دكتر حسين عسكري روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار ايرنا با اشاره به اينكه 20 تا 26 آبان هفته كتاب و كتابخواني در تقويم كشور نامگذاري شده ، افزود: اين هفته ، زمان مناسبي است تا افتخارات فرهنگي و تاريخي استان البرز در حوزه كتاب و كتابخواني مورد توجّه و بازخواني قرار گيرد.
وي گفت: براساس اسناد تاريخي، بنيانگذار نخستين كتابخانه عمومي شهر زنجان در روزگار قاجار، يك فقيه البرزي به نام آيت الله ملاعلي قارپوزآبادي زنجاني (درگذشت 1290قمري) است.
عسكري ادامه داد: از ملاعلي در متون تاريخي با عنوان هايي همانند «ملاعلي قزويني»، «فاضل قزويني» و «قزويني زنجاني» نام برده شده است. بنا به نقل قدما و معتمدان، ملاعلي به جهت مخالفت با خان وقت منطقه ساوجبلاغ در روزگار قاجار و تأييد نكردن رفتارهاي او، به شهر زنجان مهاجرت كرد و آغازگر خدمات ماندگار علمي، فرهنگي و اجتماعي در آن شهر شد.
وي گفت: او از جمله فقيهاني است كه عليه فئوداليسم فتوا داده و آن را مغاير با فقه اسلامي مي دانست. پيش از سفر مرحوم ملاعلي به شهر زنجان، آن شهر پرجمعيت، حوزه علميّه قابل توجهي نداشت.
اين پژوهشگر اظهار داشت: پس از مهاجرت مرحوم ملاعلي تأسيس حوزه علميه زنجان را در سرلوحه كار خويش قرار داد و در سال 1284ق با ساخت مدرسه علميّه چهل ستون در مركز شهر زنجان، اين كمبود را برطرف كرد.
وي گفت: هم اكنون اين مدرسه در بازار كفاشان قرار داشته و از آثار تاريخي دوره قاجاريه به شمار مي آيد، حجره هاي اين مدرسه در گِرداگرد صحن مسجدي به همين نام شكل گرفته اند.
وي اظهار داشت: از ديگر سو، او در آن شهر به آموزش و هدايت مردم مشغول شد و تدريس كتاب هاي ديني را نيز در پيش گرفت به گونه اي كه شهرت او افزون گشته و مرجعيتش فراگير شد.
وي گفت: در همين راستا، بسياري از اهالي آذربايجان، همدان، قفقاز و زنجان از او تقليد فقهي كرده و به فتواهايش عمل مي كردند.
عسكري بيان كرد: مرحوم ملاعلي در سال 1284قمري (همزمان با حكومت ناصرالدين شاه) كتابخانه مسجد چهل ستون زنجان را تأسيس كرد كه به نوعي نخستين كتابخانه عمومي شهر نيز به شمار مي آيد.
او متولّد سال 1209 قمري روستاي قارپوزآباد (صالحيه) از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز است. «وقفنامچه كتب حاج رضا قلي» از جمله اسناد تاريخي اين كتابخانه عمومي است كه در آن واقف، قابلين انتفاع از كتاب هاي وقفي كتابخانه را بيان مي‌كند.
اين وقف نامه به شماره 86209 و فهرست 9771 و شماره قفسه 973 كتابخانه مجلس شوراي اسلامي نگهداري مي‌شود.
ملاعلي در حوزه علميّه زنجان، شاگرداني در زمينه هاي مختلف تربيت كرد. آخوند ملا قربانعلي زنجاني مشهور به حجّت الاسلام (درگذشت 1328قمري) از رهبران نهضت مشروعه خواهي از آن جمله است.
از مرحوم ملاعلي نوزده عنوان كتاب با موضوع فقه، اصول، تفسير و ادبيّات عرب برجاي مانده است.
7410/ 6155خبرنگار:مژگان السادات سجادي** انتشار دهنده : محمد عزيزپور
كرج-ايرنا-پژوهشگر و البرز پژوه با اشاره به پيشينه تاريخي فعاليت هاي فرهنگي در اين استان گفت: سابقه فرهنگي اين استان با وجود افراد سرشناس در حوزه نشر كتاب درخشان است.
