تنها راه ورود و خروج شمالی شهر شیراز تنگ (تنگه) الله اكبر بوده كه دروازه قرآن دوطرف تنگه را به هم وصل می كرده و اینك دو طرف این دروازه، خلوت و خراب شده ولی دروازه قرآن برجا مانده است.
در دوره كنونی به دلیل فرسایش متاثر از عوامل طبیعی، دروازه قرآن بنا به تایید مسئولان نیاز به مرمت دارد در غیر این صورت این اثر از بین خواهد رفت.
وعده بازسازی و مرمت این دروازه تاپایان امسال(96) داده شده كه به گفته مسئول نظارت معاونت میراث فرهنگی فارس، این بار وعده بازسازی دروازه قرآن با سال های قبل تفاوت دارد و امسال شهرداری شیراز به صورت اصولی ، علمی و عملی به همراه طرح مطالعه شده و با نظارت سازمان میراث فرهنگی به دنبال انجام بهسازی و مرمت این اثر ارزشمند تاریخی است.
رئیس سازمان سیما و منظر شهرداری شیراز نیز نوید مرمت دروازه قرآن با ضوابط خاص آثار تاریخی را می دهد و می گوید كه ترمیم نمای بیرونی و داخلی این بنا هم زمان در حال انجام است و تا پایان امسال حداقل بهسازی نمای بیرونی و نورپردازی دروازه قرآن به اتمام خواهد رسید.
شیراز قدیم دارای 6 دروازه بود، هم اكنون در شیراز دروازه‌ای به جز دروازه قرآن وجود ندارد و فقط نام هایی از آن ها بر زبان مردم جاری است مانند دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه كازرون، دروازه شاه داعی الی الله.
دروازه قرآن به دستور عضدالدوله دیلمی حدود سال 328 (هـ.ق) ساخته شده و به این دلیل كه قرآنی در بالای طاق آن گذاشته شده بود تا مسافران به سلامت از زیر آن عبور كنند به دروازه قرآن مشهور است.
این طاق به مرور زمان خراب شد تا این كه در زمان كریم خان زند (1172 تا 1193 ه ق)از نوساخته شد و قرآن معروف به (هفده من ) كه منسوب به خط سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری است در اتاقك بالای آن گذاشته شد، قرآن مذكور در حال حاضر در موزه پارس شیراز نگهداری می‌شود.
این دروازه به دستور مسولان وقت شیراز در سال1315 شمسی با دینامیت تخریب و ویران شد ولی باردیگر این دروازه به دست یكی از بازرگانان معروف شیراز بنام حسین ایگار در سال 1328شمسی تجدید بنا شد. در اتاقك های كناری این بنا، ایگار و همسرش دفن شده‌اند، این بنا در سال 1375با شماره 1800در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بعد از انقلاب اسلامی ایران تنها در دو مقطع سالهای 64 و 78 مرمت های جزئی در بخشهایی از این بنا نظیر طاق آن انجام شده است.
این بنای تاریخی كه نمادی از هویت شهر شیراز است، به دلیل فرسایش حاصل از باد ،باران و خاك اكنون چهره‌ای مستهلك و نازیبا به خود گرفته است و در سالهای اخیر مسئولان شهرداری شیراز و اداره كل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری فارس هر ساله بعد از گذشت از نیمه نخست سال نوید بازسازی و مرمت این بنای ارزشمند را در آستانه سال جدید می دهند اما تاكنون این وعده ها عملی نشده و فعالیت ها در این خصوص تنها در آستانه سال نو به بهسازی محیط و پاكسازی بصری این محدوده خلاصه شده است.
** مرمت دروازه قرآن در دست شهرداری
در حال حاضر كه كمتر از سه ماه به آغاز سال جدید مانده زمزمه هایی مبنی بر بهسازی و مرمت دروازه قرآن به گوش می رسد كه مسئول نظارت معاونت میراث فرهنگی استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: زمان بندی كه در رسانه ها از جانب من مبنی بر اتمام مرمت دروازه قرآن تا پایان امسال منتشر شده صحت ندارد چون سازمان میراث فرهنگی به عنوان ناظر پروژه محسوب می شود و كارفرمای این طرح كه عملیات اجرایی این طرح را انجام می دهد شهرداری شیراز است.
صادق زارع روند مرمت و بازسازی دروازه قرآن را در دوره كنونی منطقی و اصولی توصیف كرد و افزود: مطالعات اولیه در سازمان عمران و نوسازی بافت های فرسوده شهرداری شیراز انجام شده و طرح نهایی به تصویب سازمان میراث فرهنگی فارس رسیده و قرارداد عملیات اجرایی این پروژه نیز بین شهرداری شیراز و پیمانكار منعقد شده است.
وی با اشاره به اینكه بر روی بحث های سازه و مرمت این بنا بصورت جداگانه مطالعه شده ،ادامه داد:بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی بستر دروازه قرآن، امكان نشست سطح خاك این محدوده به عمق 4 الی 5 متر وجود دارد كه با انجام عملیات بهسازی و تزریق بتن با ماشین آلات مخصوص مقاوم سازی بستر این بنا انجام شد.
مسئول نظارت معاونت میراث فرهنگی فارس بیان كرد: شهرداری هر ساله بر اساس رسالتی كه دارد طرح های ساماندهی این محدوده را در ایام سال جدید در دستور كار قرار داده و زیبا سازی و ساماندهی اطراف این بنا را انجام می دهد كه مانند مسكن مقطعی عمل می كند و پاسخگوی دائمی نیست.
وی در باب تفاوت طرح مرمت و بازسازی دروازه قرآن كه امسال انجام می شود با دوره های قبلی گفت:طرح بهسازی و مرمت این بنا امسال براساس مطالعه انجام شده و هیچ زمانی سابقه نداشته كه برای این هدف پیمانكار تخصصی به كار گرفته شود كه خوشبختانه در سال جاری این اتفاق توسط سازمان سیما و منظر شهرداری شیراز انجام و تاكنون بیش از 80 میلیون تومان برای مقاوم سازی بستر این بنا هزینه شده است.
** تا پایان امسال خواهید دید
رئیس سازمان سیما ، منظر و فضا سبز شهری شهرداری شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اعلام كرد: دروازه قرآن چون اثر تاریخی است مرمت آن با ضوابط خاص خود همراه است و امسال تاكنون مقاوم سازی و استحكام پی این بنا انجام شده و هم اكنون نیز عملیات مرمت و ترمیم نمای بیرونی و داخل بصورت همزمان در حال انجام است.
سعید معصومی ضمن اشاره به این نكته كه مرمت آثار تاریخی زمانبندی خاص خود را دارد ،افزود: به شكلی عمل خواهیم كرد كه كل بنای دروازه قرآن بهسازی و مرمت شود و با توجه به سردی هوا تلاش خواهیم كرد تا پایان امسال حداقل نمای بیرونی این بنا و نورپردازی آن بصورت كامل انجام شود.
وی بر مرمت بناهای تاریخی بصورت مداوم تاكید كرد و ادامه داد: متاسفانه دروازه قرآن در طول سالها به دلیل تعمیر نشدن دچار خسارت بسیاری شده است هرچند كه در دهه 60 تعمیرات موضعی روی این بنا انجام شده ولی به دلیل محدود بودن، كارساز نبوده است.
رئیس سازمان سیما و منظر شهری شیراز اضافه كرد: طرح مرمت دروازه قرآن كه هم اكنون با نظارت میراث فرهنگی و به همت شهرداری شیراز در حال انجام است ،بهسازی كل نما داخلی و بیرونی این بنا را به شكلی اصولی و كامل شامل می شود.
معصومی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا پیرامون هزینه اجرای این طرح افزود: به دلیل اینكه پروژه در حوزه میراث فرهنگی تعریف و كار بصورت دستی و ظریف انجام می شود هزینه آن متغیر خواهد بود و در پایان عملیات اجرایی گزارش مالی پروژه اعلام می شود.
گزارش از: محمدامین افشارپور ** انتشار دهنده:غلامرضا مالك زاده
9873 / 1876
شیراز - ایرنا- دروازه قرآن یكی از نمادهای شیراز و از آثار تاریخی این شهر به حساب می آید كه در ادوار گذشته بارها تخریب و بازسازی شده است و اینك نیز نیاز به مرمت دارد.
