۲۰ آذر ۱۳۹۶، ۸:۰۴
کد خبر: 82759132
T T
۰ نفر
زنگ خطر كاغذي ادامه حيات نشريات- محمود مختاريان*

در سراسر دنيا دانش و خرد، محصول خواندن است.در حقيقت اين دانش است كه خودابتكاري و خلاقيت به بار مي‌آورد. اغلب وقتي مي‌خواهند رشد اجتماعي هر جامعه را بررسي كنند به وضعيت نشر آن جامعه نگاه مي‌كنند. گوش كردن به راديو ونگاه كردن به تلويزيون هيچ زماني موجب ايجاد خلاقيت نمي‌شود.

اين رسانه‌ها جايگاه خودشان را دارند و بيشتر در خدمت فراغت و سرگرمي هستند. بنابراين بايد بگوييم كه اين رسانه‌هاي چاپي هستند كه توليد فكر وانديشه مي‌كنند. تنها رسانه‌اي كه در جهان رويكرد اخلاق‌مدارانه دارد روزنامه‌ها هستند.
حتي در تمام دنيا پروتكل‌هايي براي رعايت اخلاق‌مداري به رسانه‌هاي مكتوب ارائه مي‌شود. به‌طوري كه مثلاً هيچ رسانه مكتوبي در امريكا درباره بيماري و وضعيت اقتصادي افراد، مطلبي منتشر نمي‌كند. نمونه بارز آن اينكه عكس آقاي ضراب در مطبوعات منتشر نمي‌شود و به جاي آن نقاشي آن چاپ مي‌شود. اين در حالي است كه رسانه‌هاي مجازي و اجتماعي خاصيت دروازه باني خبر را ندارند.
همه اخبار را منتشر مي‌كنند و به هيچ ارگاني هم پاسخگو نيستند. تحقيقات نشان مي‌دهد جوامعي كه مطالعه مي‌كنند آرام‌تر و سالم‌ترهستند. به‌طور مثال كشور ژاپن با 127 ميليون جمعيت تيراژ روزنامه‌هايش در حدود 68 ميليون نسخه است .
اين كشور در سال 4 ميليارد و 200 ميليون مجله و دو ميليون جلد كتاب منتشر مي‌كند. هر زن و مرد ژاپني در روز 45 دقيقه مجله و روزنامه مي‌خواند. مردم ژاپن انسان‌هايي هستند كه به موسيقي اهميت مي‌دهند و مطالعه مي‌كنند و در اين جامعه چاقوكشي كمترديده مي‌شود.
به‌طور كلي 10 روزنامه اول جهان در آسيا منتشر مي‌شوند. در ايران عنوان مي‌شود كه رسانه‌هاي چاپي 900 هزار تيراژ دارند كه به نوعي اين رقم شك‌برانگيز است. هرچند اميدواريم كه اين رقم صحيح باشد. اولين صدمه‌اي كه از گراني كاغذ به وجود مي‌آيد متلاشي كردن صنعت نشر و چاپ است. حتي كاغذفروش‌ها نيز علاقه ندارند كه قيمت كاغذ بالا برود چون باعث آشفتگي بازار خواهد شد.
با توجه به اينكه فصل پاييز و زمستان فصل رونق انتشار كتاب است گراني كاغذ باعث ريزش مخاطب و به دنبال آن تعطيلي مجلات و روزنامه‌هايي مي‌شود كه در حال حاضر هم به سختي اداره مي‌شوند. زماني كه در دولت قبلي قيمت دلار از هزار تومان به 3 هزار تومان رسيد تعداد زيادي از نشريات تعطيل و ورشكسته شدند.
بنابراين گران شدن قيمت كاغذ در اين شرايط نيز باعث تعطيلي روزنامه‌ها مي‌شود. هم‌اكنون شاهد اين موضوع هستيم كه تعدادي از رسانه‌هاي چاپي به خاطر گراني كاغذ به سمت شبكه وب حركت كرده‌اند. هرچند ممكن است به طور كلي ظهور و بروز شبكه‌هاي مجازي موجب كاهش تيراژ روزنامه‌ها و رسانه‌هاي چاپي شده باشد اما هنوز نشريات تخصصي كه از قدرت مالي بالايي برخوردار نيستند، بالا رفتن قيمت كاغذ مي‌تواند باعث زمين خوردن اينگونه نشريات شود.
البته گراني و كمبود كاغذ آسيب جدي‌تري به صنعت نشر و كتاب نسبت به مطبوعات وارد مي‌كند. شبكه‌هاي مجازي از سال 1996 تا به امروز باعث تعطيلي 25 هزار روزنامه در جهان شده‌اند. براي اينكه اين رسانه‌ها هزينه چاپ و كاغذ و ليتوگرافي و توزيع نمي‌دهند. در اين شرايط نبايد فراموش نكنيم كه آمدن نشريات روي شبكه وب تابع زمان نيست. چرا كه رسانه‌هاي آنلاين مشكل توزيع ندارند و هزينه‌اي‌ هم براي تحريريه بزرگ نمي‌دهند و نيز داراي مخاطب فراوان هستند.
در حال حاضر گران شدن كاغذ و كمبود آن يك زنگ خطر جدي‌ براي نشريات چاپي محسوب مي‌شود . به همين دليل دولت بايد با كمك به آنها از تعطيلي اين نشريات جلوگيري كند. منهاي اينكه از نظر محتوايي و شكلي نشريات و روزنامه‌هاي چاپي نياز به بازنگري جدي دارند تا با بهتر شدن به نياز‌هاي ضروري مخاطبان پاسخ دهند.
*روزنامه‌نگار و كارشناس رسانه
منبع: روزنامه ايران 20/09/1396
پژوهشم**1197**