دستيابي به صلح پايدار با گسترش تفكر علمي

سازمان علمي، فرهنگي و تربيتي ملل متحد(يونسكو) با اشاره به اين اصل كه صلح‌ پايدار در ذهن بشر شكل مي گيرد، معتقد است كه پيش از وقوع جنگ، افكار عمومي در اثر تبليغات نادرست درگير اين پديده مي شود، به همين دليل براي دوري از جنگ و خونريزي بايد با گسترش تفكر علمي از وقوع آن جلوگيري كرد و كوشيد، صلح و توسعه پايدار را در جهان گسترش داد.

انسان از بدو آفرينش تاكنون تلاش كرده است تا با كسب دانش بر محيط اطراف خود غلبه كند. به همين منظور با همراهي علم به مكاشفه در اسرار طبيعت پرداخته و با رمزگشايي از خلقت الهي؛ معرفت و شناخت خود را نسبت به جهان هستي ارتقا بخشيده است اما بايد دانست بهره برداري از دانش، هم مي تواند در مسير رشد و تعالي انسانيت باشد و هم زمينه ساز انحطاط جامعه بشري شود.

اهميت به كارگيري در مسير پيشرفت و جهاني به دور از جنگ سبب شد تا 10 نوامبر «روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه» ناميده شود تا بتوان با به كارگيري توانمندي هاي موجود و گفتمان در جوامع انساني از اثرگذاري دانش بر توسعه پايدار و همزيستي مسالمت آميز بهره گرفت و سطح رفاه اجتماعي را ارتقا بخشيد.

«روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه» باعث شد تا ديدگاه هاي «اكرم قديمي» رييس انجمن ترويج علم ايران و عضو هيات علمي و مديرگروه پژوهشي ترويج علم مركز تحقيقات سياست علمي كشور را از نظر بگذرانيم.

** پيشينه نام‌گذاري روز جهاني علم
پيشنهاد نام‌گذاري روز جهاني «علم در خدمت صلح و توسعه» در پي برگزاري كنفرانس جهاني علوم در 1999 ميلادي در بوداپست مجارستان به ابتكار سازمان يونسكو و انجمن علمي شوراي بين‌المللي علوم(ICSU) در سي ‌ويكمين اجلاس كنفرانس عمومي يونسكو مطرح شد. بر پايه اين مصوبه به منظور شناخت جايگاه علم در زندگي روزمره مردم از 2001 ميلادي، 10 نوامبر روز جهاني «علم در خدمت صلح و توسعه» نام گرفت. اين رويداد جهاني در ايران نيز از 1391 خورشيدي به صورت غير رسمي توجه افكار عمومي را به خود جلب كرد و با برنامه هاي مختلف مانند سخنراني، نشست و كارگاه هاي علمي، نمايشگاه علم و بازديد از مراكز علمي، صنعتي و دانشگاهي و همچنين هم انديشي با رسانه هاي علمي دنبال مي شد تا آنكه در 1394 خورشيدي، روز جهاني «علم در خدمت صلح و توسعه» در تقويم رسمي كشور به ثبت رسيد. انجمن ترويج علم ايران در سال جاري با همكاري تعدادي از مراكز علمي و فرهنگي در سطح ملي و بين المللي اين روز را در باغ كتاب تهران با هدف كاهش شكاف ميان علم و جامعه و ارتقاي تفكر علمي برگزار خواهد كرد.

** هدف از روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه
اين هنگامه فرصتي براي دولت ها، سازمان هاي مردم نهاد، موسسات علمي و دانشمندان است تا با تبادل نظر در ارتباط با صلح و توسعه و جلب نظر مردم، اهميت نقش علوم و كارآيي آن در فرآيند پيشرفت كشورها را گوشزد كنند و اينگونه سبب كاهش شكاف ميان علم و جامعه و گسترش تفكر علمي در جوامع جهاني شوند. بر پايه ديدگاه سازمان يونسكو، صلح نه تنها به مفهوم نبود جنگ ميان حكومت ها به شمار مي آيد بلكه نمادي از مديريت ملي سازنده در حل و فصل اختلاف ها و ايجاد هماهنگي در روابط بخش هاي مختلف نهادهاي اجتماعي نيز هست، به عبارتي جوامعي كه براي گذران زندگي خود از روش علمي استفاده مي كنند، ديدگاه مشتركي به جهان هستي خواهند داشت، در اين شرايط بيشتر توجه ها به طرف وجوه اشتراك خواهد بود تا آن اختلاف هايي كه منشا بروز جنگ و درگيري محسوب مي شود.

بهره‌مندي جامعه از نتيجه هاي دانش هاي گوناگون، بهره وري از فناوري و نوآوري در زندگي روزمره، ايجاد بستر و فضاي مناسب گفتمان درباره تاثير علم، بازديد‌هاي عموم از موزه‌هاي علمي، معرفي شخصيت‌هاي علمي برجسته، آشنا كردن دانش‌آموزان با مهارت‌ها و مشاغل علمي، بازديد عمومي از مركزها و نهادهاي مؤثر در ايجاد تعامل از ديگر هدف هاي اين مهم است.

** برنامه هاي هفته ترويج علم در ايران
نمايشگاه ترويج علم با حضور موسسه هاي علمي مختلف مانند موسسه رويان، كتابخانه حسينيه ارشاد، انجمن نجوم و برخي رسانه هاي علمي از 20 تا 25 آبان آماده پذيرايي از بازديدكنندگان به ويژه دانش آموزان خواهد بود، همچنين برنامه بزرگداشت اين رويداد جهاني، هجدهمين دوره جايزه ترويج علم، برگزاري نخستين همايش ملي «تاب آوري زيست محيطي شهرهاي ايران» و برنامه هايي خاص براي معلمان نيز از برنامه هاي پيش بيني شده به شمار مي رود.

** علم مقوله اي براي درك جهاني
عنوان «علم براي درك جهاني» شعار روز جهاني «علم در خدمت صلح و توسعه» در 2017 ميلادي است. اين موضوع براي ترويج صلح و توسعه پايدار ضروري به نظر مي رسد. موضوعي كه در 2015 ميلادي به وسيله سازمان ملل متحد به تصويب رسيد و يك گام مهم براي شناخت علم، فناوري و نوآوري (STI) بود كه به عنوان نيروهاي محركه توسعه پايدار يعني محيط زيست، اجتماع و اقتصاد به شمار مي رود. علم و سياست هنگامي به هدف هاي خود مي رسند كه تغيير رفتار در زندگي روزمره مردم مشاهده شود، در اين مسير درك جهاني نيز مي تواند با كمك علم، اين مهم را ارتقا دهد. به همين ترتيب مركزهاي علمي و فناوري نيز مي توانند با گسترش دانش در جامعه و ايجاد ارتباط و مشاركت مردم با علوم گوناگون در كاهش فاصله ميان علم و عمل نقش مهمي ايفا كنند. به عبارتي اين نهادها به عنوان يك عنصر كليدي در اتصال فعاليت هاي محلي و چالش هاي جهاني، در ميانه درك جهاني قرار دارند.

*گروه اطلاع رساني
خبرنگار: كامبيز رضايي**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**1699**2002**9131
ايرنا پژوهش، كانالي براي انعكاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشي ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شويد.