صنعت نوپای آبزی پروری در كردستان در مسیر شكوفایی و اشتغالزایی

به گزارش ایرنا، كردستان در مجموع دارای 34 طرح سد مخزنی شامل 9 طرح در حال بهره برداری، 11 طرح اجرایی و 14 طرح مطالعاتی، 17 رودخانه دائمی و 24 رودخانه فصلی با حجم منابع آب سطحی 4.3 میلیارد مترمكعب (6.6 درصد روان آب های كشور) و دارای سه حوضه آبریز درجه یك كشور است.
این استان به لحاظ منابع آبی یكی از استان های مهم در شمال غرب كشور و از نظر تولید ماهی در این منابع آبی با تولید سالیانه پنج هزار و 300 تُن در بین استان های غیرساحلی كشور دارای رتبه سوم و در تولید ماهی پرورشی با تولید سالیانه سه هزار و 600 تُن در جایگاه نهم كشور قرار دارد.
میانگین مصرف سرانه آبزیان در كشور 10 كیلوگرم است كه این مقدار در كردستان كمتر از 6 كیلوگرم برای هر نفر است كه با افزایش میزان تولید و گسترش صنعت آبزی پروری می توان امید داشت كه میزان مصرف ماهی كردستانی ها نیز به میانگین كشوری نزدیك تر شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز كردستان به منظور بررسی وضعیت تولید شیلات در این استان گفت و گویی با مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان انجام داد كه مشروح آن در زیر آمده است.

** صید پنج هزار و 700 تُن ماهی در منابع آبی كردستان
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان گفت: 6 منبع آبی كردستان از جمله سدهای شهید كاظمی سقز، وحدت سنندج، زیویه و گاوشان كامیاران و گلبلاخ بیجار و دریاچه زریبار مریوان مهمترین منابع صید ماهی در استان هستند و سالیانه بیش از پنج هزار و 700 تُن ماهی از این منابع صید می شود.
رحمان میرزایی اظهار كرد: در بین منابع آبی این استان، بیشترین میزان ماهی صید شده مربوط به دریاچه پشت سد شهید كاظمی سقز است.
به گفته وی، عملیات صیادی در منابع آبی استان توسط 6 تعاونی صیادی با 478 عضو و با توجه به طرح های مطالعاتی و تحقیقاتی شیلات صورت می گیرد.
وی افزود: اعضای این تعاونی ها از اواخر شهریور هر سال تا 15 اسفند عملیات صیادی را در این منابع انجام می دهند و ماهی های صید شده را روانه بازارهای مصرف استان می كنند.
میرزایی تاكید كرد: برای تامین ماهی مورد نیاز در این منابع آبی، سالیانه 2.5 میلیون بچه ماهی از چهار خانواده كپور ماهی ها شامل كپور معمولی، فیتوفاك، پنگ هد و آمور علف خوار رها سازی می شود.
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان یادآور شد: ماهی ها یكی از عمده ترین مصرف كنندگان پلانگتوها(گیاهی) بوده و می توانند در جذب مواد آلی آب مفید و موثر باشند.
وی اضافه كرد: زیست ماهی در منابع آبی علاوه بر اینكه باعث تصفیه آب می شود نشانه سالم بودن و پاك بودن آب است و مشكلاتی برای شرب ایجاد نمی كند.

**تولید سالانه سه هزار و 600 تن ماهی سردآبی در كردستان
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان گفت: هم اكنون 2 مجتمع و چندین مرزعه پرورش ماهی سردآبی(قزل آلا) در استان فعال بوده و سالانه سه هزار و 600 تن ماهی سردآبی در این مراكز پرورش ماهی تولید می شود.
میرزایی افزود: مجتمع یك هزار و 500 تنی سیروان در شهرستان سروآباد و مجتمع 540 تنی پالنگان كامیاران بزرگترین مراكز پرورش ماهی قزل آلا در كردستان هستند.
وی ادامه داد: هم اكنون 256 مزرعه پروش ماهیان سرد آبی در قالب سه مجتمع و 130 مزرعه خرد و 2 منظوره و انفرادی در استان در تولید ماهی فعالیت دارند.
میرزایی اضافه كرد: این مراكز پرورش ماهی بیش از یك هزار و 500 نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال دارند ضمن اینكه بخشی از ماهی تولید شده در كردستان و استان های هم جوار مصرف و مازاد آن به كشورهای مختلف صادر می شود.
وی یادآور شد: با توجه به كیفیت خوب ماهی های تولید شده در كردستان 10 درصد از میزان تولید استان به كشورهای روسیه، عراق و امارت متحد عربی صادر می شود.
وی با اشاره به برنامه های شیلات برای افزایش تولید ماهی سردآبی در كردستان افزود: تا پایان برنامه ششم توسعه تولید شیلات در استان باید به بیش از 18 هزار تن برسد.

**پرورش ماهی در قفس شناور
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان گفت: برای نخستین بار 2 طرح پرورش ماهی سردآبی در قفس شناور در سدهای غیر شرب این استان اجرا و به بهره برداری رسید.
میرزایی افزود: این طرح ها در سدهای زیویه كامیاران و گلبلاغ بیجار اجرا شده و سالیانه بیش از 150 تُن ماهی قزل آلای رنگین كمانی در این واحدها تولید می شود.
وی از جمله مزایای ویژه این روش آبزی پروری را سهولت در احداث و اجرا نسبت به سایر روش ها، هزینه سرمایه گذاری كمتر و تولید بیشتر در واحد سطح، بهره برداری بهینه از منابع آب های طبیعی و نیمه طبیعی و ایجاد اشتغال پایدار بصورت مستقیم و غیر مستقیم اعلام كرد.
میرزایی اظهار كرد: قفس های اجرای این طرح در سدهای كردستان كه دارای موج بلند (مواج) نیستند با استفاده از تور و بشكه های خالی ساخته و روی آب شناور می شود.
وی یادآور شد: در این روش در 2 نوبت در ماه های مهر و بهمن بچه ماهی های 100 گرمی در قفس ها رها سازی می شود و برداشت ماهی نیز در 2 نوبت دی ماه و اوایل خرداد صورت می گیرد.
میرزایی محصور كردن ماهی در یك سطح كم و افزایش ضریب رشد روزانه، امكان توسعه بیشتر و قابلیت جابجایی در سطح دریاچه و كاهش هزینه جانبی تولید و پایین آوردن ضریب تبدیل غذایی را از دیگر مزایای اجرای این طرح اعلام كرد.
وی با اشاره با گسترش پرورش ماهی در قفس در سدهای كردستان گفت: 2 طرح دیگر در سدهای سورال و سنگ سیاه دهگلان نیز با همكاری شركت آب منطقه ای این استان در دست اقدام است كه با بهره برداری از آنها، ظرفیت این بخش به 300 تُن در سال افزایش می یابد.

**توسعه آیزیان در پایاب سدهای كردستان
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان گفت: هم اكنون سه طرح پرورش ماهی در پایاب سدهای سیازاخ دیواندره، آزاد سنندج و گاران كامیاران با ظرفیت 535 تُن در حال احداث است.
میرزایی افزود: استفاده از پایاب سدها می تواند دسترسی آسان و به سبب داشتن منابع آبی مطمئن بسیار مورد توجه سرمایه گذاران باشد و تمایل بیشتری به سرمایه گذاری در این بخش داشته باشند.
به گفته وی، توسعه پرورش آبزیان نیازمند همكاری شركت آب منطقه ای و تخصیص آب برای این منظور بوده و صدور مجوز تخصیص آب منجر به تحول چشمگیری در زمینه تولید، تكثیر و پرورش ماهیان سردآبی شود.

**تولید 20 میلیون بچه ماهی سردآبی و تزئینی (آكواریومی)
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان گفت: سالیانه بیش از 20 میلیون قطعه بچه ماهی سردآبی و تزئینی (آكواریومی) در استان تولید می شود.
میرزایی تاكید كرد: هر سال بیش از 19 میلیون قطعه بچه ماهی سردآبی و یك میلیون قطعه ماهی تزئینی (آكواریومی) در مزارع پرورشی این استان تولید می شود.
وی افزود: نیاز سالیانه مجتمع ها و مزارع پرورش ماهی استان تنها پنج میلیون قطعه است و مازاد آن به استان های همجوار فرستاده می شود.
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان اضافه كرد: هم اكنون سه مركز تكثیر بچه ماهی سردآبی در شهرستان های بانه، سروآباد و كامیاران فعال هستند.
میرزایی در خصوص تولید بچه ماهی گرمابی در استان نیز یادآور شد: بدلیل شرایط آب و هوایی كردستان امكان تولید بچه ماهی گرم آبی در استان وجود ندارد و این گونه بچه ماهی ها برای رشد و تكثیر به مدت چهار ماه نیاز به محیطی با دمای بیشتر از 25 درجه سانتی گراد دارند.
وی گفت: 2.5 میلیون بچه ماهی گرم آبی مورد نیاز برای رها سازی در منابع آبی كردستان، از مراكز پرورش ماهی در استان های شمالی خریداری می شود.
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان افزود: یكی دیگر از زمینه های اشتغال در بخش آبزیان تولید ماهی های زینتی در استان بود و سالیانه بیش از یك میلیون قطعه ماهی زینتی در كردستان تولید می شود.
میرزایی اظهار كرد: با توجه به نیاز آبی كم و امكان تولید در فضای كوچك این شیوه تولید، با استقبال خوب روبرو شده و گسترش زندگی آپارتمان نشینی بازار فروش را برای ماهی های زنیتی مهیا كرده است.
به گفته وی، هم اكنون پنج مركز تولید ماهی های زینتی در شهرستان های سنندج، سقز، كامیاران، بیجار و قروه دایر شده و به ازای تولید هر 30 هزار قطعه ماهی زینتی یك شغل ایجاد می شود.

**بسته بندی و صادرات ماهی
مدیر امور شیلات و آبزیان جهاد كشاورزی كردستان گفت: بسته بندی و فرآوری ماهی یكی دیگر از موارد مهم در تولید و فروش بخش شیلات است كه می تواند در توسعه این صنعت بسیار مهم باشد.
میرزایی افزود: هم اكنون 2 واحد بسته بندی استاندارد ماهی در شهرستان های سنندج و دهگلان فعال هستند و سالیانه بیش از 200ت ُن ماهی را مطابق با استانداردهای بین المللی فرآوری كرده و به كشورهای مختلف از جمله روسیه، امارات متحده عربی و عراق صادر می كنند.
وی اضافه كرد: بخشی از ماهی های تولیدی استان نیز به صورت صید روز و از طریق بازارچه های مرزی استان به كشور عراق صادر می شود.
به گفته وی، توجه به صادرات آبزیان می تواند نقش مهمی در افزایش سودآوری این محصولات داشته باشد و مرغوبیت محصول تولید شده باعث می شود بازارهای جدید برای تولیدات استان فراهم شود.
به گزارش ایرنا، توجه به موضوع شیلات و افزایش تولید آبزیان علاوه بر اینكه می تواند باعث اشتغالزایی در كردستان شود برای این استان سودآوری ریالی و ارزی داشته باشد می تواند به صورت غیر مستقیم در سلامت خانواده ها نیز نقش داشته باشد.
حمل و نقل آبزیان از استان های دیگر به كردستان می تواند به افزایش قیمت تمام شده ماهی منجر شود و بسیاری از خانواده های كم درآمد جامعه نتوانند ماهی را در سبد غذایی خود بگنجانند.
همسایگی كشور عراق و فعالیت چند مرز رسمی، پایانه و بازارچه مرزی و نزدیكی به بازار مصرف در این كشور می تواند زمینه را برای صادرات بیشتر آبزیان و در نتیجه انگیزه تولید بیشتر در پرورش دهندگان آبزیان را در كردستان افزایش دهد.
خبرنگار: عبدالله رحمانی**انتشار: مجید سلیمانی
3020/9102