به گزارش ایرنا، تاریخچه كشاورزی ارگانیك به نیمه اول قرن بیستم می رسد، پس از به اوج رسیدن كشاورزی صنعتی در جهان كه وابسته به استفاده از انواع مواد و تركیبات شیمیایی در روند افزایش تولید بود، بشر درقالب كشاروزی ارگانیك سعی دارد با استفاده از یافته‌های علوم زیستی درقالب فناوری‌های پیشرفته، روند تولید محصولات كشاورزی را از قید تركیبات شیمیایی كه كشاورزی صنعتی به آن وابسته بود رها كند.
با رشد جمعیت و فناوری، نگاه بشر به تولید محصولات كشاورزی از كیفیت به كمیت تغییر كرد و باعث شد با بهره گیری بیش از پیش از خاك و استفاده از تغییرات ژنتیكی به دنبال انقلاب سبز برود كه تنها هدف آن تولید بیشتر بود؛ فرسایش خاك، ناسالم شدن سلامت غذایی به ویژه در كشورهای پیشرفته، شیمیایی شدن تولیدات، خطرات دست‌كاری‌های ژنتیكی اقلام كشاورزی و به خطرافتادن آینده نسل بشری، مهمترین پیامدهای كشاورزی صنعتی بود.
با گذشت زمان، بشر كشف كرد مشكل سلامت جوامع در گام اول به علت سالم نبودن مواد غذایی به ویژه محصولات كشاورزی است، پس سلامت غذایی اولویت قرار گرفت، در این مسیر كشاورزی ارگانیك قابل اعتمادترین روش برای تامین سلامت غذایی شناخته شد.
كشت ارگانیك یك سامانه مدیریت تولید جامع نگر تعریف شده است كه هدف اصلی در این سامانه تولید محصول سالم است، در بین مردم واژه ارگانیك رواج یافته ولی هدف نهایی در این سامانه تولید محصول سالم به منظور حفظ سلامت جامعه است، ازسویی كشاورزی ارگانیك به معنی كشاورزی سنتی نیست، بلكه روشی است كه باید بتوان از تمام دستاوردهای بشر برای تولید محصول سازگار با سلامت انسان استفاده كرد.
براساس آمارها در سال 2010، ایران دارای حدود 48 هزار هكتار محصولات كشاورزی ارگانیك بود كه بیش از 40 هزار هكتار مربوط به برداشت از عرصه طبیعی و بیش از هفت هزار هكتار مربوط به اراضی كشاورزی بود، در ایران مبحث كشت ارگانیك خیلی دیرمطرح شد و اكنون رتبه ایران در بین كشورهای دنیا بالای 80 است، ولی با این وجود ارگانیك و سالم بودن محصولات كشاورزی ایران در حوزه باغی قابل توجه است به طوری كه محمدعلی طهماسبی، معاون وزیر جهادكشاورزی درامور باغبانی گفته است: در حوزه محصولات ارگانیك، 17 هزار هكتار پسته، 51 هزار هكتار انجیر به صورت ارگانیك در كشور تولید می شود؛ این در حالی است كه آبیاری كاملا با آب باران انجام می شود.
ارگانیك بودن محصولات در بخش باغی ایران بیش از بخش زراعی است به طوری كه در استان سمنان بین 60 تا 70 درصد از محصولات باغی مانند انار، زیتون و انجیر به صورت سالم تولید می شود، كشت ارگانیك از سویی راهبردی برای افزایش ارزش افزوده كشاورزی های خرده دریك زمین كوچك است زیرا با تولید محصولات سالم ارزش ارزش افزوده یشتری نصیب كشاورز می شود و برای این دست كشاورزی راه حلی برای باقی ماندن در عرصه رقابت است.
با ایجاد نمایندگی سازمان جهانی جنبش های كشاورزی زیستی در ایران، امید است آموزش و پیشبرد استانداردهای ارگانیك، شناسایی مناطق تولید محصولات ارگانیك، شناسایی تولیدكنندگان محصولات ارگانیك و ارایه راهكارهای لازم برای تولید محصولات ارگانیك كه از وظایف این سازمان است باجدیت بیشتری دنبال شود.
در میزگرد «ضرورت توسعه كشت ارگانیك در كشاورزی ایران» با هدف بررسی ضرورت ها، بیان چالش ها، راهكارها و شرایط مورد نیاز و بازارسنجی تولیدات ارگانیك، لطف‌الله رضایی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان، سعید خادم عباسی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، منوچهر ذوالفقاری كشاورز نمونه استان و عباس مشیریان مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی استان سمنان حضور داشتند.
** تعریف كشت ارگانیك
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادكشاورزی استان سمنان در تعریف كشت ارگانیك گفت: كشت ارگانیك یك سامانه مدیریت تولید جامع نگر است كه هدف اصلی در این سامانه تولید محصول سالم است، در بین مردم واژه ارگانیك رواج یافته ولی هدف نهایی دراین سامانه تولید محصول سالم به منظور حفظ سلامت جامعه است كه در كوتاه مدت میسر نمی شود و نیاز به همگرایی و عمل بر اساس برنامه بلندمدت دارد.
لطف الله رضایی اضافه كرد: كشاورزی ارگانیك یك سامانه مدیریت تولیدی جامع نگر است كه موجب بهبود سلامت كشت‌بوم از طریق حفظ و تقویت تنوع، چرخه‌ها و فعالیت زیستی خاك می‌شود، این نظام بر مدیریت مزرعه بر اساس زیست‌بوم زراعی، حاصل‌خیزی خاك، سلامت گیاه، مصرف‌نكردن موادشیمیایی مصنوعی و انطباق با ساختارهای اقتصادی، زیست‌محیطی، فنی، بهداشتی و اجتماعی در هر منطقه تاكید دارد.
كشاورز نمونه استان سمنان نیز با تاكید بر اینكه كشاورزی ارگانیك به معنی كشاورزی سنتی نیست، بلكه روشی است كه باید از بتوان از تمام دستاوردهای بشر برای تولید محصول سازگار با سلامت انسان استفاده كند، گفت: دانش ایران در این زمینه ناچیز است و حتی كتاب های قابل رجوع برای كشاورزان بسیار كم است.
منوچهر ذوالفقاری یادآور شد: نگاه جامع به مساله تولید سالم نیاز است تا مجموعه روند تولیدات ارگانیك به صورت پایدار نهادینه شود، یعنی تولید ارگانیك یك تفكر مجموعه ای است كه در این مسیر استفاده نكردن از كود شیمیایی و سموم در گام اول قرار دارد و استفاده بهینه از آب، نیروی كار آموزش دیده، حمایت مالی از نیروی كار به طور مستمر در گام بعدی است.
سعید خادم عباسی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در این میزگرد با بیان اینكه كشت ارگانیك كیفیت مدار است و بازار مدارنیست، تولید ارگانیك به خاطر این نیست كه بازار تقاضا دارد بلكه تعاملی بین تولید و چرخه تولید است، خاطرنشان كرد: كشت ارگانیك نوعی تعامل سازنده بین تولید و حفظ چرخه تولید به معنای حفظ ارزش غذایی سالم بدون افزایش تولید و فرسودگی خاك است.
** ضرورت های مورد نیاز كشت ارگانیك
مدیر حفظ نباتات جهادكشاورزی استان سمنان گفت: بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، قانون بهره وری و دستورالعمل های وزارت جهادكشاورزی، تولید 25 درصد تولیدات كشاورزی به صورت سالم هدفگذاری شده است كه مبنای آن مدیریت كنترل آفات است.
عباس مشیریان با تاكید بر اینكه در مدیریت كنترل آفات مصرف سموم و كودها حذف نمی شود، جایگزین می شود، به حداقل می رسد و در صورت نیاز شدید مورد استفاده قرار می گیرد، گفت: در تولید محصولات ارگانیك كشاورزی به جای تاكید بر كاربرد مواد و نهاده های برون‌مزرعه‌ای، استفاده از عملیات مدیریت بر اساس كشت‌بوم منطقه ای مورد تاكید است.
وی ادامه داد: در كشت ارگانیك مبارزات غیرشیمیایی و مبارزات بیولوژیكی و سایر روش های مبارزه ای استفاده می شود و مبارزه شیمیایی در آخرین انتخاب قرار دارد یعنی حذف نمی شود كه نتیجه آن محصول سالم یا گواهی شده یا محصول سبز است.
وی با اشاره به دو كار زیستی مورد نیاز برای ایجاد بستر تولید محصول سالم كشاورزی در كشور، گفت: گام اول نظارت تعیین حد و شناسایی باقیمانده سموم آفت كش و فلزات سنگین روی محصولات است كه با مشاركت جهادكشاورزی، استاندارد و علوم پزشكی و سایر نهادها انجام شده است و همچنین كدداركردن محصولات طرح دیگری است كه قرار است در برنامه ششم دقیق تر پیگری شود تا هر محصول تولیدی هر كشاورز دارای كد 16 رقمی باشد كه قابلیت پیگیری در تمام كشور داشته باشد كه قابلیت اتصال به سامانه های ملی مانند خسارت را دارد.
مدیر حفظ نباتات جهادكشاورزی استان سمنان بیان كرد: جایگرینی سموم كم خطر به جای سموم پرخطر گام بعدی است، به طوری كه بیش از 70 درصد سموم مصرفی كنونی در بخش كشاورزی سموم كم خطر و حتی بی خطر است، در تولید محصول راهبردی مانند گندم از سال گذشته سمومی بر پایه آب استفاده می شود و در گام بعد استفاده از روش های غیرشیمیایی یا كارت های رنگی برای جلب و مبارزه با آفات است.
سعید خادم عباسی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در رشته كشاورزی هم با اشاره به ضرورت ایجاد بسترهای مناسب برای فعالیت گروه ها و انجمن ها، گفت: در كشورهای دارای رتبه در كشت ارگانیك به جای دستگاه های نظارتی و راهبردی، انجمن ها و گروه های غیردولتی قوی هستند یعنی مبنا خوداظهاری بر اساس نظارت همین انجمن های غیردولتی انجام می شود كه با افزایش سطح آگاهی مردم نیز همراه است.
كشاورز نمونه استان سمنان نیز در این میزگرد حفظ خاك را از اصلی ترین تفكرات اساسی كشاورزی بهینه دانست و گفت: در تولید محصول سالم نیز شرط اول همین است، ابتدا باید كشاورز به گونه ای خاك را استفاده كند كه بدون استفاده سموم و كودشیمیایی به تولید محصول ختم شود
منوچهر ذوالفقاری تاكید كرد: ایران از كشورهای جهان سوم است كه نگاه به تولید محصولات به صورت ارگانیك با دیگر كشورهای توسعه یافته در اروپا متفاوت است و به همین دلیل در تدوین برنامه ها و تعریف راهكارها باید شرایط كشاورزی كشور نیز مدنظر قرار گیرد تا كشاورز ایرانی نیز بتواند به این روش گرایش پیدا كند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادكشاورزی استان سمنان در این میزگرد با تاكید بر اینكه سیاست و راهبردهای كشت ارگانیك از كشور به كشور و منطقه به منطقه متفاوت است، گفت: ایران از تنوع و سلامت اقلیمی و زیستی مناسبی برخوردار است و از انواع ارقام و گونه های مختلف گیاهی در كشور وجود دارد كه باید از این ظرفیت برای تولید محصول سالم و ارگانیك استفاده شود.
لطف الله رضایی افزود: محصول سالم كشاورزی محصولی است كه در پرورش و تولید آن حداقل مجاز سموم، كودهای شیمیایی و مسایل تراریخته استفاده شده باشد كه میزان مجاز آنها نیز بر اساس استانداردهای هر كشور متفاوت است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادكشاورزی استان سمنان با بیان اینكه سمنان به دلیل تنوع و سلامتی اقلیم زیستی بالاترین ظرفیت تولید محصولات سالم كشاورزی را دارد، گفت: محصولاتی مانند انار و گردو در این استان بدون سمپاشی و محصولات سردسیری مانند زردآلو و گوجه سبز كه به طغیان آفات نمی‌رسد كاملا سالم تولید می شود.
** كشت و عرضه ارگانیك نیازمند فرآیند نظام‌مند چندبخشی
معاون بهبود تولیدات جهادكشاورزی استان سمنان در این میزگرد گفت: تولید غذا مساله ای فرابخشی است و تنها به جهادكشاورزی مرتبط نیست، در بخش تولید محصولات ارگانیك و سالم تولید و بازار متولیان متفاوت دارد، باید نظامی نهادینه شود و چارچوب ها مشخص باشد، ترویج و فرهنگسازی نیز بخشی از این روند است.
لطف الله رضایی افزود: برای بخش تولید محصولات سالم و ارگانیك كشاورزی، سیاست ها باید تشویقی و حمایتی باشد، در بخش عرضه شهرداری می تواند در تامین مكان مناسب با قیمت مناسب اثرگذار باشد، جهادكشاورزی در تامین بذر گواهی شده و كود سالم احساس وظیفه كند و مردم نیز باید آگاهی لازم برای شناخت این محصولات سالم را داشته باشند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادكشاورزی استان سمنان نیز در این میزگرد محصول ارگانیك را نتیجه یك سامانه مدیریت تولیدی جامع نگر در واحدهای تولیدی دانست و گفت: كیفیت این تولیدات بر اساس یك نظام بازرسی منطبق با یك استاندارد معتبر بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی تضمین شده است، یعنی روند ارگانیك روندی چندوجهی، فرابخشی و نیازمند مشاركت حوزه های مختلف دارد.
عباس مشیریان با بیان اینكه در اصل 50 قانون اساسی حفاظت محیط زیست وظیفه عمومی قلمدادشده، خاطرنشان كرد: در كشور برای پفك و چیپس تبلیغات كلان وجود دارد ولی برای محصولات ارگانیك تبلیغی نمی شود در حالی كه برای آن باید بیشتر اطلاع رسانی و فرهنگسازی شود
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادكشاورزی استان سمنان تاكید كرد: آموزش و آگاهی بخشی به كشاورزان می تواند بخش زیادی از مشكلات كشور را در حوزه تولید سالم و ارگانیك برطرف كرد، اطلاع سانی باید بر مبنای علمی برای تولیدكننده و مصرف كننده راهبرد تعریف شود.
منوچهر ذوالفقاری كشاورز نمونه استان سمنان نیز دراین باره خاطرنشان كرد: نگاه به تولید ارگانیك محصولات كشاورزی باید نگاه مجموعه ای باشد، نمی شود دستگاه و نهادی مسوولیت خود را دراین زمینه نادیده بگیرد، حتی كشاورزان نیز باید همگرایی لازم را داشته باشمد، نمی شود در یك مزرعه كشت ارگانیك باشد در حالی كه مزرعه كناری آن از سموم خطرناك و كودهای شیمیایی استفاده كند.
** كمبود مراجع رسیدگی، ادوات و تجهیزات ویژه كشت ارگانیك
كشاورز نمونه كشوری استان سمنان با بیان اینكه تامین تجهیزات برای كشت ارگانیك به دلیل جافاتاده نبودن این نوع كشت در كشور از مشكلات كشاورزان است، گفت: كشت ارگانیك هنوز به صورت سازمان یافته در ایران بین كشاورزان ترویج نشده و جانیفتاده است.
منوچهر ذوالفقاری افزود: به عنوان نمونه نمی توان به هر ادعایی درباره بی‌خطربودن كودشیمیایی در كشور اعتماد كرد، از سوی دیگر كمبود ادوات خاص این نوع تولید در كشاورزی از دیگر مشكلات كشاورزان است زیار حتی برخی فروشگاه های كشاورزی هنوز با این ادوات و تجهیزات آشنایی ندارند.
وی افزود: به خاطر سخت گیری های استانداردهای ویژه محصول سالم و تناسب نداشتن آن با شرایط كشاورزی، كشاورزان كمتر رغبت به پیگیری در این زمینه هستند زیرا علاوه بر سختی های روند تولید، نیازمند قرارداد با آزمایشگاه و تامین مدیر كنترل كیفی و ده ها مورد دیگر است.
كشاورز نمونه استان سمنان با اشاره به اینكه آب و خاك مزرعه خود را برای آزمایش به كشور سوئیس ارسال كرده ام، گفت: اگر مراجع لازم مانند آزمایشگاه و مراكز سنجش مورد نیاز بخش كشاورزی ارگانیك در كشور و استان های مختلف وجود داشته باشد، كشاورزان تا این میزان دچار مشكلات نمی شوند.
لطف الله رضایی، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادكشاورزی استان سمنان گفت: آزمایشگاه مرجع برای انجام آزمایش های لازم و سنجش میزان شاخص ها در تولیدات كشت ارگانیك در كشور زیاد نیست و در استان سمنان وجود ندارد، فقط در تهران و كیش این مرجع مهم داریم و برای بقیه كشور آزمایشگاه های همكار استفاده می شود.
** بازار برای محصولات ارگانیك فراهم نیست
كشاورزی نمونه استان سمنان با بیان اینكه بازار محصولات ارگانیك به هم ریخته است در حالی كه باید فرهنگسازی و قانونمند باشد، تاكید كرد: روند تولید و عرضه باید به صورت قانونی تعریف شده باشد تا هر كس نتواند مدعی محصول ارگانیك داشته باشد در هر حالی كه تولید محصول ارگانیك روند و ساز و كار خود را دارد.
منوچهر ذوالفقاری با اشاره به اینكه بسیاری از فروشندگان با برچسب ارگانیك قیمت بیشتری برای محصولات خود تعیین می كنند كه بر این مساله نظارتی نیست، یادآور شد: فرآیند تولید محصول سالم نباید فقط به كشاورز محدود باشد بلكه نیاز است تا در روند عرضه نیز نظارت و دستورالعمل تدوین شود.
وی اضافه كرد: عرضه محصول سالم كشاورزی باید با بقیه محصولات تفاوت داشته باشد و از سوی نهادهایی مانند جهادكشاورزی، تعزیرات و فرمانداری ها نظارت های لازم بر این روند باید وجود داشته باشد.
این كشاورز نمونه استان سمنان با بیان اینكه سالانه حدود 15میلیون تومان برای آزمایش آب و خاك در كشت ارگانیك مزرعه ام هزینه می كنم كه این مساله در قیمت تمام شده محصول اثرگذار است و باید در قیمت عرضه لحاظ شود، گفت: به همین دلیل باید بین تولید ارگانیك به این شكل با دیگر تولیدات با نظارت لازم در قیمت گذاری تفاوت هایی درنظرگرفته شود، در حالی كه كاهش مصرف كودشیمایی میزان تولید را كاهش می دهد كه باید در قیمت گذاری تولیدات برای كشاورز جبران شود.
** كشت ارگانیك به معنای احترام به تولید
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در رشته كشاورزی در این میزگرد گفت: كشاورزی ارگانیك كشاورزی سنتی نیست بلكه استفاده از دانش بشری برای تولید محصولی سالم است.
سعید خادم عباسی با اشاره به اینكه ارگانیك شیوه تولید و مدیریت روند تولید است، گفت: دراین روش به عنوان نمونه برای از بین بردن علت های هرز از علف كش ها و برای از بین بردن آفات از سموم شیمیایی و برای دام از آنتی بیوتیك ها و هورمون ها استفاده نمی شود.
وی با اشاره به اینكه در سال 2000 حدود 2.2 درصد از زمین های كشاورزی جهان زیر كشت ارگانیك بوده است، یادآور شد: در ایران خیلی دیر داریم به سمت كشت ارگانیك می رویم و در بین كشورهای دنیا جز هشتادمین كشور هستیم كه مساله كشت ارگانیك را مبنا قرار می دهیم.
وی باتاكید بر اینكه درصد خیلی بالایی از محصولات كشاورزی در كشوردر شرایط كنونی وابسته به كودهای شیمیایی است، یادآور شد: زمانی كه بحث از كود شیمیایی هست كشت ارگانیك دیگر رخ نخواهد داد، هدف اساسی در تولید ارگانیك تولید با كیفیت و زیاد محصولات است تا جوابگوی سلامت و جمعیت باشد.
مدیر حفظ نباتات جهادكشاورزی استان سمنان نیز با بیان اینكه كشاورزی ارگانیك با 16 نام در كشورهای مختلف شناخته می شود كه كشاورزی بیولوژیك، كشاورزی پایدار و كشاورزی زاینده برخی از این عنوان‌هاست، گفت: محصول گواهی شده شامل محصولات فاقد یا دارای حدمجاز باقیمانده سموم، آفت‌كش‌ها، عناصر و فلزات سنگین و متابولیت‌های سمی قاچری است كه زیر كنترل و اعمال استانداردهای اصلی سه گانه و به كارگیری برنامه ها و عملیات مشخص است.
عباس مشیریان ادامه داد: این برنامه ها شامل عملیات خوب كشاورزی و فنون مدیریت تلفیقی است، دراین محصولات با استفاده از روش و فناوری مناسب در تغذیه حاصل‌خیری خاك و روش های تلفیقی در كنترل آفات، مصرف مواد شیمایی مصنوعی در آنها حذف و یا به حداقل ضرورت رسیده است و حداكثر مجاز باقیمانده آفت‌كش‌ها از جمله استانداردهای اصلی در این زمینه است.
** راهبرد در كشت ارگانیك مسایل بومی باشد
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در رشته كشاورزی گفت: در كشت ارگانیك نباید نگاه مان به دنیا باشد، زیرا بهترین كشت ارگانیك را در كشور خود داشته ایم ، در گشذته احترام به تولید وجود داشت یعنی امروز هم نباید برای رسیدن به تولید تولیدكننده به هر شیوه و حیله ای متوسل شود.
سعید خادم عباسی با بیان این سوال كه چرا این میزان به تولید ارگانیك تاكید می شود، پاسخ داد: زیرا سلامت انسان در روند افزایش تولیدات آسیب دیده است و تغذیه عامل بسیاری از ناسالم شدن سلامت بوده كه بار سنگین مالی در حوزه بهداشت و درمان بر حكومت ها تحمیل می كند.
وی یادآور شد: دستگاه های نظارتی تا جایی موثر هستند، جهادكشاورزی تا جایی می‌تواند راهبرد ارایه كند، كشت ارگانیك روند تولیدی اخلاق مداری است و باید فرهنگ تولیدكنندگان با محوریت اخلاق و تولید سالم باشد، صِرف دریافت مجوزها و استانداردها دلیل بر ارگانیك بودن تولیدات نیست و باید مساله اخلاق مداری در روند تولید همیشگی باشد.
معاون بهبود تولیدات جهادكشاورزی استان سمنان نیز یادآور شد: بر اساس هدفگذاری جهادكشاورزی استان، باید 25 تا 30 درصد از تولیدات كشاورزی استان محصولات سالم باشد، در حال حاضر بین 60 تا 70 درصد محصولات باغی و 20 تا 25 درصد محصولات زراعی در تولیدات كشاورزی استان سمنان از نوع سالم است، به طوری كه محصولاتی مانند انار، زیتون، 60 درصد سبزیجات و گیاهان دارویی بدون كود و سموم تولید می شود.
** وضعیت استان سمنان در كشت ارگانیك
معاون بهبود تولیدات جهادكشاورزی استان سمنان به شاخص خوب استان در بحث مبارزه بیولوژیك در مسیر تولید محصولات اشاره و خاطرنشان كرد: از ابتدای دهه 80 تا امروز رشد 15 درصدی در استفاده از روش های بیولوژیكی در استان داشته ایم، نتیجه تمام این مسایل، فراتر از تعهد 25 درصدی تولیدی محصولات سالم بوده است.
لطف الله رضایی ادامه داد: در پنج سال گذشته در بررسی محصولات كشاورزی استان سمنان هیچ محصولی دارای مواد شیمیایی مضر شناسایی نشد و به كشور نیز اعلام شد كه سمنان می تواند در زمینه تولید محصولات كشاورزی سالم نمونه و الگوی كشوری معرفی شود كه در حال ایجاد زیرساخت است زیرا اقلیم سالم در این زمینه وجود دارد.
وی یادآور شد: هشت محصول كشاورزی كه بیشتر در سبد خانوار وجود دارد در استان سمنان از نظر شاخص میزان موادشیمیایی مضر در حال رصد و نظارت است كه سیب، پرتقال، خیار گلخانه و زمینی، گوجه فرنگی، كاهو و برنج را شامل می شود و از سال آینده رصد كشوری خواهد شد.
عباس مشیریان مدیر حفظ نباتات جهادكشاورزی استان سمنان نیز گفت: محصولات ارگانیك می تواند ظرفیت صادراتی نیز داشته باشد كه دراین زمینه در كشور مشكلاتی نیز وجود دارد، صادرات زیرساخت ها و استانداردهایی می‌خواهد ولی روند اداری برای دریافت استاندارد تشویقی سخت شده است، زیرا برگرفته از قوانین بین المللی است، مساله دیگر اینكه در اروپا استانداردها به صورت خوداظهاری است و مساله نظارت مطرح نیست.
6103 تهیه و انتشار: مصطفی دهقان
برای آگاهی از تازه‌ترین اخبار و رویدادها در استان سمنان به نشانی IRNASEMNAN@ كانال اخبار ایرنا سمنان مراجعه كنید
سمنان - ایرنا- كشاورزی ارگانیك قابل اعتمادترین روش برای تامین سلامت غذایی است كه به آگاهی بهره برداران، هدایت كشاورزان، تامین تجهیزات و مراجع شاخص‌سنجی و مهمتر از همه، به اقلیم مناسب نیازمند است كه ایران در این زمینه بهترین شرایط را دارد.
