در ادامه اين گزارش آمده است: 38سال پيش با هدف رفع تراكم تردد وسايل نقليه، طرح ترافيك در كلانشهر تهران اجرا و در همه اين سال‌ها امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري متناسب با آن فراهم شد. در اين ميان، رويه اداري هم به منظور اجراي اين طرح براي مراكز ارائه خدمات مرتبط با آن، مسئولان و مردم روشن شد.
طرحي كه در ابتدا قرار بود معضل ترافيك پايتخت را حل كند با انفجار تدريجي جمعيت، گسترش شهر تهران و افزايش خودروها، هدف ديگري را هم دنبال كرد و آن حل نسبي آلودگي هواي شهر بود اما به مرور نه‌تنها از ترافيك معابر شهري نكاست كه تماشاي آسمان خاكستري و تنفس در هوايي آلوده به قوت خود ادامه پيدا كرد. حالا پس از اين همه سال، زمزمه‌هاي چند سال اخير مبني بر ناكارآمدي اين طرح 38ساله تبديل به فرياد مسئولان جديد در مديريت شهري پايتخت شده است. آنان اين روزها از اجراي طرحي حرف مي‌زنند كه ابعاد مختلف طرح به اين مهمي براي بسياري از مسئولان مبهم باقي مانده است.
اما در آخرين توضيحات اعلام شده از سوي شهريار افندي زاده، قائم مقام معاونت حمل و نقل و ترافيك درباره طرح جديد ترافيك، قرار است محدوده طرح ترافيك به محدوده سبز و محدوده زوج و فرد به محدوده آبي تغيير نام دهد، در طرح جديد چند شاخص عمده همچون مديريت ميزان تردد، مديريت زمان تردد و ... در نظر گرفته شده است. يك فرمول هم با تعيين ضرايب مختلف همچون ضريب مكاني، ضريب هزينه، ضريب ويژه، ضريب آلايندگي و ... مدنظر است مثلا ضريب مكاني محدوده سبز 1.5 است، محدوده آبي نيم و محدوده سفيد صفر است. براساس فرمولي كه هنوز به تاييد شوراي شهر نرسيده حداقل پرداختي مردم در محدوده سبز يا طرح ترافيك 9هزار و 600تومان است كه اگر در 226روز كه اين طرح اجرا مي‌شود ضرب كنيم حدود 2ميليون و 169هزار تومان مي‌شود. حداكثر پرداختي مردم در محدوده سبز نيز بر اساس ضرايب 36هزار تومان است كه در حال حاضر آرم طرح ترافيك 40هزار تومان است.
حداقل پرداختي در محدوده زوج و فرد يا آبي هم سه هزار و 200تومان و حداكثر 12هزار تومان خواهد بود. اين طرح پنج‌شنبه‌ها و روزهاي تعطيل رسمي اجرا نمي‌شود، زمان اجراي طرح 226روز و از ساعت 6 و 30دقيقه صبح تا 19 خواهد بود و همچنين براي افرادي كه خانه‌هايشان در محدوده سبز و آبي قرار دارد تا ساعت هشت و نيم صبح فرصت داده شده تا از منطقه خارج شوند. كارتي هم براي شهروندان در نظر گرفته مي‌شود كه براي پرداخت عوارض بايد آن را شارژ كنند، ضريب زمان پرداخت نيز در تعيين عوارض موثر است به گونه‌اي كه اگر افراد كارت‌شان خالي باشد اين مسئله در حساب جاري آنها ثبت خواهد شد و اين فارغ از جريمه است.
اين توضيحات درحالي است كه رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ يكي از افرادي است كه در تازه‌ترين اظهارات خود و در واكنش به حذف طرح ترافيك در سال آينده، مي‌گويد: «اين طرح ابهاماتي براي پليس دارد كه چنانچه تا پايان سال برطرف شود به سال آينده مي‌رسد اما با توجه به فرصت كم باقي مانده احتمال اجرايي نشدن اين طرح وجود دارد.»
** ابهامات باقيمانده براي پليس
به گفته سردار محمدرضا مهماندار، «بر اساس اين طرح پيشنهاد شده تا فروش مجوز يا كارت طرح ترافيك متوقف شده و شارژ كارت‌هاي طرح ترافيك جايگزين شود. از سوي ديگر پيشنهاد شده كه طرح زوج و فرد پولي شود. اين موارد درحالي است كه مشخص نبودن تعداد سفرهاي روزانه، فشار به معابر حاشيه طرح زوج و فرد و ابعاد اجتماعي از جمله ابهامات اين طرح به شمار مي‌آيند.»
اين نكات درحالي است كه براي حل مشكل ترافيك و آلودگي هواي كلانشهري همچون تهران نمي‌توان به تعريف يك طرح كلي بسنده كرد كه فازهاي عملياتي آن مشخص نيست و در صورت معلوم بودن هم به‌طور حتم با تجهيزات راهنمايي و رانندگي موجود پايتخت همخواني ندارد. تنها استدلال امكان اجرا شدن طرح جديد كه از سوي برنامه‌ريزان شهري مطرح مي‌شود اين است كه اين طرح در شهرهاي مختلفي همچون سنگاپور، استكهلم، ميلان، لندن و اسلو اجرا شده و نتيجه آن مطلوب بوده است.
در اين ميان، سه روز پيش رئيس كميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي شهر تهران، در پاسخ به انتقادها درباره نبود زيرساخت‌هاي لازم براي اجراي طرح جديد به «ابتكار» گفت: «نيازي به اجراي طرح در شهرهاي ديگر قبل از اجرا در تهران نيست چراكه درحال حاضر بسياري از دوربين‌هاي مناطق مركزي قابليت برنامه‌ريزي براي اين طرح را دارند. ضمن اينكه با اجراي طرح جديد بايد دوربين‌هاي ديگر هم به قبلي‌ها اضافه شود.»
** دوربين هاي فعلي قابليت محاسبه ندارند
اظهارات محمد عليخاني درحالي است كه سيدهادي هاشمي، رئيس سابق راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ در واكنش به اين صحبت‌ها به «ابتكار» مي‌گويد: «دوربين‌هاي فعلي چنين قابليتي ندارند و نمي‌توانند ميزان پيمايش خودرو و مدت زمان تردد در طرح ترافيك را محاسبه كنند. در واقع، بستر مناسب براي طرح جديد مهيا نيست چراكه دوربين‌هاي فعلي در ثبت تردد خودروها محدوديت دارند.»
البته تاكيد او بر اين است كه «اگر زيرساخت‌هاي طرح جديد فراهم شود به‌طور حتم بسياري از رانت‌ها و تخلفات در اين حوزه از بين خواهد رفت و عدالت اجتماعي رقم خواهد خورد.» موضوعي كه سلمان خدادادي،عضو كميسيون اجتماعي مجلس نيز موافق آن است و در اين‌باره به «ابتكار» مي‌گويد: «طرح فعلي ترافيك نوعي درآمدزايي براي نيروي انتظامي و شهرداري است. در واقع، اين طرح ورود هر راننده‌اي را با پرداخت پول به محدوده ترافيكي اجازه مي‌دهد. در اينجا، هدف كاهش ترافيك و آلودگي هوا نيست بلكه درآمدزايي براي حكومت و شهرداري است و در طرف مقابل چاپيدن پول مردم.»
به اعتقاد اين نماينده مجلس، «در پس طرح فعلي ترافيك عقلانيتي حاكم نيست، تنها فشار مضاعف به اقتصاد خانواده‌ها و در نهايت آلودگي و ترافيكي كه همچنان پابرجاست.»
** جان مردم را به پول فروختيم
اما اين همه ماجرا نيست چراكه خدادادي در ادامه اظهاراتش مي‌گويد: «سال‌ها پيش با اجراي اين طرح مردم را به دور زدن قانون و انجام رفتارهاي غيراخلاقي تشويق كرديم چراكه مخدوش كردن پلاك خودروها و ايجاد ممانعت براي ثبت دوربين‌ها را در همه اين سال‌ها شاهد بوديم. با اين توضيح كه با استمرار هواي آلوده در تهران جان مردم را به پول فروختيم.»
به عقيده اين عضو كميسيون اجتماعي مجلس، «اگر طرح جديد شهرداري واقعا به حل معضل ترافيك كمك كند و به‌دنبال چاپيدن پول مردم نباشد به‌طور حتم بايد حمايت شود. البته شهردار تهران بايد به‌طور شفاف جزئيات اين طرح را در اختيار همه قرار دهد تا بتوان درباره آن اظهارنظر دقيق كرد.»
در سوي ديگر ميدان، عليرضا رحيمي، عضو مجمع نمايندگان استان تهران به خانه ملت مي‌گويد: «براي رفع آلودگي هوا به نظر به‌جاي راهكارهاي مالي و تامين اعتبارات آن هم از طريق افزايش نرخ حامل‌هاي انرژي و يا سوخت، بايد فرمول‌هاي علمي و مديريتي را اجرايي كرد.» اين سخنان او درحالي است كه خدادادي معتقد است: «با كلمات ثقيل و كلي نبايد اجراي طرحي را كه شايد پاياني بر اين همه ترافيك و آلودگي باشد به تعويق انداخت بلكه بايد براي رضايت‌مندي مردم قدم برداشت.»
** اجراي طرح از نيمه دوم فروردين97
با همه اينها، به‌نظر مي‌رسد مجموعه شهرداري كمر همت را براي اجراي طرح جديد ترافيك محكم بسته است چراكه معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران مي‌گويد: كليات طرح جديد ترافيك مورد موافقت وزارت كشور، شوراي شهر، شوراي ترافيك و نيروي انتظامي قرار گرفته است، در صورت تصويب اين طرح، شهرداري طرح جديد ترافيك را از 15فروردين96 اجرا خواهد شد.» به عقيده محسن پورسيدآقايي، «اجراي اين طرح ابزاري براي قدرت مديران شهري در گذشته بوده كه اين ابزار بايد از بين برود.»
اما آنچه در نگاه نخست به معضل ترافيك و آلودگي شهر تهران به چشم مي‌آيد اين است كه وقتي شهرسازي از استانداردهاي لازم برخوردار نيست، تردد خودروها و موتورسيكلت هاي فرسوده در پايتخت زياد است، سوخت، كيفيت مطلوبي ندارد و بسياري از ساكنان تهران قدرت مالي مناسبي نداشته و چاره‌اي جز تردد با همين وسيله نقليه اسقاطي ندارند اجراي طرح‌هاي جديد ترافيكي فشار اقتصادي زيادي را به مردم تحميل مي‌كند آن هم در وضعيتي كه صحبت از افزايش قيمت بنزين است و خيلي از افراد براي كسب روزي حلال بايد در نقاط مركزي شهر تردد كنند. به نظر مي رسد دولت، شهرداري و تمامي دستگاه هاي اجرايي مرتبط بايد دست به دست هم دهند و در نخستين گام‌ها با ارائه تسهيلات، ورود موتورسيكلت‌هاي برقي، توسعه وسائل حمل ونقل عمومي و ارتقاي كيفيت بنزين براي پايتختي تلاش كنند كه براي سال‌هاي آتي جاي زندگي با حداقل استانداردها باشد.
*منبع: روزنامه ابتكار؛1396،10،12
**گروه اطلاع رساني**9117**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه ابتكار حواشي تغيير در شيوه مديريت ترافيكي- محيط زيستي مركز پايتخت را در گزارشي بررسي كرد و نوشت: «ابهام» نقطه ثقل بحث هاي داغ اين روزها درباره حذف طرح ترافيك است. شهردار تهران درحالي از اجراي طرح جديد ترافيكي از ابتداي سال97 خبر داده كه نه تنها پليس كه نمايندگان مجلس و كارشناسان حوزه شهري هم به روشن نبودن جزئيات اين طرح و نبود زيرساخت هاي لازم براي اجراي آن، انتقاد دارند.
