قصه نان، سبوس و سلامت

این درحالی است كه به دلیل كیفیت پایین نان تولیدی در برخی نانوایی ها ، ممكن است بخش قابل توجهی از نان تولیدی به علت كیفیت پایین دور ریخته شود.
نان سالم اما حكایتی مفصل تر از تولید نان در نانوایی ها دارد كه ریشه آن به شیوه كشت، بذر ، نحوه انتقال و نگهداری آن هم می رسد، هر چند نحوه پخت نان در نانوایی ها مهمترین محور است اما كیفیت آرد و میزان سبوس به كار رفته در آن به عنوان نان سالم همان نان سالمی كه می تواند درمان بسیاری از بیماری ها باشد ، عنصری تعیین كننده است.
از طرف دیگر خود مردم نیز با فرهنگ تمایل به نان داغ ، گرایش به استفاده بیشتر از نان تازه، بیشتر از نیاز خود نان خریداری می كنند و همان نان بیشتر از نیاز را بخوبی نگهداری نمی كنند و با توجه به ذائقه گرایش به نان داغ در واقع ذخیره نان خریداری شده را یا دور می ریزند یا بدرستی مصرف نمی كنند.
البته برای نگاه جامع تری به این مساله ، فرهنگ بومی و محلی خود كه گرایش همراه با احترام معنوی برگرفته از آموزه های دینی و مذهبی كه از دیرباز نسبت به نان وجود دارد را نباید نادیده گرفت ؛ فرهنگ نان و پنیر ، نان و نمك، نان و سبزی و ارزش و اولویتی كه همراه با برداشتن تكه های نان از روی زمین و در نظر گفتن جایی خاص برای نان قائل شدن همه جایگاه خاص این كالای اساسی را نشان می دهد.
استان لرستان با میزان تولید 500 هزار تن گندم و با ظرفیت ذخیره 800 هزارتن گندم در سال می تواند یكی از قطب تولید گندم و آرد در كشور باشد كه با در نظر گرفتن این موارد لرستان می تواند به عنوان مركزی برای تولید نوعی خاص از نان ملی كه در عین حال با میزان سبوس لازم موجود در نان سالم مورد توجه قرار گیرد.
یك پزشك و محقق طب سنتی می گوید: هم اكنون 30 میلیون نفر یعنی معادل 30 درصد جمعیت كشور دارای كبد چرب هستند ، درصدی هم دیابت و درصدی هم سرطان و درصدهایی از جمعیت هم مبتلا به سایر بیماری های مختلف هستند و این در حالیست كه درمان همه این بیماری ها در نان سالم كه غنی از لایه های مختلف سبوس است ، وجود دارد.
دكتر حمیدرضا ضیائی افزود: دیازپام به عنوان نوعی آرامبخش از بین گونه های مختلف گیاهی تنها در 2 نوع گیاه وجود دارد كه یكی از همان 2 گیاه ،گندم است كه این ماده آرام بخش موجود در، دیازپام در سبوس گندم وجود دارد.
این محقق طب سنتی گفت: با توجه به تولید بالای گندم در استان لرستان كه حدود 80 درصد آن بصورت دیم كشت می شود می توان امیدوار بود كه در استانی همچون لرستان یك نوع نان سالم ملی كه گندم آن فاقد هرگونه سم و كودشیمیایی باشد را تولید كرد.
به گفته وی سبوس موجود در گندم كه در پخت نان هم باید به كار برده شود ، می تواند درمانگر تمام بیماری ها باشد اما این سبوس هفت لایه دارد كه هیچ كدام از این لایه ها نباید از گندم جدا شود كه با جدا شدن این لایه ها از گندم آنچه كه از مغز گندم باقی می ماند مغز سفیدی است كه صرفا حاوی كربوهیدات و قند است.
این پزشك و محقق طب سنتی همچنین گفت: این در حالیست كه نان حاوی سبوس ، حاوی فیبر و انواع مختلف ویتامین است كه تامین كننده سلامت انسان است.
مدیركل شركت غله و خدمات بازرگانی لرستان در این خصوص به ایرنا گفت: استان لرستان از ظرفیت تولید 750 هزار تن آرد برخوردار است و مصرف آرد استان هم اكنون 185 هزار تن در سال است.
حشمت بهمنی با بیان اینكه 13 كارخانه آرد و تعداد یكهزار و 870 نانوایی شهری و روستایی در استان لرستان فعالیت می كند ،یادآور شد: اكنون در بعد نظارتی و در كنترل آرد نانوایی ها مشكلات اساسی وجود دارد.
وی اظهار كرد: علاوه بر این عدم تفكیك وظایف و در هم ریختگی و خلط مسئولیت ها كه در نهایت به از زیر بار مسئولیت بیرون رفتن برخی دستگاه های مرتبط منجر می شود ، مهمترین مشكلات حوزه نان است.
وی با اشاره به اینكه نان به عنوان غذایی كامل حاوی تمام نیازمندی های لازم برای سلامت انسان است، افزود: متاسفانه امروزه به دلیلی مشكلات ساختاری غلط از مرحله كشت محصول تا پخت نان ، این نعمت الهی به دلیل برخی سهل انگاری ها به منشاء بسیاری از بیماری ها تبدیل شده است.
مدیر شركت غله لرستان با تاكید بر اینكه اصلاح و ارتقای نان از اولویت های مهم محسوب می شود، گفت: این هدف مهم با مواد اولیه سالم، نیروی انسانی و تجهیزات مورد نیاز تامین خواهد شد كه استان لرستان در این زمینه ظرفیت های مطلوبی دارد بطوری كه در گذشته آرد این استان بعنوان برندی معتبر در كشور شناخته شده بوده است.
معاون امور اقتصادی و منابع انسانی استانداری لرستان نیز در این خصوص با اشاره به مصرف بالای نان در ایران و به تبع آن در لرستان گفت: بخش عمده ای از اسرافی كه در حوزه نان صورت می گیرد ناشی از كیفیت پایین پخت نان است زیرا كه آردی كه در اختیار نانوایی های قرار می گیرد از كیفیت مطلوبی برخوردار است و آزمایش های لازم را پشت سر گذاشته است.
گودرز امیری اظهار كرد: اسراف در مصرف نان در حالی صورت می گیرد كه دولت گندم را كه قیمت هر كیلوگرم آن 13هزار ریال است با قیمت 6هزارو 500ریال به مردم و به كارخانه دار فروخته می شود كه با این میزان هزینه این همه اسراف در حوزه نان به هیچ وجه شایسته نیست.
وی با اشاره به اینكه در كیفیت آرد عوامل متعددی نقش دارند، گفت: نوع بذر، شخم، نوع كود و سم به كار فته ، نوع فرآوری محصول و كارخانه های تولید آرد ، نحوه حمل و نقل و پخش همگی می توانند در نهایت در كیفیت آرد نانوایی های اثرگذار باشد كه در عین حال ممكن است همراه با مشكلاتی هم باشد.
امیری تصریح كرد: برای ماندگاری گندم در سیلوهای مختلف شیوه های مختلفی به كار می رود اما در هر حال ممكن است هر كدام از این شیوه ها همراه با مشكلاتی باشد اما تلاش بر این است كه آرد به بهترین شیوه تهیه و در اختیار نانوایی ها قرار گیرد.
به گفته وی در برخی نانوایی ها اصول اولیه بهداشتی و استاندارهای لازم پخت نان به هیچ وجه رعایت نمی شود در حالیكه نانوایی های آزاد پز از همان آرد، نان های با كیفیتی تهیه می كنند.
امیری اضافه كرد: سازمان صنعت ، معدن و تجارت وظیفه دارد بر نحوه فعالیت نانوایی ها نظارت كند و فرمانداری ها هم در زمان و مكان یابی نانوایی ها كه می تواند در كیفیت نان آنها اثرگذار باشد باید نظارت داشته باشند.
وی اظهار كرد: آموزش نانوایان و نظارت بیشتر بر فعالیت نانوایی ها لازم و ضروری است اما در عین حال مطالبه گری مردم نیز خیلی مهم است یعنی مردم به دور از توهین و افترا در شبكه های اجتماعی هرگونه مشكلی در حوزه نان را مطرح كنند.
وی با تاكید بر تغییر الگوی كشت نیز گفت: با توجه به اینكه نان جو در سبد غذایی مردم جای خود را باز كرده است به منظور سلامتی بیشتر و نان سالم ، جهاد كشاورزی باید كاهش مصرف كود شیمیایی و سموم را مورد توجه قرار گیرد.
امیری افزود: می توان مصرف كود و سم را به حداقل رساند و از طرفی با خرید تضمینی گندم از كشاورزان در نهایت به ارتقای كیفیت گندم و آرد تولیدی كمك كرد.
وی با بیان اینكه در خصوص ارتقای كیفیت نان می توان به روش های دیگری همچون تولید انواع مختلف نان توجه كرد گفت: در صنعت آرد سازی متناسب با دانش روز دنیا پیش نرفته ایم كه در این عرصه نیازمند تحولاتی هستیم كه می تواند كیفیت آرد را ارتقا دهد.
معاون امور اقتصادی استاندار لرستان افزود: شیوه نگهداری و مكان نگهداری گندم نیز در كیفیت آرد و در نتیجه در كیفیت نان های پخته شده تاثیر دارد كه همگی در حیطه دانش روز صنعت آرد سازی قرار دارد.
به نظر می رسد با توجه به فرهنگ و ذائقه مردم نمی توان انتظار داشت مصرف نان درایران با سایر نقاط دنیا برابری كند اما در عین حال این مساله
فرهنگی نباید نفی كننده كیفیت پخت نان ها شود بلكه باید اینگونه تعبیر شود كه با توجه به اینكه نان كالای اصلی و جدا نشدنی از سبد خانوارهای ایرانی است پس قطعا برای كیفیت و ممانعت از دورریز آن چه از سوی نانوایی ها و چه از نظر فرهنگی از سوی مردم باید در اولویت و توجه قرار گیرد.
/6060/1920
خبرنگار:مهری میر دریكوند**انتشاردهنده:محمد علیدوستی