به گزارش گروه علمي ايرنا از پايگاه اينترنتي ويرد wired، در سال 2017 ميلادي اطلاعات زيادي درباره جهاني كه در آن زندگي مي كنيم، بدست آورديم هر چند با برخي لحظات دراماتيك فضايي نيز مانند پايان ماموريت طولاني مدت فضاپيماي كاسيني همراه بود
برخي از مهمترين اكتشافات فضايي اين سال به شرح زير است:
***يك سال باورنكردني براي امواج گرانشي
جايزه نوبل فيزيك سال 2017 به محققان گروه ليگو (Ligo) تعلق گرفت؛ اين محققان موفق به كشف سه نمونه از امواج گرانشي شده اند كه از در هم ادغام شدن سياه چاله ها ناشي مي شوند. اولين مورد آنها در فوريه 2016 و دومين مورد در ماه ژوئن 2017 اعلام شد.
محققان سپس در ماه اكتبر از كشف ديگري در زمينه در هم ادغام شدن اما اين بار از دو ستاره نوتروني خبر دادند.
محققان همچنين متوجه شدند كه پرتو الكترومغناطيس ناشي از اين واقعه و انفجارهاي اشعه گاما درست چند ثانيه بعد منتشر شدند.
ستاره هاي نوتروني از جمله عجيب ترين ستاره هاي جهان هستند. اين ستاره ها زماني تشكيل مي شوند كه بزرگترين ستاره ها به پايان حيات خود مي رسند، سوخت آنها به پايان مي رسد و در خود فرو مي ريزند. ستاره هاي نوتروني كوچكترين و پر چگالي ترين ستاره هايي هستند كه توليد مي شوند به طوري كه تنها يك قاشق چايخوري از ماده ستاره نوتروني وزني به اندازه 'جيزه' از اهرام بزرگ مصر دارد.
احتمالا بزرگترين كشف سال 2017 كه همانا كشف در هم ادغام شدن امواج گرانشي و پرتو الكترومغناطيس است، آغازگر دوره جديدي در اختر فيزيك خواهد بود.
***كشف يك اَبَر زمين در فاصله 40 ميليون سال نوري
در آوريل 2017 ، كشف يك سياره فراخورشيدي در فاصله 40 سال نوري حيرت و تعجب ستاره شناسان را برانگيخت. سياره فراخورشيدي كشف شده اين پتانسيل را دارد كه بهترين فرصت را براي يافتن حيات بيگانه در اختيار ستاره شناسان قرار دهد.
اين ابر زمين كه LHS 1140b نام دارد حدود 1.4 برابر اندازه زمين است اما جرم آن هفت برابر سياره ماست. اين سياره فراخورشيدي صخره اي است و به دور يك ستاره آرام در همسايگي كهكشاني ما مي چرخد.
***كشف 10 سياره جديد كه احتمالا قابل سكونت هستند
سازمان فضايي آمريكا (ناسا) ژوئن 2017 از كشف 10 جهان جديد خبر داد كه بالقوه قابل سكونت هستند. اين سيارات بخشي از 219 سياره فراخورشيدي هستند كه توسط تلسكوپ فضايي كپلر كشف شده بودند.
تمامي اين 10 سياره هم اندازه زمين هستند و در منطقه قابل سكونت ستاره هاي خود قرار دارند، به عبارت ديگر، در فاصله مناسبي از ستاره هاي خود قرار دارند كه امكان وجود آب مايع را بر سطح آنها محتمل مي سازد.
تلسكوپ فضايي كپلر متعلق به ناسا، اكنون چهار هزار و 34 كانديداي سياره فراخورشيدي كشف كرده است كه از اين تعداد دو هزار و 335 نمونه به عنوان سياره مورد تاييد قر ار گرفته اند و در صورت فلكي ماكيان (Cygnus) قرار دارند.
***تماشاي نقطه قرمز مشتري از نزديك
در ژوييه 2017، تصاوير بدست آمده از فضاپيماي جونو متعلق به سازمان فضايي آمريكا، سطح كاملا جديدي از جزئيات اين غول گازي را نشان دادند. اين تصاوير نشان مي دهند كه نقطه قرمز مشتري طوفان متلاطمي از ابرهاي تيره است كه از يك بيضي بزرگ سرخ رنگ ناشي مي شوند.
جونو از ژوييه 2016 كه بر فراز سياره مشتري قرار گرفت، هزاران تصوير از اين سياره گرفته است و با استفاده از هشت حسگري كه دارد، اطلاعات مشروحي در مورد نحوه تشكيل شدن اين سياره و تركيب شيميايي آن بدست آورده است. ماموريت جونو فوريه 2018 با شيرجه به اتمسفر مشتري به پايان مي رسد.
***وجود آب در ماه
بر اساس نتايج تحقيقي كه ژوييه 2017 منتشر شد، در ماه بيش از آنچه پيش از اين تصور مي شد، آب وجود دارد.
اين مطالعه روي يك ماده كشف شده روي ماه به نام رسوبات آذَرآواري (pyroclastic) انجام شد؛ اين رسوبات عمدتا از دانه هاي آتشفشاني شيشه اي ساخته شده اند كه در جريان فوران هاي قديمي انفجاري ماه به هوا پرتاب شده اند.
نويسندگان اين مطالعه با استدلال معتقدند كه اين رسوبات همچنين حاوي آب هستند و روزي ستاره شناسان مي توانند اين آب را استخراج كنند.
***پايان دوره كاسيني
پس از گذشت تقريبا 20 سال از آغاز ماموريت كاوشگر كاسيني كه متعلق به سازمان فضايي آمريكاست، اين فضاپيما سپتامبر 2017 در مسير برخورد به سمت زحل قرار داده شد. اين فضاپيما در مجموع بيش از يك ميليون مايل سفر كرد و به كشف اسرار زحل و قمرهاي آن كمك كرد.
كاسيني حين غوطه ور ششدن به سمت اتمسفر زحل، اطلاعاتي جمع آوري كرد كه نقشه هايي از حوزه هاي گرانشي و مغناطيسي زحل ارائه مي دهند. اين اطلاعات تركيب اين سياره را مشخص مي كند و به محققان در تعيين سرعت چرخش آن كمك خواهد كرد. با وجود از بين رفتن كاسيني، محققان سال ها روي اطلاعات جمع آوري شده توسط اين فضاپيما كار خواهند كرد.
***ستارگان فراري
در لبه كهكشان ما برخي ستارگان به قدري سريع مي چرخند كه انرژي لازم را براي فرار از نيروهاي گرانشي كهكشان بدست مي آورند. اكنون مشخص شده است كه كهكشان ما احتمالا اولين كهكشاني نيست كه اين ستاره ها از آن فرار كرده اند.
پيش از اين فيزيك دانان تصور مي كردند كه اين ستاره هاي فوق العاده سريع توسط سياه چاله هاي ابرجرمي كه در مركز كهكشان ما قرار دارند، به اين سرعت هاي بالا مي رسند.
اما مطالعه اي كه ماه ژوئيه منتشر شد، نشان داد كه ستاره هاي 'فراري' در لبه كهكشان راه شيري، مي توانند از كهكشان ديگري كه در حوالي كهكشان ما قرار دارد، فرار كرده باشند.
*** حضور اولين بازديد كننده بين ستاره اي در منظومه شمسي
در نوامبر 2017، محققان از كشف اولين جرم سياره اي خبر دادند كه از نقطه ديگري به منظومه شمسي ما آمده بود. اين جرم كه در اصل A/2017 U1 ناميده مي شود در روز 18 اكتبر و زماني كشف شد كه در حال دور شدن از زمين بود.
اين سياره 18 سپتامبر به خورشيد نزديكتر بود و در روز 15 اكتبر از فاصله 15 ميليون مايلي زمين عبور كرد. يكي از شگفتي هاي اين سياره سرعت سريع حركت آن بود.
اين صخره فضايي فوق سريع در هر ثانيه 16.8 مايل (25.5 كيلومتر) را طي مي كند و آنقدر داغ است كه تقريبا قرمز به نظر مي رسد.
علمي**2038**
مترجم: درنا محمديان* انتشار: محتشمي پور
براي اطلاع از اخبار متنوع علمي و فناوري، با كانال علمي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
irnaelm@
ttps://telegram
تهران-ايرنا- سال 2017 سال شگفت انگيزي از نظر دستاوردهاي فضايي بود و طي آن، اكتشافات فضايي مختلفي از برخورد ستاره هاي نوتروني گرفته تا حضور اولين بازديدكننده بين ستاره اي در منظومه شمسي صورت گرفت.
