اعتیاد ؛ آرزوهایی كه دود می شود

عده ای مثل خودش لباس های پاره پاره او را ورانداز كرده و جیب هایش را می گردند، موادی ، قرصی ... و چشمان سردش در ایام جوانی به آسمان خیال هایش خیره مانده و پلك هایش كه دیگر بر روی هم نمی افتند.
این حكایت، قصه بسیاری از جوانانی است كه در اوج آرزوها اسیر دود، قرص و تزریق شده و خیال های شعف انگیزشان زود در غبار اعتیاد دود شده و محو و نیست می شوند.
احمد یكی از همین جوان هاست ، روی بلوك سیمانی ساختمان مخروبه ای نشسته، سیگار به دست بساط دود و دم براه انداخته و در آستانه ورود به دنیای دروغین خماری است.
35 سال بیشتر ندارد، از مدت ها پیش از خانواده بریده ، دختر و پسر خردسالش را از مدت ها پیش فراموش كرده و چه بی خیال می گوید كه ' كجای كاری مشتی، من خودم را هم خیلی وقت پیش فراموش كرده ام'.
می گوید: در یك مراسم عروسی دوستانم به مصرف تریاك تحریكم كردند و زمان دوری نگذشت كه خود را اسیر انواع مواد و قرص روانگردان دیدم ، از همه بریدم و همنشین دود و دم و خماری شدم.
كمال یكی دیگر از معتادان جوان است كه می گوید: نمی دانم ولی خیلی زود و احساسی اسیر مواد شدم ، پدر و مادرم خیلی تلاش كردند كه ترك كنم ولی نتوانستم و اكنون دیگر از خانه و خانواده رانده شده ام.
خانواده ام می گویند: تا ترك نكنی حق ورود به خانه نداری، من سه بار در كمپ اعتیاد درمان شدم ولی هر بار دوباره بازگشتم ، دیگر نه من توان مالی دارم و نه خانواده ام به من اعتماد.
مسلم ،اباذر، قربان ، حسین و احمد از دوستان كمال هستند؛ آنها هر شب در ساختمان مخروبه ای، زیر پلی و كانالی پاتوق می كنند، روزها در خیابان های شهر پرسه می زنند و شبها در این مكان ها در هم می لولند ، گاهی هم توسط ماموران نیروی انتظامی دستگیر شده و به كمپ های اعتیاد سپرده می شوند ولی باز حكایت همچنان تكراری است 'ترك، بازگشت و در نهایت مرگی سرد و زجرآور'.

** جان هایی كه اعتیاد همچنان می گیرد
بر اساس اعلام اداره كل پزشكی قانونی استان اردبیل، در نیمه اول سال جاری 18 نفر در این استان بر اثر سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست داده اند.
در این مدت تمام تلفات سوء مصرف مواد مخدر در استان اردبیل مرد بودند.
این در حالی است كه بر اساس آمار كشوری ، در 6 ماه اول سال جاری از مجموع تلفات اعتیاد در كشور یك هزار و 361 نفر مرد و 166 نفر زن بودند.
در این مدت استان های تهران با 349 ، فارس با 179 و اصفهان با 101 فوتی بیشترین و استان های خراسان جنوبی با هشت ، مازندران و ایلام هر كدام با 9 و گلستان ، سمنان و بوشهر هر كدام با 12 فوتی كمترین آمار تلفات اعتیاد را داشته اند.

** سه درصد جمعیت استان اردبیل معتاد هستند
شفیع شفیعی ، مدیركل امور اجتماعی استانداری اردبیل گفت: سه درصد از جمعیت یك میلیون و 270 هزار نفری استان اردبیل را معتادان تشكیل می دهد و این استان در مقایسه با استان های دیگر یكی از مناطق پاك در كشور بشمار می رود.
به گفته كارشناسان، با اینكه وضعیت استان اردبیل از نطر اعتیاد در مقایسه با دیگر استان ها وضعیتی نسبتا مناسب می باشد اما اعتیاد همچنان بعنوان خطری جدی كانون گرم خانواده ها را نشانه گرفته و در صورت عدم چاره جویی مرگ سفید گریبانگیر بسیاری از جوانان اردبیلی نیز خواهد شد. ضمن اینكه هم اكنون نیز اعتیاد عامل بسیاری از آسیب های اجتماعی در استان می باشد.
دادستان عمومی و انقلاب اردبیل با تاكید به آسیب ‌های جدی حضور معتادان در سطح شهرها بیان كرد: ۷۰ درصد سرقت‌های خودرو توسط معتادان انجام می‌شود و فرد معتاد از شیر دستشویی پارك گرفته تا تابلوی راهنمایی را برای تهیه مواد سرقت می‌ كند.

** چه باید كرد؟ تقدم كدام است؟ پیشگیری یا مبارزه با اعتیاد؟
بسیاری از كارشناسان معتقدند كه برای مقابله با معضل اعتیاد نیاز به یك كار فرهنگی گسترده است، پیشگیری بی شك مقدم بر درمان و مبارزه با معتادان و حتی قاچاقچیان است.
بهنام بهشتی ، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اردبیل نیز با تاكید بر ضرورت توجه به امر پیشگیری از اعتیاد به ایرنا گفت: 45 تشكل ، سازمان و نهاد غیردولتی در پیشگیری از اعتیاد و درمان معتادان در این استان فعالیت مستمر دارند.
وی افزود: در سال جاری بیش از 600 میلیون ریال از محل اعتبارات دولتی برای پیشبرد اهداف و برنامه های این تشكل های غیردولتی برای مبارزه با اعتیاد در این استان كمك مالی شده است.
بهشتی گفت: شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اردبیل از فكر ، نظر ، اندیشه و پیشنهادات افراد صاحب نظر در ریشه كنی مواد افیونی از جامعه استقبال می كند.
او تشریح كرد: برای تشویق افراد در این زمینه طرح ها ، مقالات و پایان نامه های دانشجویان كارشناسی ارشد با موضوع مقابله و پیشگیری از اعتیاد و یا آسیب های اجتماعی به مبلغ 20 میلیون ریال و مقالات دانشجویان دكترای تخصصی به مبلغ 40 میلیون ریال خریداری شده و در جهت پیشگیری ، مقابله و درمان اعتیاد مورد استفاده قرار می گیرد.
بهشتی افزود: در 6 ماه اول سال جاری 14 هزار و 352 معتاد به انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی در 92 مركز درمانی سرپایی و یا كمپ های ترك اعتیاد تحت درمان قرار گرفته اند كه هزینه 541 نفر از معتادان بی بضاعت مالی از سوی دولت و با معرفی به كمپ های ترك اعتیاد زیرپوشش بهزیستی استان تامین شده است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اردبیل با اشاره به درمان معتادان در مراكز ترك اعتیاد نیز گفت: 15 هزار و 500 معتاد در این مراكز تحت درمان و مراقبت های ویژه هستند.
بهشتی افزود: دولت در كنار افزایش شدت مبارزه با مواد مخدر از طریق تنگ كردن عرصه فعالیت قاچاقچیان مواد مخدر و سوداگران مرگ ، اجتماعی كردن راهكار پیشگیری و درمان را با حمایت از تشكل های مردم نهاد غیردولتی در دستور كار قرار داده است.
وی با اشاره به پیامدهای وخیم اعتیاد به مواد مخدر برای جامعه و افزایش آسیب های اجتماعی خانواده های معتادین به مواد مخدر گفت: با راه اندازی و گسترش مراكز غیردولتی ترك اعتیاد ضمن درمان معتادان زمینه برای بازگشت افراد معتاد به آغوش خانواده و پیشگیری از هم پاشیدگی كانون خانواده فراهم می شود.

** ضرورت تهیه نقشه پیشگیری از اعتیاد
دكتر بهزاد ستاری ، مدیركل بهزیستی استان اردبیل با تاكید بر ضرورت مبارزه همگانی با معضل اعتیاد گفت: دومین نقشه راه پیشگیری اولیه از اعتیاد این استان تدوین شده است.
وی افزود: در سند جامع پیشگیری اولیه از اعتیاد زیرپوشش قرار دادن 40 درصد جمعیت استان مورد توجه قرار گرفته و هر سال 500 هزار نفر از جمعیت استان را شامل می شود.
او با اشاره به راهبردهای كلان این نقشه راه افزود: رصد متغیرهای اجتماعی موثر بر اعتیاد ، توسعه مشاركت های مردمی و توسعه خدمات پیشگیری راهبردهای نقشه راه پیشگیری از اعتیاد استان را تشكیل می دهد.
ستاری بیان كرد: تقویت و گسترش برنامه های پیشگیری اولیه از اعتیاد ، كاهش نرخ بروز اعتیاد ، پرهیز از موازی كاری و همسان سازی سیاست های دستگاه های مختلف ، بكارگیری همه ابزارهای علمی و عملی برای پیشگیری از سوء مصرف و ارتقای رویكرد سلامت نگر در همه ابعاد زندگی از این نقشه راه انتظار می رود.
وی ادامه داد: كسانی كه هرگز مواد مخدر مصرف نكرده اند ، كسانی كه گرایش به مصرف مواد دارند ، كسانی كه هنوز وابسته نشده اند و كسانی كه به صورت آزمایشی و تفننی مصرف می كنند جامعه هدف نقشه راه پیشگیری اولیه را تشكیل می دهند.
وی همچنین به عضویت 22 دستگاه اجرایی استان در كمیته فرهنگی و پیشگیری اشاره كرد و افزود: در زیر مجموعه هر یك از دستگاه های اجرایی استان برنامه هایی تدوین شده كه در مدت پنج سال اجرای این نقشه راه اجرا می شود.
وی همچنین با اشاره به نقاط ضعف اولین نقشه راه پیشگیری اولیه از اعتیاد كه از سال 90 تا 94 اجرا شده گفت: نبود گروه ارزیاب در اجرا از جمله نقاط ضعف این نقشه بود كه در نقشه دوم به آن توجه ویژه ای شد.
ستاری بیان كرد: گروه ارزیاب دیده بان اجرای برنامه های نقشه راه پیشگیری اولیه از اعتیاد هستند كه با برنامه ریزی های انجام شده در مسیر پیشگیری از اولیه پیش می روند.

** ضرورت توجه به ایجاد مراكز ترك اعتیاد كاربردی
یكی از مشكلات اساسی برای ساماندهی معتادان در اردبیل كمبود مراكز ترك اعتیاد تاثیرگذار است و لازم است مسوولان نسبت به ایجاد و راه اندازی این مراكز اقدام كنند.
هر چند چندین مركز ترك اعتیاد در اردبیل توسط بخش خصوصی ایجاد شده ولی به دلیل بالابودن هزینه درمان در این مراكز معتادان حاضر به درمان در آنها نیستند.
ناصر عتباتی ، دادستان عمومی و انقلاب اردبیل در این باره گفت: یكی از مشكلات معتادان برای ترك نبود مركز نگهداری است و ضرو ری است شهرداری و دیگر نهادها مركزی را برای نگهداری معتادان ایجاد كنند.
وی افزود: افزایش حجم معتادان در زندان ها به دلیل نبود مراكز نگهداری است و هر چقدر مراكز نگهداری توسط نهادهای مربوطه ایجاد شود به همان میزان از آمار معتادان در زندان ها كم می شود.
وی با اشاره به آغاز به كار كمپ دوم اعتیاد در مسیر سامیان نیز اظهار كرد: تاكنون ۱۲۴ نفر در این مركز پذیرفته شده اند و الگوی مناسبی برای جمع‌ آوری معتادان از سطح شهر ایجاد شده است.
در حال حاضر ۱۲ مركز اقامت میان‌مدت معتادان و كمپ ترك اعتیاد در استان دایر است.
گزارش: یعقوب شاددل / سیفعلی موسی زاده
6016/7110