به گزارش ايرنا،رشد اسيب هاي اجتماعي از يك سو و تاكيد مقام معظم رهبري مبني بر توجه جدي مسئولان و دست اندركاران به اين حوزه و تلاش براي مهار و كنترل آسيب هاي اجتماعي نشانگر اهميت اين موضوع در جامعه ما است.
به همين مناسبت در ميزگرد ايرنا قزوين، علل و عوامل ايجاد آسيب هاي اجتماعي و اقدام هاي پيشگيرانه در خصوص آنها و همچنين نقش دستگاه هايي چون بهزيستي و ديگر نهادها و ارگان ها مورد برررسي قرار گرفت.
اين ميزگرد با حضور مريم بيدخام مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري قزوين، زهرا آتشگران كارشناس مسايل اجتماعي و سرپرست سابق اداره كل امور بانوان و خانواده استانداري قزوين و زهرا غلامرضايي معاون امور پيشگيري اداره‌كل بهزيستي استان قزوين برگزار شد.
**حاشيه نشيني، خاستگاه اصلي آسيب هاي اجتماعي
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري قزوين در اين ميزگرد به علل و عوامل ايجاد آسيب هاي اجتماعي اشاره كرد و گفت: عوامل فرهنگي و اقتصادي مختلفي بر ايجاد آسيب هاي اجتماعي كه مي تواند بنيان جامعه را هدف گرفته و آن را به اضحملال بكشاند، وجود دارد.
مريم بيدخام خاطرنشان كرد: بايد از حاشيه نشيني كه خود مولود عوامل ديگري چون فقر و بيكاري و مشكلات اقتصادي است به عنوان خاستگاه اصلي آسيب هاي اجتماعي نام برد.
اين مسئول با بيان اينكه در نقاط حاشيه اي شهرها و سكونتگاه هاي غيررسمي موجي از آسيب هاي اجتماعي را شاهد هستيم، افزود: حاشيه نشيني نسبت به يك دهه گذشته رو به افزايش بوده است ومطالعات گذشته وامروز نشان مي دهد كه وسعت اين پديده درسطح استان بيشتر شده بنابراين با همين روند شاهد رشد آسيب ها نيز بوده ايم.
وي با بيان اينكه مسئولان و دست اندركاران بايد روند روبه رشد حاشيه نشيني را كاهش دهند،افزود: در همين راستا طرح تاب آوري اجتماعي با كاهش آسيب هاي اجتماعي در مناطق حاشيه اي و سكونتگاه هاي غيررسمي استان در حال اجرا است.
اين مسئول همچنين گفت: مخاطبان اصلي اين طرح زنان سرپرست خانوار و درمعرض آسيب هستند كه بيشتر در محله هاي حاشيه نشين شهرها زندگي مي كنند.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري قزوين افزود: دستگاه هاي فرهنگي بايد تمركز فعاليت ها و برنامه هاي خود را به نقاط حاشيه اي شهرها ببرند چرا كه اين مناطق از نقاط داراي آسيب هاي مختلف اجتماعي همچون اعتياد و طلاق هستند.
وي، تحكيم بنيان خانواده و تقويت بنيه اجتماعي جوانان را از مهم ترين برنامه‌هاي راهبردي براي كاهش و كنترل طلاق به عنوان يكي از مهم ترين آسيب هاي اجتماعي برشمرد و بي مهارتي در ارتباط با همسرداري را در ايجاد آن مهم دانست و افزود: با آموزش مهارت هاي همسرداري مي توان تا حد قابل توجهي از معضل طلاق كاست.
اين مسئول اضافه كرد: بي مهارتي در همسرداري علت نخست طلاق در كشور است كه به دلايل مختلفي نظير نداشتن تفاهم، نبود مسئوليت پذيري زوج و زوجه، خيانت و دخالت ديگران، مشكلات اقتصادي و انتخاب براساس معيارهاي ظاهري و مادي و مواردي از اين دست باز مي گردد.
بيدخام با اشاره به آثار مخرب طلاق بر روي خانواده ها و جامعه، ادامه داد: دومين دليل وقوع اين معضل، تغيير شيوه هاي همسرگزيني و ازدواج از سنتي به مدرن است.
وي با اشاره به اينكه كودكان طلاق به دليل شرايط خاص خود و ناكامي هايي كه به دليل جدايي والدين با آن روبرو شده‌اند شرايط حساسي پيدا مي كنند، ادامه داد: اداره كل امور اجتماعي استانداري قزوين با همراهي دستگاه هاي متولي شامل بهزيستي، دادگستري و علوم پزشكي اجراي طرح كنترل و كاهش طلاق و مداخله موثر با رويكرد تخصصي خانواده درماني مشكل مدار را در دستور كار قرار داده است.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري قزوين افزود: با اجرايي شدن اين طرح مي‌توان با مداخله و مشاوره هاي تخصصي زوجين متقاضي طلاق، آنان را در جهت سازش و رفع اختلافات خانوادگي ياري كرد.
بيدخام با اشاره به اينكه اگر طلاق آخرين راهكار براي زوجين باشد توصيه‌ها و رهنمودهاي لازم در رابطه با نحوه ارتباط صحيح با فرزندان پس از طلاق به والدين ارائه خواهد شد، افزود: هرگونه بي توجهي و كم كاري راجع به كودكان طلاق منجر به آسيب هاي جبران ناپذير اجتماعي خواهد شد.
**لزوم پررنگ شدن جايگاه پيشگيري براي مهار آسيب‌هاي اجتماعي
معاون امور پيشگيري بهزيستي استان قزوين نيز در اين ميزگرد گفت: معاونت پيشگيري در اين دستگاه از چهار دفتر تخصصي مشاوره و خدمات روانشناختي، پيشگيري از معلوليت‌ها، پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي و پيشگيري و درمان اعتياد تشكيل شده است.
زهرا غلامرضايي افزود: سازمان بهزيستي فعاليت‌هاي متنوعي در حوزه پيشگيري از آسيب اجتماعي دارد اما عموم مردم تصور مي‌كنند فعاليت‌هاي اين سازمان بيشتر به توانبخشي معلولان محدود مي‌شود.
وي با بيان اينكه آسيب‌هاي اجتماعي به عنوان يك تهديد جدي سلامت روحي و رواني افراد جامعه را با خطر مواجه كرده است و شدت يافتن آن زلزله اي خطرناك براي جامعه است،اظهار كرد: سازمان بهزيستي با استفاده از برنامه‌هاي فرهنگي و پيشگيرانه از ورود افراد مستعد به آسيب جلوگيري مي كند و كساني كه به هر دليلي دچار آسيب شده‌اند را توانمند مي‌سازد تا از اين طريق از چرخه حمايتي سازمان خارج شوند و جامعه هدف تحت پوشش آن كوچك تر شود.
غلامرضايي ادامه داد: در اين طرح هيچ هزينه براي درمان افراد تحت پوشش دريافت نمي شود و افراد به شكل رايگان خدمات دريافت مي كنند.
** فعاليت 15 پايگاه همياران سلامت رواني-اجتماعي در محله‌هاي قزوين
معاون امور پيشگيري بهزيستي استان قزوين از فعاليت 15 پايگاه همياران سلامت رواني - اجتماعي در محله هاي قزوين خبر داد و گفت: گروه همياران سلامت رواني-اجتماعي گروهي هستند كه در زمينه هاي مددكاري اجتماعي غير حرفه اي و پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي فعاليت مي كنند و با مراكز مشاوره ارتباط مستقيم دارند.
وي اظهار كرد: همياران سلامت روان، گروه‌هاي متشكل از افراد داوطلب با تخصص‌ها و تحصيلات مختلف هستند كه با به كارگيري مشاركت نهادها و ارگان‌هاي مختلف،استفاده از منابع موجود و با هدف ارتقا سلامت روان افراد جامعه فعاليت مي‌كنند.
غلامرضايي با بيان اينكه طرح همياران سلامت رواني و اجتماعي با همكاري مستقيم مردم 20 سال است در محلات قزوين در حال اجرا است،افزود: همياران در راستاي پيشگيري،آگاه سازي و توانمندسازي آنان، با تشكيل سمن ها و دريافت مجوز از سازمان بهزيستي در محله‌هاي مختلف و آسيب‌خيز استان قزوين فعاليت مي‌كنند.
غلامرضايي، يكي از مهم ترين عوامل آسيب‌پذيري افراد را پايين بودن سطح آگاهي فرهنگي، آموزشي و بهداشتي در زمينه‌هاي گوناگون زندگي و نداشتن مهارت‌هاي فردي و اجتماعي دانست و گفت: اين گروه ها براي رفع خلاء هاي ياد شده در بين افراد مستعد آسيب پذيري تلاش مي كنند.
** فعاليت 140محله محيط آموزشي و كار در قزوين جهت پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي
معاون امور پيشگيري اداره‌كل بهزيستي استان قزوين خاطرنشان كرد: دفتر پيشگيري و درمان اعتياد در سه محور پيشگيري، درمان و كاهش آسيب‌ها فعاليت مي‌كند كه پيشگيري و درمان اعتياد از مهم‌ترين اهداف اين دفتر است.
غلامرضايي افزود: در حوزه پيشگيري ، ارائه خدمات آموزشي به جامعه هدف صورت مي گيرد كه شامل جامعه هدف مردمي در سطح محلات، جامعه هدف آموزشي در سطح مدارس و دانشگاه‌ها و جامعه هدف محيط كار در كارخانه ها و كارگاه ها است.
وي اظهار داشت: در حال حاضر 140 محله، محيط آموزشي و محيط كار در قزوين تحت پوشش خدمات آموزشي قرار دارند كه با كمك موسسه ها و مراكز همسو و تحت نظارت سازمان بهزيستي اين اهداف را دنبال مي‌كنند.
اين مسئول هدف از اجراي طرح‌هاي پيشگيري از اعتياد با محوريت اجتماع محور را ارائه خدمات آموزشي به جامعه هدف و ارتقاي سطح دانش و آگاهي افراد در زمينه پيشگيري از معضل اعتياد به مواد مخدر و مقابله با آن عنوان كرد.
غلامرضايي ادامه داد: همچنين در حوزه درمان، ارائه خدمات درماني به معتادان در مراكز سرپايي، مراكز اقامتي ميان‌مدت و حوزه كاهش آسيب‌ها انجام مي‌شود.
** فعاليت يك مركز شبانه و پنج مركز روزانه براي كاهش آسيب هاي اعتياد در قزوين
وي با بيان اينكه در حال حاضر يك مركز شبانه و پنج مركز روزانه در سطح استان براي كاهش آسيب اجتماعي اعتياد فعال هستند،اضافه كرد: مجتمع اقامتي ميان مدت كه به نوعي كمپ‌هاي اقامتي محسوب مي‌شوند، مراكزي هستند كه بيماران جهت انجام مراحل سم‌زدايي و تجربه زندگي بدون مواد به اين مراكز مراجعه كرده و تحت خدمات درماني اعم از درمان جسم و روان‌درماني قرار مي‌گيرند.
اين مسئول با اشاره به فعاليت 22 مركز اقامتي براي معتادان تحت درمان در سطح استان، تاكيد كرد: اين مراكز تحت نظارت و با مجوز سازمان بهزيستي مشغول به فعاليت هستند كه دوره اقامت در اين مراكز 28 روز تا سه ماه تعريف شده است اما بسته به نوع بيمار و شرايط پيشرفت در درمان مي‌تواند متغير باشد.
وي افزود: سال گذشته 6 هزار نفر و در نيمه اول امسال نيز چهار هزار نفر به اين مراكز مراجعه كرده و خدمات لازم را دريافت كردند و يك مركز درمان بانوان نيز در سال جاري راه اندازي شد و در حال حاضر 80 نفر از بانوان معتاد تحت درمان قرار گرفته اند.
غلامرضايي خاطرنشان كرد: مراكز كاهش آسيب شامل مراكز گذري، سرپناه شبانه، تيم‌هاي سيار و باشگاه مثبت است كه در مراكز گذري و روزانه، خدمات بهداشتي، آموزشي، يك وعده غذاي گرم، امكان استحمام و پوشاك به معتادان تزريقي و متجاهر ارائه مي‌شود.
وي با اشاره به وجود يك مركز سرپناه شبانه ويژه مردان معتاد در استان قزوين، افزود: در اين مراكز كليه خدمات ارائه شده در مراكز گذري به علاوه امكان استراحت شب تا صبح را در اختيار معتادان قرار مي‌دهد.
معاون امور پيشگيري اداره‌كل بهزيستي استان قزوين از اجراي طرح ويژه درمان معتادان متجاهر و كارتن خواب در قزوين با عنوان «دادگاه درمان محور » با مسئوليت اين دستگاه و همكاري ساير نهادها در سال جاري خبر داد.
وي با بيان اينكه اجراي اين طرح از تيرماه سال جاري به صورت پايلوت در استان قزوين آغاز شده است،افزود: ساماندهي 100 معتاد بي‌سرپناه در دستور كار قرار دارد كه اين افراد تحت پوشش خدمات غربالگري و ارجاع به مراكز اقامتي و متادون درماني قرار گرفته‌اند.
وي افزود: معتادان متجاهر پس از بهبودي و برداشته شدن حكم قضا از آنها براي اشتغال، كسب مهارت و مسكن به دستگاه‌هاي مربوطه معرفي خواهند شد.
**اجراي طرح مشاركت اجتماعي دانش‌آموزان در 25 مدرسه قزوين
معاون امور پيشگيري اداره‌كل بهزيستي استان قزوين با بيان اينكه مشاركت اجتماعي دانش آموزان به كاهش آسيب هاي اجتماعي كمك مي كند، گفت: طرح مشاركت اجتماعي دانش‌آموزان در مدارس متوسطه اول دخترانه و پسرانه در پايه هشتم در 25 مدرسه در حال اجراست.
غلامرضايي افزود: طرح مشاركت اجتماعي دانش‌آموزان با هدف ارتقاي توانمندي‌هاي آنها در زمينه‌هايي همچون اصلاح نگرش‌ها در رفتارهاي پرخطر، افزايش مهارت‌هاي كارگروهي و مشاركت در بين دانش‌آموزان، افزايش اعتماد عمومي، آموزش تمرين تصميم‌گيري‌هاي درست انجام مي‌شود.
وي تصريح كرد: اين طرح مي‌تواند با افزايش مشاركت اجتماعي در ميان دانش‌آموزان در كنترل آسيب‌هاي اجتماعي نقش مهمي را ايفا كند.
غلامرضايي اضافه كرد: سوق دادن دانش‌آموزان به سمت مشاركت اجتماعي سبب تقويت سرمايه اجتماعي و خروج از فردگرايي و خودخواهي جوانان مي‌شود كه در اين زمينه مي‌توانيم با تقويت كارگروهي و با مشاركت خود دانش‌آموزان، آنان را در برابر آسيب‌هاي اجتماعي مصون كنيم.
وي با بيان اينكه اين طرح از سه سال گذشته به صورت پايلوت در استان قزوين در حال اجرا است،تصريح كرد: طرح مشاركت اجتماعي دانش‌آموزان در سال تحصيلي گذشته در 10 مدرسه به صورت پايلوت با موفقيت اجرا شد و در سال تحصيلي جاري نيز با مشاركت ادارات كل بهزيستي و آموزش و پرورش استان در حال اجرا است.
معاون پيشگيري اداره كل بهزيستي استان قزوين اظهاركرد: دفتر مشاوره و خدمات روان شناختي در معاونت پيشگيري اداره كل بهزيستي استان قزوين با هدف افزايش سطح آگاهي و پيشگيري از بروز مشكلات رفتاري، ارتباطي و درمان اختلالات رواني به متقاضيان خدمات ارايه مي دهد.
**تلفن 1480 خطي براي دريافت مشاوره هاي اجتماعي
وي از تماس پنج هزار نفر با خط 1480 در 6 ماهه نخست امسال خبر داد و افزود: تلفن 1480 بهزيستي بدليل سرعت ارائه خدمات نوعي مشاوره اورژانسي محسوب مي شود.
غلامرضايي تماس تلفني با صداي خط مشاوره 1480 را راه ارتباطي بين مشاوران و تماس گيرنده عنوان كرد و افزود: اين خط در استان قزوين به متقاضيان در حوزه هاي خانواده، تربيت كودك، پيش از ازدواج و تحصيلي خدمات مشاوره اي ارائه مي دهد.
غلامرضايي افزود: هر فردي در هر زمان و مكان مي تواند با دسترسي به تلفن به آساني با خط 1480 تماس بگيرد و با مطرح كردن مشكل خود به مشاوران بهترين راهكار را براي رفع آن دريافت كند.
**آسيب‌هاي اجتماعي مولود فقر و بيكاري
سرپرست سابق امور بانوان و خانواده استانداري قزوين و كارشناس مسايل اجتماعي نيز در اين ميزگرد با بيان اينكه بسياري از آسيب هاي اجتماعي در فقر و بيكاري ريشه دارد، افزود: تا ريشه كن نشدن اين 2 بايد شاهد بروز و ظهور خيلي از آسيب هاي اجتماعي باشيم.
زهرا اتشگران اظهار كرد: البته بايد بين مفاسد و آسيب هاي اجتماعي تفاوت قائل شويم و بدانيم كه آسيب هاي اجتماعي هميشه به اين معني نيست كه مفاسد اجتماعي در جامعه افزايش پيدا كرده است.
وي، نبود آموزش هاي لازم را در كنار مشكلات اقتصادي و فرهنگي از ديگر دلايل بروز آسيب هاي اجتماعي برشمرد و گفت: آموزش بايد از نهاد خانواده آغاز شود و در كنار آن آموزش سيستمي بايد در رابطه با پيشگيري و مقابله با معضلات اجتماعي مورد توجه جدي واقع شود.
**كاهش آسيب هاي اجتماعي با كارآفريني
آتشگران گفت: توانمندي قشر بانوان به عنوان يك اصل اساسي و مهم بايد مورد توجه واقع شود چرا كه اگر زنان در جامعه توانمند و خودكفا نباشند به طور حتم نمي‌توانند در ارتباط با حمايت از خانواده موفق عمل كنند.
وي تاكيد كرد: اشتغال‌زايي براي اين قشر از جامعه و به خصوص براي زنان سرپرست بايد به طور ويژه و اساسي مورد توجه واقع شود تا بتوانيم از اين طريق از گسترش آسيب‌هاي اجتماعي تا حد امكان جلوگيري به عمل آورده و مشكلات و عواقبي كه احتمال آن وجود دارد را به حداقل برسانيم.
اين كارشناس مسايل اجتماعي در پاسخ به اين سوال كه براي كاهش آسيب هاي اجتماعي چه اقدام هاي ديگري بايد انجام داد نيز گفت: در كنار بهبود وضعيت اقتصادي در خانواده هاي داراي فقر و مشكلات مالي براي كنترل و كاهش آسيب هاي اجتماعي، تقسيم كار ملي، تعيين دقيق اولويت ها و استفاده از ظرفيت سازمان هاي مردم نهاد مي تواند موثر باشد.
وي همچنين با اشاره به نقش اشتغال در كم شدن آسيب هاي اجتماعي افزود: بيكاري بدون شك يكي از ريشه هاي مهم بزهكاري، كجروي و آسيب در جامعه است .
آتشگران با اشاره به نقش آموزش و فرهنگ سازي در كاهش آسيب هاي اجتماعي همچون طلاق، گفت: 60 درصد علل طلاق به كمبود سواد ارتباط موثر و سواد جنسي مرتبط است كه براي آگاه سازي اين قشر با مشاورين امور فرمانداريها در سطح شهرستانها و بخشداري ها ارتباط گرفته ايم تا شاهد ارايه آموزش هاي مناسب باشيم چرا كه روستاها نقطه شروع خوبي براي آموزش و فرهنگ سازي هستند.
اين كارشناس مسايل اجتماعي گفت: مشكلات و آسيب‌هاي اجتماعي جامعه ما در حال زنانه شدن است و بايد راهكاري براي جلوگيري از اين مهم انديشيده شود.
وي در خصوص اعتياد زنان نيز گفت: متاسفانه امروزه الگوي اعتياد سنتي به مصرف اعتياد صنعتي تبديل شده و نبود علم و آگاهي در اين زمينه نيز منجر به آسيب‌پذير شدن معتادان جامعه شده است.
آتشگران ادامه داد: در بحث اعتياد هم متاسفانه نگاه مرد سالارنه وجود دارد در حالي كي شرايط بروز اعتياد در زنان و مردان كاملا متفاوت است و مردها بيشتر به سمت محرك ها و زن ها به قرص هاي آرامش بخش گرايش دارند و ميل آقايان و خانم ها متفاوت و دلايل نيز متفاوت است و براي خانم ها زيبايي مهم است و به همين دليل سر منشاء اعتياد در برخي آرايشگاه ها است.
وي افزود: در مجموع بايد شاهد عزمي جدي در جامعه براي برخورد با آسيب هاي اجتماعي بويژه 2 آسيب بزرگ طلاق و اعتياد باشيم چرا كه اين آسيب ها مي تواند جامعه اي را از عرش به پايين آورده و انرا به ورطه نابودي بكشاند.
7389*3013
خبرنگار: نسرين رحيمي**انتشار دهنده: رضا اولادي
قزوين-ايرنا- كارشناسان امور اجتماعي از آسيب هاي اين حوزه به مثابه گسل هايي زير پاي جامعه ياد مي كنند كه مي تواند بنيان اجتماع را به لرزه درآورده و حتي آن را تخريب كند.
