به گزارش ایرنا، هم اینك به گفته مسئولان امور اجتماعی استانداری گلستان افزون بر 300 هزار نفر از جمعیت استان در سكونتگاه های غیررسمی و حاشیه شهرها بویژه در شهرستان های گرگان و گنبدكاووس با كم ترین امكانات و با حداقل زیرساخت ها و تاسیسات اولیه و مناسب و در سازه های ناپایدار و غیر استاندارد زندگی می كنند.
كارشناسان امور اجتماعی، حاشیه نشینی و ایجاد سكونتگاه های غیررسمی را پدیده ای می دانند كه آسیب های اجتماعی زیادی را به همراه دارد.
مهاجرت از روستاها به شهرها و گسترش سكونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشینی باعث ترویج فرهنگ های مختلف و ناهمگون، درآمدهای كم، خرده فرهنگ ها، گسستگی فرهنگی، كاهش سطح بهداشت و سلامت، رواج موادمخدر و قاچاق آن، رونق كسب و كارهای كاذب، پایین بودن سطح درآمد و فقر می شود؛ حاشیه نشینی همچنین به چند قطبی شدن جامعه به ویژه در بخش فرهنگی و اخلاقی می انجامد.
دلیل بسیاری از روستاییان برای مهاجرت به شهر، كم بودن درآمد و تلاش برای تامین معیشت بهتر است و این در حالی است كه آنان مجبور به سكونت در مناطق حاشیه ای شهرها می شوند.
عمده مهاجرت ها به كلان شهرها به دلیل خشكسالی و ناكافی بودن درآمد در روستاها و تلاش برای بهره مندی از امكانات و فرصت های زندگی و كار بهتر انجام می شود اما مهاجران یا توانایی تطابق با شهرها را نداشته و یا شهرها گنجایش پذیرش و اشتغال به كار آنها را ندارد و انتهای این روند به زندگی در سكونتگاه های حاشیه شهرها منجر می شود.
افرادی كه در مناطق حاشیه شهرها و سكونتگاه های غیر رسمی زندگی می كنند، پیش از مهاجرت به شغل هایی از جمله كشاورزی و دامداری مشغول بوده اند و پس از مهاجرت به شهرها حرفه ای نداشته و مشغول كارهای كاذب و در مواردی نیز روی آوردن به قاچاق مواد مخدر می شوند.
یك كارشناس مسائل اجتماعی در این خصوص گفت: منشاء حاشیه نشینی یا سكونتگاه های غیررسمی به جامعه محلی كشاورزی بازمی گردد كه روستاییان به علت تامین نشدن نیازهای خود از قبیل درآمد مكفی، برای زندگی بهتر به سوی شهرها رهسپار شدند.
سیدرضا حسینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این افراد به دلیل آنكه نمی توانند به راحتی با اقتصاد و فرهنگ شهرها سازگار شوند به ناچار برای ادامه زندگی به حاشیه شهرها كشانده می شوند و عمده ساكنان این مناطق مردمی فقیر بوده و با مشكلات اقتصادی دست به گریبان هستند.
به گفته وی سختی زندگی در این مناطق به مروز زمان و به لحاظ اجتماعی روانی فرد را آسیب پذیر می كند و بر كل مجموعه شهر تاثیرگذار می شود.
حسینی راهكار مقابله با این معضل را در 2 بخش كوتاه مدت و بلند مدت بیان كرد و گفت: در برنامه های كوتاه مدت می توان نسبت به نظارت های لازم، بازسازی مسكن های ناهنجار و ارائه خدمات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اصلاح مهندسی معابر اقدام كرد و در برنامه بلند مدت نیز باید ساكنان این مناطق در فرهنگ و اقتصاد شهری استحاله شوند.
مدیر كل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان به خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: یكی از اصلی ترین چالش های پیشرفت در استان، حاشیه نشینی و سكونتگاه های غیررسمی است.
عبدالرضا چراغعلی خاطرنشان كرد: براساس بررسی ها در چهار دهه گذشته، جمعیت كشور 2 برابر شده، اما به دلیل مهاجرت و مهاجرپذیر بودن، این نرخ رشد در گلستان سه برابر است.
وی اظهار كرد: در كشور 11 درصد سكونتگاه ها غیررسمی بوده و این رقم در گلستان حدود 17 درصد است.
وی تصریح كرد: آمارها نشان می دهد كه 300 هزار نفر از جمعیت ساكن در استان در حاشیه شهرها و سكونتگاه های غیررسمی زندگی می كنند.
چراغعلی همچنین با بیان اینكه مطالعات دقیقی بر روی سكونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشینی انجام نشده، ادامه داد: تنها در 6 منطقه از استان در شهرستان های گرگان، گنبدكاووس و آزادشهر مطالعه اولیه انجام شد كه 10 درصد كل مناطق حاشیه نشین گلستان را شامل شده و از 90 درصد مابقی آن غفلت شده است.
وی ادامه داد كه با همكاری و همفكری فرمانداران 14 شهرستان استان در مجموع 62 منطقه و سكونتگاه غیررسمی شناسایی شده كه برای انجام طرح های مطالعاتی نیازمند اعتبارات بیشتری هستیم.
مدیر كل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان افزود: عمده ترین و اصلی ترین مشكلات در این مكان ها نبود زیرساخت ها و تاسیسات اولیه و مناسب و وجود سازه های ناپایدار و غیراستاندارد است.
به گفته وی، وجود خانه های كوچك و بناهای نامتعارف به همراه نبود سرانه های عمومی و استاندارد در این مناطق از اصلی ترین چالش ها است.
وی همچنین تاكید كرد: حاشیه نشینان هیچ درآمدی برای شهرداری ها ندارند، بلكه بیشترین هزینه شهرداری ها در این مناطق انجام می شود.
مدیركل امور اجتماعی استانداری یادآور شد: استان گلستان دیگر جوابگوی مهاجرین در استان نیست و از فرمانداران تقاضا داریم كه نسبت به ایجاد ساز و كار لازم برای نظارت دقیق تر اهتمام داشته باشند.
به گفته وی؛ راه و شهرسازی باید نسبت به تهیه و تدوین طرح برداشت از شرایط موجود و انتخاب مشاوران ذیصلاح برای تهیه طرح های ساماندهی سكونتگاه های غیررسمی اقدام كند.
وی همچنین یادآور شد كه براساس توپوگرافی های انجام شده، استان بر روی گسل های زمین لرزه قرار دارد و از همه بدتر قرارگرفتن این سكونتگاه ها بر روی گسل ها می باشد كه خطرات زیادی را به همراه دارد.
وی بیان كرد: در سكونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشینی سطح استان، بازماندگی كودكان از تحصیل، نبود بهداشت مناسب، مواد مخدر و بسیاری از معضلات و تهدیدهای اجتماعی فراوان دیده می شود.
وی یادآور شد: گرگان و گنبدكاووس بیشترین سكونتگاه های غیررسمی در استان را دارند كه میزان سكونتگاه ها در گرگان 311 هكتار است، اما برخی شواهد و قرائن نشان می دهد كه باید از این میزان بیشتر باشد و از سوی دیگر شهرستان گمیشان نیز كمترین سكونتگاه های غیررسمی را در اختیار دارد.
مدیر كل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان تاكید كرد: امروزه حاشیه نشینی از شهرهای بزرگ فراتر رفته و به سمت شهرهای كوچكی همچون خان ببین و دلند و روستاهای بزرگ مانند یساقی نیز گسترش یافته است.
وی با بیان اینكه شرایط اجتماعی و طبیعی استان زمینه مهاجرت افراد زیادی را فراهم كرده است، گفت: تنوع قومیتی، اقلیم مناسب و شرایط جغرافیایی استان و از همه مهم تر 'روی باز مردم استان' سبب مهاجرت افراد زیادی به استان شد.
مدیر كل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان گفت: ممكن است در برخی از برهه های زمانی مهاجرت نیروی كار به استان موجب رونق اقتصادی شده باشد اما در شرایط فعلی كه زمینه های اشتغال، سكونت، آموزش و حتی سرانه های دیگر فراهم نیست، مهاجرین از سرانه های عمومی استفاده می كنند كه همین امر مشكلاتی را برای مردم ایجاد كرده است.
چراغعلی با بیان اینكه افزایش تكدی گری، كودكان كار و خیابانی از جمله نشانه های گسترش پدیده حاشیه نشینی است، بیان داشت: مواردی كه گفته شد جزو اصلی ترین نشانه های ظاهری گسترش سكونتگاه های غیررسمی است، در برخی از استان هایی كه مهاجرت به آنها كم است این آسیب ها كمتر دیده می شود.
* 65 میلیارد ریال برای ساماندهی 6 سكونتگاه غیررسمی در گلستان اختصاص یافت
مدیر كل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان با بیان اینكه اطلاعات مربوط به پدیده حاشیه نشینی و افزایش سكونت گاه های غیررسمی در استان به وزارت كشور ارسال شده، گفت: این مسائل به وزارتخانه منعكس شده اما این كه برای مقابله و كاهش این آسیب ها چه استراتژی اتخاذ كنیم و چه برنامه هایی را برای توانمندسازی ساكنان آن داشته باشیم، جزو سیاست های استانی است كه باید تدوین و به دستگاه ها ابلاغ شود.
وی ادامه داد: وزارت كشور بنا به دلایلی اعتبارات را به اداره كل راه و شهرسازی استان ها ابلاغ كرده و برهمین اساس 65 میلیارد ریال برای 6 سكونتگاه غیررسمی استان به این اداره كل ابلاغ شد.
چراغعلی افزود: این مناطق چندان مورد قبول ما نیست چون طی سال های گذشته در آنها كار شده، از طرفی این اداره كل باید برنامه داشته باشد و اعلام كند كه با این اعتبار چه خواهد كرد.
وی با انتقاد از منعكس نشدن مشكلات استان به مقامات عالی كشور یادآور شد: عدم مستندسازی و عدم انعكاس مشكلات استان سبب شده تا بسیاری از آسیب ها و مشكلات ما دیده نشود و همگان تصور كنند اوضاع استان مطلوب است.
سرپرست اداره كل راه و شهرسازی استان گلستان نیز با اشاره به برگزاری جلسه بررسی پروژه های توانمندسازی اجتماعی، اقتصادی و محیطی سكونتگاه های غیر رسمی و مناطق حاشیه نشین استان مصوب جلسه شورای اجتماعی كشور، گفت: با توجه به معضل حاشیه نشینی و شكل گیری سكونتگاه های غیر رسمی در استان و حساسیت های به وجود آمده در بین متولیان امر و فرا دستگاهی بودن ساماندهی سكونتگاه های غیر رسمی شهرها، این جلسه با هدف بررسی پروژه های مصوب در دو شهر گرگان و گنبد و تقسیم بندی وظایف بین دستگاه های متولی برگزار شد.
حسین محبوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این پروژه ها با هدف ارتقای كمی و كیفی بخش های مختلف این مناطق از قبیل خدمات روبنایی، ساماندهی محیط و فضای شهری، تامین خدمات زیر بنایی، ارتقای توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی در دو شهر گرگان و گنبد اجرایی می شود.
وی تصریح كرد: احداث مراكز بهداشتی، پایگاه سلامت، ساماندهی رودخانه ها، بهسازی و آسفالت معابر و احداث شبكه روشنایی در مناطق حاشیه نشینی از عمده كارهایی است كه در طرح مصوب تعریف شده كه با تخصیص اعتبارات اجرا می شود.
وی ادامه داد: محله های هدف در شهر گرگان 'انجیرآب'، 'اوزینه' و 'قلعه حسن' و در شهر گنبدكاووس 'سید آباد'، 'مدرسی'، 'افغان آباد' و 'بدلجه' می باشد.
محبوبی با اشاره به این كه بخشی از این پروژه ها آغاز شده و در حال اجرا می باشد، عنوان كرد: برای سكونتگاه های غیررسمی در شهر گرگان، امسال 22 میلیارد ریال در نظر گرفته شده كه برای احداث مركز بهداشتی درمانی كوی انجیراب 3 میلیارد ریال، ساماندهی حاشیه رودخانه انجیراب مبلغ 5 میلیارد ریال و برای احداث سرای محله در همین نقطه نیز 6 میلیارد ریال مصوب شده است.
سرپرست اداره كل راه و شهرسازی گلستان افزود: برای احداث سرای محله در كوی قلعه حسن نیز مبلغ 5 میلیارد ریال و برای ساماندهی حاشیه رودخانه این منطقه به همراه احداث پل عابر پیاده در این نقطه به ترتیب 5 و 3 میلیارد ریال تخصیص یافته است.
وی در خصوص پروژه های توانمندسازی اجتماعی، اقتصادی و محیطی سكونتگاه های غیررسمی و مناطق حاشیه نشین شهرستان گنبدكاووس هم گفت: در بحث خدمات روبنایی، برای احداث پایگاه سلامت و سرای محله در سیدآباد این شهرستان به ترتیب 3 و 5 میلیارد ریال، برای احداث سرای محله در افغان آباد 5 میلیارد ریال و برای ایستگاه آتش نشانی بدلیجه نیز 5 میلیارد و 907 میلیون ریال در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در زمینه ساماندهی محیط و فضای شهری در خصوص ساماندهی حاشیه رودخانه گرگانرود برای هر سه محله سیدآباد، افغان آباد و بدلجه بطور كلی 11 میلیارد و 533 میلیون ریال و برای بهسازی و آسفالت معابر سیدآباد نیز 3 میلیارد ریال تخصیص یافته است.
محبوبی گفت: برای احداث روشنائی معابر افغان آباد 3 میلیارد و 985 میلیون ریال و برای طرح آموزش مهارت آموزی زنان در منطقه بدلجه نیز یك میلیارد ریال اختصاص داده شده است.
3014/1860
گزارشگر: مجید میهن دوست ** انتشار دهنده: تاج محمد شیری
گرگان - ایرنا - گلستان به علت شرایط مساعد آب و هوایی و كشاورزی بودن مورد اقبال اقوام مختلف و برخی اتباع كشورهای بیگانه بوده و این مساله سكونتگاه های غیررسمی را با همه آسیب های آن توسعه داده و كاسه مهاجرپذیری گلستان را لبریز كرده است.
