نگاهی به تاثیر تشكلهای مردم نهاد در مقابله با آسیب اجتماعی اعتیاد

به گزارش ایرنا، آسیبهای اجتماعی به ویژه اعتیاد از موضوعات مورد توجه دولت و در همین راستا تاكید بر رشد كمی و كیفی تشكلهای مردم نهاد و تعامل آنها با دولت از رویكردهای اصلی بوده است. بر همین اساس اجتماعی شدن امر مقابله با آسیبهای اجتماعی و رفتن به سمت كمك گرفتن از مردم در قالب سمنها دوچندان شده است.
بنا بر اظهار مسئولان و كارشناسان تاكنون تقویت سمنهای مرتبط با حوزه مقابله با اعتیاد در بین سایر آسیبهای اجتماعی نقش پررنگتری در اثربخشی سیاستها داشته و می توان این مهم را به وضوح در بین تشكلهای مردم نهاد فعال در خراسان رضوی مشاهده كرد.
تشكلهای مردم نهاد زیادی در خراسان رضوی در حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد فعالیت می كنند و نقش اثرگذاری در این بخش دارند. برخی از گردانندگان این تشكلها از بهبودیافتگانی هستند كه با كسانی كه در شرایط مشابه زندگی گذشته آنان قرار دارند همذات پنداری كرده و نسبت به نجات آنان از این وضعیت مبادرت ورزیده اند.

* یك نمونه
یكی از این افراد بهبودیافته كه اقدام به راه اندازی تشكلی تحت عنوان 'سرای نجات یافتگان' برای كمك به درمان كارتن خوابهای معتاد در مشهد مرده است به خبرنگار ایرنا گفت: 39 سال دارم و دوران جوانی ام در اعتیاد و كارتن خوابی گذشت اما پس از سالها رنج از باتلاق اعتیاد نجات پیدا و قصد كردم به كسانی كه دوران سختی را می گذرانند كمك كنم.
مصطفی آذری افزود: از سه سال پیش تاكنون با اجاره خانه ای در مشهد اقدام به نگهداری معتادان كارتن خواب نموده و با كمك خیران هزینه های درمان و نگهداری آنان را تامین كرده ایم. در این مدت كه 'سرای نجات یافتگان امام علی (ع)' راه اندازی شده 2 هزار كارتن خواب در آنجا بستری شده و هزار و 100 نفر بهبود یافته اند.
وی ادامه داد: هم اكنون هزار كارتن خواب در این خانه رفت و آمد دارند. بهبودیافتگان این مركز و یك گروه هزار و 400 نفری از خیران به تامین مخارج آن كمك می كنند.
نمونه های موفق زیادی از تشكلهای مردم نهاد در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد در خراسان رضوی وجود دارند كه بار سنگینی را از دوش مسئولان حوزه اجتماعی برداشته اند.

* توفیق طرح اجتماعی كردن مقابله با اعتیاد
معاون پیشگیری اداره كل بهزیستی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: توسعه كمی و كیفی تشكلهای مردم نهادی كه با هزینه خود نسبت به فرهنگ سازی در حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد اقدام كنند قطعا در حوزه مقابله با آسیبهای اجتماعی همراه با توفیقاتی خواهد بود.
مسعود هنربخش افزود: در جامعه ای كه درصدد اجرای دموكراسی است تشكلهای مردم نهاد نقش مهمی ایفا می كنند اما اینكه توسعه كمی تشكلها و مداخله آنها در حوزه اعتیاد ثمربخش خواهد بود یا خیر امری است كه در درازمدت مشخص خواهد شد. در هر صورت اجتماعی كردن پیشگیری، مقابله و درمان اعتیاد و جلب مشاركت مردم در حوزه این آسیب اجتماعی در مجموع طرح موفقی است.
وی ادامه داد: براساس آخرین آمارها 300 كلینیك درمانی سرپایی، 60 مركز ماده 15 ترك اعتیاد، 11 مركز ماده 16 ترك اعتیاد، 10 مركز گذر درمان اعتیاد و كاهش آسیب اعتیاد در حاشیه شهر مشهد، 6 سرپناه شبانه، دو مركز درمان مدار یا تی.سی، سه مركز توانمندسازی و جامعه پذیری بهبودیافتگان زیر نظر بهزیستی در خراسان رضوی فعالیت دارند.
معاون اداره كل بهزیستی خراسان رضوی گفت: از این تعداد یك كلینیك سرپایی و دو مركز ماده 16 ترك اعتیاد دولتی هستند و بقیه مراكز یا به صورت پیمانكاری مدیریت می شوند كه با دریافت اعتبار از بهزیستی خدمات رایگان به معتادین ارائه می دهند و یا تشكلهای مردم نهاد خودجوش و گروههای اجتماع محور در محلات هستند كه خدمات آموزشی یا درمانی موقت ارائه می دهند.
وی افزود: هم اینك در كل مراكز دولتی، غیردولتی و تشكلهای مردم نهاد فعال در حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد كه از سوی بهزیستی خراسان رضوی مجوز دارند حدود 36 هزار فرد 18 سال به بالا زیرپوشش هستند. از این تعداد 22 هزار نفر در حوزه درمان تحت پوشش قرار دارند. آمار دقیقی از بهبودیافتگان در دسترس نیست.

* جلب مشاركت مردم بهترین راهكار
كارشناس مشاركتهای مردمی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مصرف مواد مخدر یك پدیده اجتماعی است و بیشتر كشورهای دنیا با این مساله درگیر هستند. تاكنون بهترین راهكار برای حل این معضل جلب مشاركتهای مردمی برای پیشگیری و درمان اعتیاد اعلام شده است.
الهه حاتمی افزود: در مجموع 275 تشكل مردم نهاد یا سمن در حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد در خراسان رضوی با شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر همكاری دارند. از این تعداد 38 سمن در حوزه پیشگیری و 66 سمن در حوزه درمان اعتیاد فعالند و بقیه آنها گروههای اجتماع محوری هستند كه در محلات به كارهای آموزشی می پردازند.
وی ادامه داد: این تشكلها بطور معمول تحت حمایت خیران هستند. همچنین بهبودیافتگان تحت حمایت خانواده هایشان اقدام به راه اندازی تشكل برای نجات معتادان یا پیشگیری از اعتیاد می نمایند.
وی گفت: تشكلهای مردم نهاد فعال در حوزه اعتیاد مجوز خود را از استانداری، بهزیستی و فرمانداری دریافت می كنند و در قالب طرحی كه در این حوزه به شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر ارائه دهند به ازای هر طرح 2 میلیون تا 2.5 میلیون تومان اعتبار به آنها پرداخت می شود.
كارشناس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی افزود: این تشكلها در قالب برگزاری كلاسها و كارگاه آموزشی در حوزه مهارتهای دهگانه، مهارت آموزی برای اشتغال، برپایی نمایشگاه، ارائه مشاوره فردی، كلینیكهای سرپایی درمان اعتیاد، مراكز دی.آی.سی و دادن سرپناه برای حضور موقت معتادان یا كارتن خوابها فعالیت می كنند.
وی ادامه داد: آمار دقیقی از تعداد بهبودیافتگان یا افراد زیر پوشش تشكلهای مردم نهاد فعال خراسان رضوی در حوزه اعتیاد جمع آوری نشده اما بررسیها نشان می دهد این تشكلها سهم بیشتری در پیشگیری و درمان اعتیاد نسبت به مراكز دولتی داشته اند.
حاتمی گفت: خلائی كه در زمینه مقابله با مواد مخدر وجود دارد نبود حمایت بعد از درمان معتادان است كه در این زمینه هنوز اقدام مطلوبی انجام نشده است لذا شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی چندی پیش اقدام به برگزاری كارگاه آموزشی برای تشكلهای مردم نهاد فعال در حوزه اعتیاد نمود تا این تشكلها اصول و مبانی حمایت از بهبودیافتگان را آموخته و آنها را در مورد معتادان عملیاتی كنند.

* 80 درصد اقدامات پیشگیرانه توسط تشكلهای مردم نهاد
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: یكی از مصوبات شورای اجتماعی كشور جلب مشاركت نظام مند مردم در حوزه های اجتماعی مختلف به ویژه آسیبهای اجتماعی است.
سید جواد حسینی افزود: در این راستا در برنامه های دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی نیز توسعه مشاركتهای نظام مند مردمی به عنوان یك هدف كلی در نظر گرفته و برای آن هشت راهبرد تعرف شد كه شامل گسترش كمی سمنها تا 15 درصد، گسترش كیفی سمنها تا 50 درصد، گسترش جغرافیایی سمنها تا 20 درصد به خصوص در روستاها، گسترش قشری سمنها تا 15 درصد و افزایش 20 درصدی ساماندهی، نظارت و ارزیابی آنها است.
وی به افزایش تعداد تشكلهای مردم نهاد خراسان رضوی در چارچوب تلاشهای دولت تدبیر و امید از 540 به 937 تشكل مردم نهاد اشاره و بیان كرد: هم اینك 275 تشكل مردمی در زمینه اعتیاد اعم از پیشگیری و درمان در این استان فعال هستند.
معاون استاندار خراسان رضوی ادامه داد: اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر از سیاستهای دولت دوازدهم در این حوزه است. در این راستا اهمیت راه اندازی تشكلهای مردم نهاد باید در دستور كار قرار گیرد لذا فعالسازی 'خانه تشكلهای مردم نهاد' و تدوین نظام نامه همكاری تشكلها با دستگاههای اجرایی از جمله فعالیتها برای گسترش جلب مشاركت مردمی و اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر تاكنون در این استان بوده است.
وی به توفیقات تشكلهای مردم نهاد در حوزه مقابله با اعتیاد اشاره و بیان كرد: تاكنون 80 درصد اقدامات در حوزه پیشگیری از اعتیاد توسط تشكلهای مردم نهاد در خراسان رضوی صورت گرفته است.
حسینی گفت: همچنین تاكنون با مشاركت تشكلهای مردم نهاد 'طرح روستای پاك' در هفت شاخص كه یكی از آنها شامل پاك بودن از حیث اعتیاد به مواد مخدر است به اجرا درآمده و نوع مداخله موثر در 100 روستا از طریق برنامه های عملیاتی در حال انجام است.
وی افزود: تاكنون 65 روستا ی عاری از اعتیاد در خراسان رضوی شناسایی شده اند و برای گسترش پاكسازی روستاها از اعتیاد اقدامات پیشگیرانه توسط دستگاههای اجرایی و با مشاركت تشكلهای مردم نهاد در حال اجرا است.
گزارشگر: میترا عبداللهی **انتشار: حسین كریم زاده