حماس و واگذاری اداره كامل نواره غزه به تشكیلات خودگردان فلسطین

«فرانس پرس» در گزارش روز پنجشنبه خود با توجه به توافق حاصل شده میان دو جنبش حماس و فتح، با اشاره به اینكه حماس باید كنترل كامل نوار غزه را به تشكیلات خودگردان بسپارد، به تاریخچه روابط پر تنش این دو جنبش پرداخته است.

** نخستین پیروزی حماس در انتخابات پارلمانی
در ژانویه (دی/ بهمن) 2006 میلادی، جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) كه برای نخستین بار در انتخابات شركت كرد، توانست در انتخابات قانون گذاری پیروز شود و رقیبش فتح را شكست دهد. شورای قانون گذاری (پارلمان) فلسطین كه دوره ماموریتش رو به پایان است، دو سال پس از ایجاد تشكیلات خودگردان فلسطین در سال 1996 میلادی شكل گرفت.
در 28 مارس (اسفند /فروردین)، دولت اسماعیل هنیه قدرت را به دست گرفت و پست های كلیدی را به رهبران این جنبش واگذار كرد. اسرائیل (رژیم صهیونیستی) و ایالت متحده آمریكا دولت هنیه را به رسمیت نشناختند و تنها روابطشان را با محمود عباس حفظ كردند.

** سیطره حماس بر نوار غزه
در ژانویه و فوریه (دی/ بهمن/ اسفند) 2007 میلادی و سپس در ماه می (اردیبهشت/ خرداد) همان سال، درگیری های شدیدی میان طرفداران دو جنبش فتح و حماس در نوار غزه روی داد. در 14 ژوئن (خرداد/ تیر) محمود عباس رئیس تشكیلات خودگردان فلسطین، اسماعیل هنیه را پس از یك هفته درگیری میان دو جنبش، بركنار و حالت فوق العاده در نوار غزه اعلام كرد.
اما در دومین روز، حماس بر نیروهای وفادار به فتح در غزه غلبه كرد كه عباس از این اقدام، به كودتای نظامی یاد كرد. حماس عناصر فتح را از این باریكه اخراج كرد و به تنهایی كنترل غزه را به عهده گرفت. در واكنش به سیطره حماس بر نوار غزه، اسرائیل نیز محاصره این باریكه را شدید كرد. در درگیری میان نیروهای فتح و حماس، حدود یكصد تن كشته شدند.

**سه توافقنامه ناكام میان حماس و فتح
در 27 آوریل (فروردین/ اردیبهشت) 2011 میلادی، فتح و حماس توافقنامه ای مبتنی بر تشكیل دولت انتقالی كه وظیفه برگزاری انتخابات را داشت، امضا كردند. در ماه می (اردیبهشت / خرداد) نیز همه سازمان های فلسطینی این توافقنامه را امضا كردند. اما این انتخابات هرگز برگزار نشد و برگزاری آن همواره به تاخیر افتاد.
در هفتم ژانویه (دی / بهمن) 2012 دو جنبش، توافقنامه آزادی بازداشت شدگان دو طرف را امضا كردند. در ششم فوریه (بهمن / اسفند) همان سال، توافق كردند كه عباس ریاست دولت انتقالی را به عهده بگیرد. اما این تصمیم با مخالفت هایی در میان حماس روبه رو شد و به مرحله اجرا نرسید.
در آوریل (فروردین / اردیبهشت) 2014 میلادی، سازمان آزادی بخش فلسطین كه زیر نظر فتح فعالیت می كند، توافق نامه ای با حماس امضا كرد مبنی بر جلوگیری از جدایی سیاسی میان كرانه باختری و نوار غزه.
در ژوئن (خرداد / تیر) نیز، حكومت وحدت ملی با حضور تكنوكرات های از دو جنبش تشكیل شد اما نتوانست قدرت در نوار غزه را در اختیار بگیرد. عباس حماس را به داشتن دولت موازی در نوار غزه متهم كرد.
در آگوست (مرداد / شهریور) سال 2014 میلادی، دو جنبش پس از حمله 50 روزه اسرائیل به نوار غزه، موضع یكپارچه ای اتخاذ كردند. با این وجود و پس از چند ماه، دولت وفاق ملی نتوانست موفق عمل كند.

**عمل گرایی حماس
در اول ماه می (اردیبهشت /خرداد) 2017، حماس از ایجاد تغییرات و گرایش های سیاسی جدید در سند تاسیس این جنبش خبر داد و اعلام كرد كه نبرد حماس با اسرائیل نبردی سیاسی و نه دینی است. همچنین پذیرفت كه دولت فلسطین در آینده در محدوده كرانه باختری، قدس شرقی و نوار غزه برپا شود.
در ششم همان ماه، اسماعیل هنیه به عنوان رئیس دفتر حماس به جای «خالد مشعل» انتخاب شد.
در مارس (اسفند / فروردین) 2017 میلادی، حماس كمیته ای اداری تشكیل داد كه فتح آن را دولت موازی خواند.
تشكیلات خودگردان فلسطین نیز در واكنش به این اقدام حماس، مبلغی كه عباس در ازای تامین برق غزه به اسرائیل می پرداخت، كاهش داد. در پی آن نیز حقوق كارمندان غزه را كم كرد.
در 17 سپتامبر (شهریور / مهر)، حماس با وساطت مصر، كمیته اداری را منحل كرد و جنبش فتح را به گفت و گوی جدید برای آشتی فراخواند. روز بعد از آن، عباس در تماس تلفنی با هنیه، خشنودی خود را از فضای ایجاد شده برای آشتی میان دو جنبش ابراز كرد.
برای نخستین بار از سال 2015 میلادی، «رامی حمد الله» نخست وزیر فلسطین در 2 اكتبر (مهر / آبان) سال جاری به نوار غزه رفت و اولین نشست خود را با رهبران حماس در این باریكه برگزار كرد. در 12 اكتبر نیز فتح و حماس در قاهره اعلام كردند كه به توافق آشتی دست یافتند.

** شك و تردیدها درباره تحویل اداره غزه به فتح
حماس در اول نوامبر گذشته كنترل همه گذرگاه های تحت محاصره اسرائیل از 10 سال گذشته را به تشكیلات خودگردان واگذار كرد. طبق این توافقنامه باید اداره كامل نوار غزه روز جمعه به تشكیلات خودگردان واگذار شود.
فرانس پرس در پایان نوشت: شك و تردید های بسیاری درباره اینكه آیا حماس عملا قدرت نوار غزه را روز جمعه به تشكیلات می دهد یا نه، وجود دارد. حتی اگر این كار انجام شود، تنها اقدامی سمبلیك و نمادین خواهد بود. مسئله سلاح حماس نیز چالش دیگری درخصوص این آشتی به شمار می رود.
خاورم**9329** مترجم: ندا بهبودی**1663**انتشار دهنده: خسرو حسینی