ترويج كتابخواني و كمك به حوزه نشر هدف اصلي خريد كتاب از ناشران است

مهرزاد دانش روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگي ايرنا اظهار كرد: خريد كتاب از ناشران توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از حدود 20 سال پيش آغاز شده، اقدامي كه با هدف كمك به حوزه نشر و تجهيز كتابخانه ها و ترويج كتابخواني انجام گرفته است.
وي با اشاره به فعاليت دبيرخانه هيات انتخاب و خريد كتاب افزود: كتاب هاي مناسب و منطبق با معيارهاي موجود از ناشران خريداري مي شود تا كمكي هر چند ناچيز به اين افراد شده باشد البته اين خريد يك التيام موقت و مسكن در اين حوزه است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هم متناسب با بودجه خود در اين زمينه اين خريدها را انجام مي دهد.
دبير دبيرخانه هيات انتخاب و خريد كتاب در معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي توضيح داد: كتاب هاي خريداري شده در انبار نگهداري مي شود و بر اساس تفاهمنامه هايي كه هر سال با مديران كل ارشاد استان ها منعقد مي شود، اين كتاب ها در اختيار آنها قرار مي گيرد تا آنها را در مكان هاي مورد نياز توزيع كنند.
وي با بيان اينكه بر اساس برخي شاخص ها، سهميه هر استان متفاوت از ديگري است، ادامه داد: مديران ارشاد استان ها بر اساس همين سهميه و بودجه تعيين شده، كتاب هاي مصوب را انتخاب مي كنند و آنها را به مصرف كتابخانه هاي استان مي رسانند.
دانش كه از سال 93 دبير دبيرخانه هيات انتخاب و خريد كتاب در معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است، اضافه كرد: بيشتر اين كتاب ها در مناطق دور افتاده و محروم و استان هاي مرزي و بين عشاير توزيع مي شود.
به گفته وي، بيشترين حجم اهدايي شامل كتاب هايي است كه از طريق ادارات كل ارشاد استان به دست مخاطبان آن در مدارس، مساجد و ديگر مكان ها مي رسد.
مديركل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اظهار داشت: برخي از كتاب هاي خريداري شده نيز بر اساس درخواست هاي موردي به سازمان زندان ها، آسايشگاه ها، حوزه هاي علميه و مراكز آموزشي و پژوهشي اهدا مي شود.
وي با اشاره به فعاليت هاي كانون هاي ترويج كتابخواني گفت: برخي ديگر از كتاب ها به شهر پايتخت كتاب و روستاهاي دوستدار كتاب اهدا مي شود.

** ملاك انتخاب و خريد كتاب متفاوت است
دانش با اشاره به ملاك هاي مورد نظر براي انتخاب و خريد كتاب تصريح كرد: آنچه بيش از هر چيز براي ما اهميت دارد، كيفيت كتاب است بعبارتي قبل از اينكه به ناشرو موضوع كتاب توجه كنيم، كيفيت چاپ، ويراستاري، جلد و صفحه بندي كتاب را مد نظر قرار مي دهيم.
وي گفت: اگر موضوع يك كتاب هنري است، بايد خلاقيت هاي ادبي و هنري و استانداردهاي لازم در آن رعايت شده باشد و در صورتي كه موضوع كتابي پژوهش است، بايد مباني پژوهشي به شكل درست در آن مورد توجه قرار گرفته باشد.
به گفته مديركل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، در صورتي كه يك كتاب موضوع مهمي مانند نماز را در بر داشته باشد اما كيفيت آن پايين باشد، مسلما در ليست خريد قرار نخواهد داشت زيرا شان موضوع با كيفيت نازل رعايت نشده است.
دانش افزود: برخي مواقع كتاب هاي نفيسي هم براي هيات خريد ارسال مي شود اما به خاطر محدويت بودجه، ترجيح داده مي شود كتاب هاي عمومي جايگزين اين نوع كتاب ها شود زيرا مصرف عمومي دارد.
وي با بيان اينكه كتاب هاي آموزشي كنكور، كتاب هاي تحصيلي جزو ممنوعيت هاي خريد هستند، ادامه داد: اين كتاب ها داراي مصارف مشخص هستند و خيلي جنبه كتابخانه اي ندارند، هرچند كتاب هاي يكبار مصرف مانند كتاب هاي نقاشي كودكان، جدول، بازي هاي كودكان، كتاب هاي غير از زبان فارسي و كتاب هاي قديمي هم جزو اين ممنوعيت ها هستند.
به گفته دانش، اگر قرار باشد همه كتاب ها در هيات خريد كتاب بررسي و انتخاب شود نوعي ازدحام پيش مي آيد كه هيات انتخاب از حيث بودجه و زمان ظرفيت جوابگويي به آنها را ندارد.

** هر ماه دو جلسه برگزار مي شود
وي با بيان اينكه روال كار از 20 سال پيش تاكنون چنين بوده كه هر ماه دو جلسه در هيات خريد داشته باشيم، افزود: پيش از اين 6 نفر با حكم معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي عضو هيات انتخاب و خريد كتاب مي شدند اما پس از رايزني ها به دليل اينكه اين اعضا ممكن بود ظرفيت پرداختن به همه موضوعات را در جلسه نداشته باشند، كارگروه هايي شكل گرفت.
دانش ادامه داد: در نهايت آيين نامه جديد از حدود يكسال پيش به امضاي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي رسيد و بر اساس آن چهار كارگروه دين، ادبيات و هنر، علوم انساني و كودك تشكيل شد بنابراين اعضاي اين كارگروه ها، كتاب هاي مرتبط با حوزه خود را بررسي مي كنند.
به گفته اين مسئول در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، بعد از اين مرحله، مصوبات به تاييد معاون فرهنگي وزارت ارشاد رسيده و سپس آماده اعلام مي شود.

** استقبال و گلايه ناشران از خريدهاي هيات انتخاب
مديركل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي درباره استقبال ناشران از خريد كتاب هاي آنها گفت: گزارش مصوبات و تعداد كتاب ها نشان از استقبال ناشران از اين فعاليت دارد تا جايي كه كتاب هاي ناشراني كه خود آنها هم احتمال مي دهند انتخاب نشوند، به دبيرخانه هيات ارسال مي شود به اين اميد كه كتاب هاي بعدي آنها طابق با معيار هاي موجود پذيرفته و خريداري شود.
وي بازخورد اين خريد را مثبت ارزيابي كرد و افزود: تنوع ناشران از حرفه اي و نوپا هم حكايت از استقبال اين افراد از خريداري كتاب آنها توسط وزارت ارشاد دارد.
دانش توضيح داد: از چهار سال گذشته سيستم ورود كتاب به دبيرخانه هيات انتخاب و خريد كتاب تغيير كرد، تا قبل از اين، كتابها به شكل خودكار براي اين دبيرخانه ارسال مي شد، به عبارتي يك نسخه از كتابي كه اعلام وصول مي گرفت در اختيار دبيرخانه هيات هم قرار مي گرفت.
دبير دبيرخانه هيات انتخاب و خريد كتاب در معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اضافه كرد: از سال 93 اين موضوع تجديد نظر و اعلام شد، به دليل اينكه برخي از ناشران ممكن است تمايلي براي فروش كتاب هاي خود نداشته باشند، دليلي وجود ندارد كه نسخه اي از كتاب آنها به دبيرخانه ياد شده ارسال شود.
وي اظهار كرد: تصميم گرفته شد بر حسب تمايل ناشران، كتاب ها به دبيرخانه هيات ارسال شود.
به گفته دانش، گلايه هايي نيز از سوي ناشران درباره خريد كتاب ها وجود دارد، برخي معتقدند بايد كتاب هاي تخصصي تر خريداري شود و برخي بر اين باورند، كتاب هاي عمومي مخاطبان بيشتر دارد از اين رو بايد بيشتر اين گروه از كتاب ها توسط وزارت ارشاد در ليست خريد قرار گيرد.
وي افزود: هيچ تصميم نيست كه درآن گله مندي وجود نداشته باشد هرچند سعي مي شود براي خريد كتاب يك تعادلي برقرار باشد و بر اساس نيازسنجي ها، اين كار انجام شود بعنوان مثال گاهي در يك مقطع نياز است ميزان كتاب هاي كودك بيشتر خريداري و در دوره اي ديگر كتاب هاي مذهبي تهيه شود.
مديركل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تعداد جلسات هيات انتخاب و خريد كتاب را از شهريور سال 92 تاكنون، 85 جلسه و جمع مبالغ خريداري شده كتاب را 732 ميليارد و 651 ميليون و 105 هزار و 500 هزار ريال اعلام كرد.
فراهنگ ** 1880 ** خبرنگار: پروين اروجي * انتشار: اميد غياثوند