در ادامه اين گزارش آمده است: اين روابط استراتژيك در سال‌هاي اخير تحت تاثير متغيرهاي جديدي، عمق بيشتري يافته است، به‌طوري‌كه دو كشور يكديگر را «دوستي براي تمام فصل‌ها» خطاب مي‌كنند. وابستگي اين دو كشور به يكديگر تحت تاثير فضاي رقابت‌هاي جهاني و منطقه‌اي كم‌نظير است. رشد توان اقتصادي و نظامي هند، حضور آمريكا در منطقه و متشنج‌شدن روابط اسلام‌آباد – واشنگتن ازجمله متغيرهاي قابل ذكر در تعميق روابط اين دو كشور هستند.
رشد اژدهاي سرخ، نياز روز افزون آن را به انرژي به‌طور چشمگيري افزايش داده است و پكن در پي آن است كه شاهرگ‌هاي جديد ترانزيتي جايگزين و كوتاه ايجاد كند. يكي از بهترين مسيرهاي كوتاه از منبع انرژي(خاورميانه) به چين، عبور از پاكستان است. به‌همين دليل چين پروژه بلندپروازانه كريدور اقتصادي چين – پاكستان (China- Pakistan Economic Corridor) را با ارزش نزديك به 60 ميليارد دلار طراحي كرد كه بخشي از پروژه عظيم «يك كمربند-يك جاده» است.
CPEC كه بخش‌هايي از آن اجرايي شده است و بخش‌هايي در دست اجراست، به پكن امكان مي‌دهد محموله‌هاي انرژي و ترانزيتي خود را از بندر چندمنظوره و استراتژيك گوادر در جنوب پاكستان به منطقه سين‌كيانگ انتقال دهد. براساس محاسبه چيني‌ها، با اجرايي‌شدن اين پروژه تغيير ژئوپليتيك در منطقه ايجاد خواهد شد كه البته اين بخشي از كار است.
آن‌چه در اين بين نامحسوس است، تغيير موضع آرام چين از فاز اقتصادي به فاز نظامي است و يكي از اهداف سرمايه‌گذاري در گوادر، بهره‌برداري نظامي از آن است و توافقات لازم بين پكن و اسلام‌آباد صورت گرفته است. بنابراين به‌دليل حجم سرمايه‌گذاري عظيم چين در پاكستان و مسير كوتاه گذر ترانزيتي، در حال حاضر پاكستان اولويت بالايي در سياست خارجي چين دارد؛ علاوه بر اين، نگاه چين به پاكستان براي توازن در رقابت‌هاي منطقه‌اي خود با هند قابل ذكر است.
در سوي ديگر، پاكستان كه از بدو تولد با دو همسايه خود (هند و افغانستان) در تقابل بوده است، به متحدي قدرتمند در منطقه نياز دارد. چين از يك‌سو مي‌تواند اين نقش حمايتي را داشته باشد و از سوي ديگر با سرمايه‌گذاري‌هاي مولتي‌ميلياردي خود، چشم‌انداز اميدواركننده‌اي براي اين كشور غرق در بحران اقتصادي ترسيم كند. چالش‌هاي جديد در روابط اسلام‌آباد – واشنگتن را هم هرچند كه گذرا خواهد بود، بايد به اين موارد افزود و چنين نتيجه گرفت كه پكن در سياست خارجي پاكستان اولويت و جايگاه بالايي دارد.
تاثيرات نزديك‌شدن اين دو كشور به يكديگر در بعد منطقه‌اي حائز اهميت است. به طور قطع، هند كه از يك‌سو درگير رقابت با چين است و از سويي ديگر متاثر از گروه‌هاي شبه‌نظامي موجود در خاك پاكستان است، از اين روابط تنگاتنگ ناخشنود است. سرمايه‌گذاري چين در گوادر، هند را بر آن داشت كه به‌رغم ملاحظاتي، براي سرمايه‌گذاري در بندر چابهار كه در 70 كيلومتري گوادر قرار دارد، سرمايه‌گذاري كند و براي تحت فشار قرار دادن پاكستان، از حجم عظيم كمك‌هاي خود به افغانستان به‌منظور ايجاد پيوند استراتژيك و متوازن‌كردن نفوذ خود در منطقه، دريغ نكند. اين وضعيت سبب شده است كه نوعي اتحاد نامحسوس هندي – افغانستاني در مقابل اتحاد چيني – پاكستاني شكل گيرد.
هرچند كه چيني‌ها همزمان در برقراري روابط با كابل، مهارت لازم را به خرج داده و روابط خود با افغانستان را قرباني روابط با پاكستان نكرده‌اند، اما با وجود اين، به‌طور ظريفانه‌اي نقش حامي پاكستان را در صحنه‌هاي بين‌المللي ايفا كرده‌اند. تاثير نزديك‌شدن چين و پاكستان بر رفتار آمريكا اما قدري متفاوت است. هرچند كه پاكستان متحد استراتژيك غير ناتويي آمريكاست، اما مرور زمان نشان داده است اين اتحاد عمق چنداني ندارد و به‌رغم ميل باطني پاكستان، واشنگتن در سال‌هاي اخير دهلي را به‌عنوان همكار منطقه‌اي خود در جنوب آسيا برگزيده است. اين سياست در استراتژي اخير آمريكا براي جنوب آسيا به طور عريان و بي‌پرده بيان شد.
آمريكا هرچند كه خواهان سقوط تمام‌وكمال پاكستان در دامن چين نيست، اما از نزديكي اين كشور به پكن هم، چندان هراسي ندارد. چيني‌ها هم مايل نيستند كه تمام هزينه‌هاي پاكستان را متقبل شوند از اين رو، خواهان قطع ارتباط كامل اسلام‌آباد با واشنگتن نيستند زيرا حاضر به تقبل كمك‌هاي بلاعوض واشنگتن به پاكستان نيستند. در نتيجه هر دو قدرت، خواهان تقسيم هزينه‌هاي پاكستان بوده و حاضر نيستند سرپرستي كامل اين كشور كه اتهام پناه‌دادن به گروه‌هاي تروريستي و شبه‌نظامي در سطح بين‌المللي به آن وارد است را بپذيرند.
در مجموع، بايد گفت كه عمق‌يافتن روابط چين و پاكستان در بعد منطقه‌اي، رقابت‌ها و پيامدهايي به‌دنبال خواهد داشت، اما در سياست داخلي پكن و اسلام‌آباد، منافع زيادي را به‌دنبال دارد كه با توجه به قانون هزينه – فايده، هر دو كشور بر آن هستند كه نه‌تنها آن را ادامه داده، بلكه عمق ببخشند. در پاكستان نه‌تنها، دولت سياسي اين كشور بلكه، ارتش به‌عنوان قدرتمندترين ركن نظام پاكستان، براي رابطه با چين اهميت زيادي قائل است؛ بنابراين مي‌توان روي تداوم و ثبات اين رابطه حساب كرد.
*منبع: روزنامه آسمان آبي؛ 1396،9،13
**گروه اطلاع رساني**2059**2002** انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه آسمان آبي در گزارشي، نوشت: روابط چين و پاكستان طي نيم‌قرن گذشته در سايه توافقات و همكاري‌هاي سياسي، نظامي و اقتصادي كه بين اين دو كشور شكل گرفته، پايدار و بدون چالش جدي بوده است.