پويش ملي پيشگيري از چاقي با تغذيه سالم و لزوم تغيير در سبك زندگي

چاقي يكي از مسائل و معضلاتي است كه امروزه گريبان گير بسياري از افراد شده است. دلايل بسيار زيادي عامل بروز چاقي مي شود اما عامل اصلي اين عارضه را كم تحركي ، استفاده از غذاهاي چرب و مسايل مرتبط با سبك زندگي اعلام كرده اند.
اضافه وزن و چاقي عامل مهم خطرساز و تهديدكننده بيماري هاي غيرواگير از جمله بيماري هاي قلبي عروقي، سكته قلبي و مغزي، ديابت و برخي سرطان ها است.
وزن بدن زماني افزايش مي يابد كه مقدار انرژي كه از خوردن غذا به دست مي آيد از مقدار انرژي كه با فعاليت روزمره سوزانده و مصرف مي شود، بيشتر باشد. اگر مقدار افزايش وزن در حدي باشد كه مقدار نمايه توده بدني بين – 25 كيلوگرم تا 29.9 كيلوگرم بر مترمربع باشد اضافه وزن و اگر 30 و بالاتر باشد چاقي محسوب مي شود.
علل بروز چاقي را مصرف غذاهاي پرانرژي مانند مواد قندي و چربي ها و پرخوري و بي علاقگي به ميوه ها و سبزي ها و كم تحركي اعلام كرده اند.
همچنين افرادي كه با افزايش سن، كم تحرك هستند و بيشتر مي خوابند و نياز به انرژي كمتري دارند، اما دريافت انرژي يعني مواد غذايي را كه مصرف مي كنند به مقدار لازم كاهش نمي دهند نيز در معرض خطر چاقي قرار دارند.
بيماري هايي كه سبب كاهش فعاليت مي شوند مانند بيماري هاي استخواني ومفصلي مانند آرتروز،اختلال در فعاليت برخي از غدد داخلي بدن مانند كم كاري غده تيروئيد و زمينه ارثي چاقي از ديگر عوامل موثر در بروز چاقي هستند.
وزن اضافي و چاقي عوارضي دارد كه به طور مستقيم بر سلامت انسان اثر مي گذارد ، هر چه وزن بيشتر باشد قلب مجبور است سخت تر كار كند. چاقي سبب بروز بسياري از بيماري ها مي شود. بيماري هاي قلبي و عروقي، عوارض ريوي، ديابت، بيماري كبد و مجاري صفراوي مانند سنگ كيسه صفرا و مجاري صفراوي، سيروز كبدي، نقرس، آرتروز و درد مفاصل، برخي سرطان ها مانند سرطان رحم، فتق و ايجاد واريس از جمله اين بيماري ها هستند.
اگر بتوان وزن را كم كرد و به وزن مناسب رسيد مي توان از بروز تمام اين مشكلات تا حد زيادي جلوگيري كرد.
سرپرست دانشگاه علوم پزشكي شيراز در گفت و گو با ايرنا با بيان اينكه چاقي يك مشكل فراگير است كه روز به روز شيوع بيشتري پيدا مي‌كند بيان داشت: چاقي به عنوان مساله اي جدي فراروي نظام‌هاي بهداشتي درماني و جوامع انساني است.
دكتر علي بهادر بر لزوم ايجاد تغيير در شيوه زندگي تاكيد كرد و اظهار داشت : با توجه به تغييرات شيوه زندگي بشر طي دهه‌هاي اخير، الگوي ابتلا به بيماري‌ها نيز از عفوني و واگيردار به سمت بيماري هاي غيرواگير نظير فشارخون، مشكلات قلبي عروقي، ديابت، سرطان‌ها تغيير پيدا كرده و چاقي و اضافه وزن عامل خطري مشترك براي تمام اين بيماري ها به حساب مي‌آيد.
دانشمندان علوم پزشكي تاكيد دارند كه وزن كم كردن در مراحل ابتدايي تشخيص بيماري ديابت، پيامدهاي مثبت كاهش وزن و در نتيجه كنترل بهتر ديابت را افزايش مي‌دهد.
ديابت بيماري پر رمز و رازي است كه هرچند بظاهر بيماري محسوب نمي شود، ولي در اصل، نه تنها، بيماري خطرناكي است، بلكه، باعث خيلي از بيماري هاي ديگر نيز هست.
رئيس مركز سياستگذاري سلامت استان فارس دراين زمينه اظهار داشت: اين بيماري، با ايجاد يك رابطه علت و معلولي بسيار خطرناك، باعث از كار افتادگي و حتي مرگ مي شود. اين بيماري كه چاقي مي تواند به آن منجر شود امروز گريبان گير طيف زيادي از افراد جامعه است.
دكتر كامران باقري لنكراني در گفت و گو با ايرنا اظهار داشت : بطور كلي، وقتي كه ميزان دريافت انرژي بيشتر از ميزان مصرف آن باشد، مازاد انرژي دريافتي به صورت چربي در بدن ذخيره شده و كم كم باعث بروز چاقي مي شود در اين صورت، علت اين افزايش دريافت انرژي، پرخوري يا استفاده از مواد غذايي پر انرژي است.
وي اظهار داشت : ژنتيك يا وراثت هم مي تواند علت اصلي چاقي باشد به نحوي كه ديده مي شود در يك خانواده بيش از يك نفر چاق وجود دارد و در طي نسل هاي متوالي اين عارضه از والدين به فرزندان انتقال مي يابد.
مشاور وزير بهداشت درامور دانشگاه ها و فوق تخصص اطفال نيز بر لزوم ايجاد تغيير در سبك زندگي براي درمان چاقي تاكيد كرد و گفت : ورزش، بهترين، سالم ترين و كم هزينه ترين راه سلامت مردم است كه با توسعه آن، مي توان از ابتلاي اعضاي جامعه به بيماري هاي قلبي عروقي، سكته ها و چاقي و ساير بيماري هاي غيرواگير، پيشگيري كرد.
دكتر محمد هادي ايمانيه ترويج فرهنگ ورزش را از جمله مولفه هاي مرتبط با تغيير سبك زندگي مردم در مسير گرايش به زندگي سالم عنوان كرد و افزود: ترويج ورزش هاي همگاني نيز، در اين زمينه اهميت بالايي دارد كه با هزينه اندك، ما را در برابر چاقي، ديابت و ساير بيماري ها ايمن مي سازد.
بر اساس آمارهاي موجود 180 هزار مبتلا به ديابت در استان فارس وجود دارد و از اين تعداد، 112هزار نفر شناسايي شدند كه 10 تا 15درصد بيماران ديابتي در ماه، به خدمات تخصصي و فوق تخصصي نيازمند هستند.
همچنين به طور استاندارد، هر چهار هزار بيمار ديابتي به يك مركز سطح 2 و هر 30 هزار بيمار ديابتي به يك مركز سطح سه نيازمند هستند.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شيراز نيز با بيان اينكه پويش ملي پيشگيري از چاقي تشكيل شده و 15 تا 30 دي ماه امسال بيشتر به آن پرداخته مي شود گفت : پويش ملي پيشگيري از چاقي با تغذيه سالم و براي كاستن از روند هشداردهنده و رو به گسترش اضافه وزن و چاقي و بيماري هاي غيرواگير و پيامدهاي زيانبار آن شكل گرفته است.
دكتر محسن مقدمي اظهار داشت : از مهمترين مشكلات بهداشتي عمومي در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه چاقي و اضافه وزن به شمار مي رود.بر اساس آمارهاي سازمان جهاني بهداشت، در سال 2016، بيش از يك و 9 دهم ميليارد نفر ز بزرگسالان 18 سال و بالاتر، داراي اضافه وزن بوده اند كه از اين تعداد، بيش از 650 ميليون نفر بزرگسال چاق هستند.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شيرازاضافه كرد : تغيير در الگوي مصرف غذايي،كاهش مصرف بي رويه مواد قندي و چربي ها،عدم مصرف غذاهاي چرب و سرخ شده،كاهش استفاده از فست فودها، افزايش تحرك از جمله مواردي است كه در اين پويش به آن پرداخته مي شود.
بر اساس آمارهاي موجود روزانه 800 تا 850 مرگ در كشور به وقوع مي پيوندد كه حدود 46درصد از آنها به علت بيماري­هاي قلبي عروقي و 14درصد نيز به سبب سرطان هاست كه بي ارتباط با چاقي نيست.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شيراز با اشاره به اينكه سليقه هاي غذايي جوانان در حال شكل گيري است، اضافه كرد: تا زماني كه نظارت و ساماندهي مناسبي در زمينه تغذيه انجام نشود و مردم فقط از روي طعم و ظاهر، غذاهاي خود را انتخاب كنند، با يك تهديد براي سلامت جامعه مواجه هستيم.
مقدمي با بيان اينكه موضوع سلامت غذا از دغدغه هاي دانشگاه علوم پزشكي شيراز است گفت: در موضوع سلامت، علاوه بر كارهايي كه در بيمارستان ها و مراكز بهداشتي انجام مي دهيم، يكي از مهم ترين موارد، بحث فرهنگ سازي براي مردم در زمينه غذا و مصرف مواد غذايي است.
وي سلامت غذايي را يكي از اركان اصلي سلامت جامعه دانست و افزود: ما در بحث هاي تخصصي، 10 شاخصه هاي اجتماعي موثر بر سلامت داريم كه وضعيت سلامت غذاي مصرفي مردم، يكي از اين 10 شاخص است. بيماري هايي مثل فشار خون، ديابت و چاقي بيماري هايي هستند كه غذا در آنها تاثير مستقيم دارد.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شيراز، افزايش خودمراقبتي در مردم را يكي از اهداف مهم معرفي كرد و ادامه داد: خود مراقبتي به معناي آن است كه خود مردم توجه داشته باشند كه چه غذايي خوب است و بايد مصرف كنند، هدف دوم هم ساماندهي تغذيه است كه با توجه به وضعيت بازار ما از نظر تغذيه و انواع تنوع هاي غذايي و سليقه هاي مردم، ضروري است.
وي ادامه داد: در شيراز توجه و مراجعه مردم به رستوران ها زياد است و در روزهاي تعطيل براي صرف غذا به رستوران ها مراجعه مي كنند، پس تامين سلامت غذايي مردم براي ما از اهميت ويژه اي برخوردار است، به همين دليل در دانشگاه علوم پزشكي شيراز، شناسايي و معرفي رستوران هايي كه شاخصه هاي سلامت را راعايت مي كنند در دستور كار قرار گرفت.
اين آمار كه 45 درصد مردم فارس اضافه وزن دارند و مستعد بيماري ديابت هستند زنگ خطري براي سلامت مردم اين استان است و مي طلبد كه توجه به بيماري ديابت و چاقي به ويژه در 15 روز پيش رو از حساسيت بيشتري برخوردار شود.
در مجموع هركس كه قند خونش بالاي 125 باشد به بيماري ديابت مبتلاست هر فردي كه قند خونش بين 100 تا 125 باشد حكم چراغ قرمز را دارد و مستعد براي بيماري ديابت و عدد زير 100 نرمال است.
گزارش از : نيكنام خشنودي ** انتشاردهنده:‌غلامرضا مالك زاده
6113 /1876