ضرورت بررسي بيشترارتباط افزايش رويداد زلزله و تغييرات اقليم

به گزارش خبرنگار علمي ايرنا، مجتمع پژوهشگاه ها و مراكز تحقيقاتي دانشگاه علوم پزشكي تهران بعدازظهر دوشنبه ميزبان نشست تغيير اقليم و زلزله: آيا خشكسالي موجب تحريك رخداد زلزله مي شود بود.
در اين نشست كه به همت گروه تغيير اقليم پژوهشكده محيط زيست دانشگاه علوم پزشكي تهران برگزار شده بود، مهدي زارع با اشاره به اينكه ارتباط زلزله هاي تكتونيكي (زلزله هاي مرتبط با حركات صفحه هاي پوسته زمين) را با تغيير اقليم بررسي مي كند اظهار كرد: تغييرات اقليم به دليل گستردگي امروزه متخصصان بسياري را به خودش مشغول كرده و اين مساله در 60‌ سال گذشته بسيار جدي بوده است.
وي ادامه داد: مدلسازي ديرينه اقليم شناسان نشان مي دهد هزار سال قبل هم گرم شدن زمين را به اين شكل داشته ايم و به عنوان يك پيش فرض مي توان بررسي كرد زلزله هاي همان زمان، در محدوده ري، تبريز، زاگرس و...با دوره هاي گرم تر شدن زمين مرتبط بوده است يا خير.
استاد پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با اشاره به آخرين دوره يخبندان حدود 110 هزار تا 12 هزار سال قبل تاكيد كرد: بعد از اين عصر بسياري يخچال هاي ايران از بين رفته اند و عملا در ايران ديگر يخچال نداريم.
وي در ادامه به بيان زلزله هايي در شرق و غرب آمريكا پرداخت و اضافه كرد: اين فرضيه وجود دارد كه زلزله هاي سال هاي 1886، 1964 و 1979 به ترتيب در چارلستون و آلاسكاي آمريكا و زلزله 2005 نپال در نتيجه عقب نشيني يخچال و برداشته شدن بار از روي گسل روي داده اند كه گسل تحريك و منجر به حركت آن شده است.
زارع به خشكسالي در كاليفرنيا به دليل تخليه ذخاير آب هاي زيرزميني نزديك گسل سان آندرياس اشاره كرد و گفت: دانشمندان با مطالعه داده هاي زلزله هاي كوچك در اين منطقه معتقدند تغيير شكل زمين به وضوح با ريتم خشكسالي مرتبط است؛ پوسته زمين در بعضي مناطق كاليفرنيا هر سال 3 سانتيمتر بالا‌ مي آيد و پمپاژ آب سرعت بالا آمدن را بيشتر مي كند.
وي ابراز كرد: مطالعه اي روي زلزله هاي كلاسيك منطفه پاركفيلد كاليفرنيا هم نشان داده خشكسالي مكرر و تغييرات تنش زمين به دليل پمپاژ آب هاي زيرزميني افزايش يافته و موجب افزايش احتمال رخداد زمين لرزه مي شود.

***وضعيت تهران از نظر خشكسالي و فرونشست زمين
عضو وابسته فرهنگستان علوم با كمك گرفتن از اين مثال ها به بيان احتمالاتي در مورد تهران پرداخت و گفت: وضعيت خشكسالي تا پايان سال 96 نشان مي دهد بخش هاي زيادي از غرب تا شرق تهران در پهنه خشكسالي شديد قرار دارند.
زارع ادامه داد: همچنين در جنوب غرب استان تهران با فرونشست روبرو هستيم؛ در اين مناطق روزي 1 ميليمتر و سالي 36 سانتيمتر فرونشست داريم.
مدير گروه زلزله شناسي مهندسي با اشاره به اينكه اين مناطق شامل مناطق 17 تا 20 تهران است به تراكم جمعيتي بالاي اين مناطق اشاره و اضافه كرد: اين مناطق به دليل قرار گرفتن در دشت و آبرفت هاي جوان، رشد جمعيت و برداشت از آب هاي زيرزميني آسيب پذيرتر شده اند و عامل اصلي فرونشست برداشت بي رويه آب هاي زيرزميني است.
وي به سابقه زلزله ها در تهران پرداخت و گفت: در زلزله هاي دستگاهي گسل شمال تهران از 1900 تا 2017 شاهد فاصله زماني لرزه اي هستيم و از نظر تاريخي هم آخرين اتفاق 3200 سال قبل روي داده و موجب از بين رفتن تمدن قيطريه شده است.
نويسنده كتاب زلزله با اشاره به زلزله 29 آذر ملارد تصريح كرد: قبل از وقوع اين زلزله هم خوشه زمين لرزه اي شكل گرفته بود و بعد از آن هم 31 پسلرزه آمد.
وي گفت: اگر تغييرات تنش ها را بررسي كنيم در دو سوي گسل ماهدشت جنوب كرج كه مسبب زلزله 29 آذر بود، بيشترين اثر فرونشست در انتهاي گسل يعني در آستانه گسل شمال تهران به چشم مي خورد.
وي گفت: فرونشست زمين تعادل تنش را بهم زده است و با وجود رويداد زلزله ملارد احتمال رويداد زلزله روي گسل شمال تهران افزايش يافته است.
وي نتيجه گرفت: بر اساس يك تحليل آماري قبل از زلزله ملارد احتمال رويداد زلزله 7 ريشتري براي گسل شمال تهران طي يك سال آينده يك دهم درصد و بعد از آن اين احتمال 9 درصد و در بازه زماني 10 سال آينده از 1 درصد به 2 درصد افزايش يافته است.
استاد پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله تاكيد كرد: براي اطمينان بيشتر از درست بودن اين مدل ها بايد داده هاي بيشتري داشته باشيم و بررسي وضعيت مناطق را به دليل ارتباط فرونشست زمين با احتمال افزايش وقوع زلزله دقيق تر و با داده هاي بيشتر بررسي كنيم.
علمي**9157**1440
خبرنگار: منصوره شوشتري** انتشار: گلشن