عمليات كربلاي 5، رونمايي ازموفقيت نظامي و سياسي ايران درجنگ

به گزارش ايرنا، عمليات كربلاي 5 ، يكي از بزرگترين عمليات‌هاي رزمندگان در طول جنگ تحميلي در روز 19 دي ماه سال 1365 در منطقه عملياتي شلمچه و شرق بصره با رمز مقدس «يا زهرا س» توسط يگانهاي سپاه و بسيج آغاز و به مدت 75 روز ادامه داشت.
متعاقب عمليات قهرمانانه رزمندگان اسلام در كربلاي 5، جهان استكبار بدون رعايت ملاحظات معمول ، حمايت از صدام را علني ساخت و قدرت هاي جهاني مستقيما وارد ميدان جنگ شدند كه نبرد ايران و امريكا در خليج فارس از آن جمله بود.
همين عمليات بود كه شوراي امنيت را ناچار به تصويب قطعنامه 598 كرد كه در آن براي اولين بار تا حدودي نظرات جمهوري اسلامي ملحوظ شده بود.
و از سوي ديگر پس از عمليات كربلاي 5 بود كه مجوز استفاده وسيع از سلاح هاي كشتار جمعي به عراق داده شد.

** اهميت كربلاي 5 در حفظ برتري سياسي نظامي ايران
موقعيت برتر سياسي ، نظامي ايران كه در فتح فاو در عمليات والفجر 8 دراواخر سال 1364 حاصل شد، با وجود تلاش هاي دشمن در چارچوب استراتژي دفاع متحرك ، حملات هوايي به مراكز صنعتي، حمله به منابع نفتي و نفتكش هاي ايران و ديگر اقدامات تبليغاتي و رواني، همچنان به سود جمهوري اسلامي حفظ شد.
حفظ برتري سياسي ، نظامي جنگ به سود جمهوري اسلامي و مقابله با ايجاد هرگونه ركود در جبهه هاي نبرد از مهمترين عواملي بود كه ضرورت انجام عمليات با شرط كسب پيروزي را ايجاب مي كرد.
عمليات كربلاي 4 به اين منظور طرح ريزي واجرا شد . اما عوامل تاكتيكي و استراتژيكي مختلفي چون ماجراي مك فارلين و تجربه دشمن از عمليات فاو باعث ناكامي كربلاي 4 شد، زيرا منابع اطلاعاتي و جاسوسي امريكا دقيق ترين و جزيي ترين خبرها را درباره عمليات كربلاي 4 در اختيار عراقي ها قرار دادند. دشمن پس از آن كه عمليات كربلاي 4را با شكست مواجه كرد، درصدد برآمد تا ابتكار عمل را به دست گيرد و از فرصت به دست آمده بهره برداري كند.
شواهد نيز نشان مي داد كه چنانچه در شرايط موجود، تغيري ايجاد نمي شد؛ دشمن ، برتري را از آن خود مي ساخت.
زيرا عراقي ها تبليغات گسترده اي را تحت عنوان شكست عمليات سرنوشت ساز ايران آغاز كرده بودند. آنها با تشديد حملات هوايي و ادامه جنگ شهرها و تلاش براي باز پس گيري فاو، سعي كردند موازنه قوا را به طور كامل به نفع خود تغيير دهند.
در چنين موقعيتي چيزي كه اوضاع را هنگام انتخاب منطقه عمليات پيچيده و دشوار مي كرد، اين مساله بود كه در چنين شرايطي ، تنها انجام يك عمليات نمي توانست راهگشا باشد بلكه در عين حال عمليات بايد از شرط تضمين پيروزي و همچنين شرايط و ويژگي هاي لازم در جهت حفظ اوضاع به سود جمهوري اسلامي نيز برخوردار باشد.
در دوران دفاع مقدس منطقه عمومي شرق بصره همواره از اهميت سياسي ونظامي ويژه اي برخوردار بود و در ذهن فرماندهان جنگ نيز مهم ترين منطقه عملياتي جبهه هاي جنگ به شمار مي رفت. در اين منطقه ، شلمچه نزديك ترين راه براي تصرف يا نزديكي به شهر بصره بود.

** منطقه عمليات كربلاي 5
منطقه عملياتي شلمچه كه در جنوب شرقي شهر مهم بصره قرار گرفته و تقريبا نزديك ترين محور وصولي به اين شهر به شمار مي آيد، به مناطق و محورهاي زير محدود مي باشد:
از شمال، به آب گرفتگي جنوب زيد.از شرق، به دژ مرزي ايران و عراق.از جنوب، به رودخانه اروند و اروند صغير.از غرب، به كانال زوجي و شهرهاي تنومه و الحارثه.
اين منطقه از تعداد زيادي نهر، كانال، خاكريز، جاده وموانع طبيعي و غير طبيعي تشكيل شده است كه همه آن ها در بخش شمالي اروند قرار دارند.همچنين، آب گرفتگي هاي متعددي در اين منطقه وجود دارند كه از سوي ارتش عراق به عنوان موانعي در مقابل هر گونه نفوذ قواي جمهوري اسلامي ايجاد شده اند.

** استعداد دشمن
منطقه عملياتي در حوزه پدافندي سپاه سوم عراق بود و سه لشكر 11 پياده، 5 مكانيزه و 3 زرهي در اين منطقه مستقر بودند. با شروع عمليات، تعداد ديگري از لشكرهاي عراق به تدريج در منطقه عملياتي حضور يافتند.

** استعداد رزمندگان سپاه و بسيج
براساس اطلاعات موجود، 200 گردان نيرو زير نظرقرارگاه خاتم الانبياء به عنوان قرارگاه مركزي در اين عمليات حضور داشتند.
قرارگاه كربلا تحت فرماندهي قرارگاه خاتم الانبياء هدايت (لشكر 25 كربلا/ لشكر 41 ثارالله عليه‌السلام/ لشكر 31 عاشورا/ تيپ مستقل 33 المهدي (عج)/ تيپ مستقل 18 الغدير/ تيپ مستقل 48 فتح) را برعهده داشت.
قرارگاه نجف تحت فرماندهي قرارگاه خاتم الانبياء هدايت نيروهاي (لشكر 17 علي بن ابي طالب عليه‌السلام/ لشكر 5 نصر/ لشكر 105 قدس/ لشكر 155 ويژه شهدا/ لشكر 21 امام رضا عليه‌السلام/ تيپ مستقل 57 حضرت ابوالفضل عليه‌السلام/ تيپ مستقل 12 قائم (عج)) را برعهده گرفت.
قرارگاه قدس تحت فرماندهي قرارگاه خاتم الانبيا هدايت نيروهاي (لشكر 27 محمد رسول الله / لشكر 7 ولي عصر (عج) / لشكر 8 نجف اشرف / لشكر 14 امام حسين عليه‌السلام / لشكر 32 انصارالحسين عليه‌السلام/ تيپ مستقل 44 قمربني هاشم عليه‌السلام) را عهده دار شد.
گردان مستقل 38 زرهي ذوالفقار، تيپ 20 زرهي رمضان و تيپ توپخانه 15 خرداد تحت امر قرارگاه خاتم الانبياء بودند و در مجموع، 24 گردان توپخانه، آماده آتش وجود داشت. در جريان عمليات نيز قرارگاه عملياتي نوح و تيپ هاي مستقل 110 خاتم الانبياء و22 بدر به نيروهاي عمل كننده ملحق شدند.

** شرايط دشمن در شلمچه
دشمن با توجه به اهميت منطقه ، زمين شرق بصره را مسلح به انواع موانع و استحكامات كرده بود و با رها كردن آب در منطقه ، انجام هرگونه عملياتي را غير ممكن ساخته و فضاي امني را براي خود به وجود آورده بود تا بتواند حركت هر نيروي مهاجم را پيش از دستيابي به خط اول خود سركوب كند.
اولين خط دفاعي دشمن ، دژي بود كه در يك سمت آن ، سنگرهاي بتوني براي استراحت نيرو و در سمت مقابل ، سنگرهاي ديده باني و تيربار با مهمات آماده و سنگرهاي تانك احداث شده بود. اين دژ، دشمن را از موقعيت ممتازي براي اشراف و تسلط كامل بر منطقه برخوردار مي كرد.
پشت خط اول ، چند موضع هلالي شكل احداث كرده بود كه قطر هر يك به 300 تا 400 متر و ارتفاع آن به 5 تا 6 متر مي رسيد. پشت مواضع هلالي، براي تردد و استمرار تانك، جاده ساخته شده بود و به اين وسيله تانك مي توانست با استقرار روي مواضع مشخص شده ، كل منطقه درگيري را زيرپوشش گلوله مستقيم و تيربار قرار دهد.
دومين خط دشمن به فاصله 100 متر از خط اول و به موازات آن احداث و سيل بندي به عرض 205 متر و ارتفاع 4 متر كه داراي موضع پياده ، كانال مواصلاتي و مواضع تانك بود. اين سيل بند از جنوب جاده شروع مي شد و به سمت اروند ادامه داشت.
سومين خط دشمن ، خاكريزي بود به موازات خط دوم و داراي مواضع پياده و تانك كه جلوي آن ، كانال متروكه اي به عرض 4 و عمق 2 متر احداث شده بود.
چهارمين رده دشمن پشت نهر دوعيجي قرار داشت و شامل نهر، دژ و چندين موضع هلالي پي درپي كه بر توانايي دشمن براي مقابله و دفاع مي افزود.
پنجمين رده دشمن پشت نهر جاسم قرار داشت ؛ ضمن آنكه در حد فاصل خط چهارم و پنجم ، قرارگاه هاي دشمن بويژه قرارگاه تاكتيكي سپاه سوم (مقر فرماندهي لشكر 11) ، داراي مواضع مستحكمي بود و پدافند مستقل داشت. پس از خط جاسم تا كانال زوجي ، مركز توپخانه ، لجستيك و عقبه لشكر 11 قرار گرفته بود و رده ششم و هفتم دشمن شامل كانال زوجي و مثلثي هاي غرب كانال زوجي بود.
درمنطقه شلمچه ، دشمن زمين را به شكل پنج ضلعي درآورده بود كه از استحكامات بسيار پيچيده اي برخوردار بود.

** حملات شيميايي دشمن بعثي
به دليل مقاومت وصف ناپذير رزمندگان در برابر پاتك هاي سنگين ، عراق به مدت 2 ماه اقدام به حملات شيميايي بسيار گسترده با گاز خردل كرد كه حتي مناطقي از حومه شهر آبادان و خرمشهر را نيز دربر گرفت.

**نتايج عمليات كربلاي 5
عبور از موانع نفوذ ناپذير دشمن در شرق بصره و حضور در حومه اين شهر به گونه‌اي اهميت يافت كه متعاقب اين عمليات:
-موقعيت سياسي و نظامي‌عراق تضعيف شد و در نتيجه حملات گسترده اين كشور به مراكز اقتصادي، صنعتي و مسكوني ايران بار ديگر آغاز شد.
- اوضاع جبهه هاي نبرد به سود قواي نظامي‌ايران تثبيت شد و سپاه پاسداران يكي از ارزنده ترين تجارب نظامي‌خود را كسب كرد.
- تلاش‌هاي بين‌المللي براي پايان دادن به جنگ افزايش يافته و به تصويب قطعنامه 598، كه در آن براي اولين بار تا حدودي نظريات جمهوري اسلامي‌ايران لحاظ شده بود، در شوراي امنيت سازمان ملل انجاميد.
- حضور گسترده نظامي‌امريكا و متحدين او در خليج فارس آغاز شد و يكي از هواپيماهاي مسافربري ايران توسط ناوگان امريكا ساقط گرديد.

**مناطق و تاسيسات آزاد شده
12 كيلومتر پيشروي به طرف بصره و آزاد كردن 150 كيلومتر مربع.آزاد سازي پاسگاه هاي بوبيان، شلمچه، كوت سواري و خين.آزاد سازي 14 كيلومتر از جاده آسفالته شلمچه - بصره.آزاد سازي جزاير بوارين، فياض و ام الطويل.آزاد سازي 11 قرارگاه تيپ ارتش عراق.آزاد سازي روستاهاي خرنوبيه، سعيديه، حنين، سليمانيه، هسجان، جاسم.عبور از كانال ماهي ، نهر دوعيجي و جاسم.استقرار در 10 كيلومتري بصره و تصرف درياچه بوبيان و بخشي از كانال ماهي.

** تلفات و تجهيزات منهدم شده دشمن
بيش از 42 هزار كشته و زخمي و اسير از ارتش عراق ؛ انهدام80 فروند هواپيما.700 دستگاه تانك و نفربر.250 قبضه توپ صحرايي و ضد هوايي.صدها قبضه انواع ادوات نيمه سنگين.1500 دستگاه خودرو.400 دستگاه انواع ادوات مهندسي و رزمي.مقدار زيادي سلاح سبك و مهمات.
در اين عمليات 81 تيپ و گردان مستقل دشمن منهدم و 24 تيپ و گردان مستقل نيز آسيب كلي ديدند و تعداد 40 هزار نفر كشته يا زخمي‌و 270 نفر نيز اسير شدند.

** شهادت سرداران سپاه و بسيج
در اين‌ عمليات‌ بزرگ‌ و طولاني‌ كه‌ با سنگين‌ترين‌ و بيشترين‌ پاتك‌هاي‌ دشمن‌ توام‌ بود، چندين‌ تن‌ از فرماندهان‌ برجسته‌ ايراني‌ مانند «حسين‌ خرازي» فرمانده‌ لشكر14 امام‌ حسين از اصفهان، «يدالله‌ كلهر» قائم‌مقام‌ لشكر 10 سيدالشهدا از استان تهران، «حجت‌الاسلام‌ والمسلمين‌ عبدالله‌ ميثمي» مسؤ‌ول‌ حوزه‌ نمايندگي‌ حضرت‌ امام در قرارگاه‌ خاتم‌ الانبيأ، اسماعيل‌ دقايقي‌ فرمانده‌ لشكر9 بدر، هاشم‌ اعتمادي‌ فرمانده‌ تيپ‌ امام‌ حسن، محمدعلي‌ شاهمرادي‌ فرمانده‌ تيپ‌44 قمر بني‌هاشم، حاج‌ قاسم‌ ميرحسيني‌ قائم‌مقام‌ لشكر41 ثارالله، محمد فرومندي‌ قائم‌مقام‌ لشكر5 نصر و نوري قايم مقام لشكر 27 محمد رسول الله و تعدادي از فرماندهان رده هاي مقاومت و گردانهاي بسيج و سپاه و هزاران نفر از رزمندگان اسلام به‌ شهادت‌ رسيدند.

** روايت فرماندهان از كربلاي 5
روايت فرماندهان سپاه پاسداران از عمليات كربلاي 5 ، نشان از رونمايي قدرت سياسي و نظامي ايران اسلامي برابر تهاجم همه جانبه استكبار جهاني با پيكان قرار دادن رژيم بعث عراق دارد.

** فرمانده سپاه : عمليات كربلاي 5 شبيه ترين حادثه به واقعه عاشوراست
سرلشكر پاسدار محمدعلي جعفري با بيان اينكه رهبر معظم انقلاب شب‌هاي عمليات كربلاي 5 را 'شب‌هاي قدر' عنوان كردند خطاب به جوانان گفت: شما جوانان كه آينده‌سازان اين مرز و بوم هستيد با ادامه دادن راه شهدا كه راهي جز تحقق آرمان‌هاي انقلاب اسلامي، پيروي از ولايت فقيه، خدمت‌رساني به مردم و حفظ ارزش‌هاي ديني نبود اسباب پيشرفت بيش از پيش نظام را فراهم و تقويت كنيد.
فرمانده كل سپاه در تشريح عمليات كربلاي 5 با اشاره به الگوگيري دفاع مقدس از حادثه عاشورا، عمليات كربلاي 5 را بنا به فرمايش رهبر معظم انقلاب اسلامي شبيه ترين حادثه دفاع مقدس به واقعه عاشورا دانست.
اين فرمانده دوران هشت ساله دفاع مقدس با اشاره به اينكه هر رزمندۀ داوطلب شركت درعمليات كربلاي 5 مي دانست كه اين عمليات بسيار سخت تر از عمليات مختلف گذشته است و خود را آماده شهادت مي دانست افزود: درحادثه كربلا نيز ياران و همراهان سالار شهيدان از خطرات همراهي با امام حسين(ع) اطلاع داشتند و خود را براي شهادت آماده كرده بودند و امروز فضاي معنوي شلمچه نيز به خاطر جانفشاني هاي رزمندگان اسلام درعمليات عاشورايي كربلاي 5 است.

**محسن رضايي :عبور از دژ شلمچه كارشناسان پنتاگون راحيرت زده كرد
سرلشكر پاسدار محسن رضايي گفت: عمليات كربلاي پنج زماني انجام شد كه از دژهاي مستحكمي عبور كرديم به‌طوري‌كه در تمام دنيا صدا كرد چون ايران از مستحكم‌ترين خطوط دفاعي عراق عبور كرد و اين طلسم را شكست.
فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس اظهاركرد: براي ژنرال‌هاي بين‌المللي و كارشناسان پنتاگون عبور ايران از سخت‌ترين مواضع عراق تعجب‌برانگيز بود كه ايران چگونه توانست اين مواضع را پشت سر بگذارد.
دبيرمجمع تشخيص مصلحت نظام افزود: در عمليات كربلاي پنج فاصله نيروهاي ما تا بصره 12 كيلومتر بود و مي‌توانستيم با توپ‌هاي برد كوتاه مناطق حياتي بصره مثل پالايشگاه و پادگان‌ها را بمباران كنيم.
محسن رضايي عنوان كرد: نزديك شدن به بصره اهداف مهمي بود به‌طوري‌كه در اين عمليات به حقيقت دست‌يافتيم و ارتش عراق جنگ بي‌سابقه‌اي را شروع كرد به‌طوري‌كه هيچ‌گاه آتش‌هايي كه در عمليات كربلاي پنج از سوي دشمن شليك شد در هيچ‌كدام از عمليات‌ها شليك نشده بود و ركورد آخرين آتش‌باران دشمن در فاو بود.
فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس تصريح كرد: بيش از دو هفته به‌صورت شبانه‌روز توسط موشك، هواپيما و توپخانه دشمن به سمت ما شليك مي‌شد، روز دهم يا دوازدهم بود يكي از مكالمات عدنان خيرالله را با صدام گرفتيم كه صدام به عدنان خيرالله مي‌گفت شما چكار مي‌كنيد كه عدنان خيرالله گفت قربان ما دو هزار لوله توپ شليك مي‌كنيم ولي كاري از پيش نمي‌بريم.
وي خاطرنشان كرد: بعد از اين پاتك‌ها نتوانستند كاري انجام دهند، صدام ديد خيلي آبروريزي شده جلسه‌اي زنده كه توسط تلويزيون عراق پخش مي‌شد و به فرماندهان گفت براي مردم توضيح دهيد كه چه پيروزي بزرگي به دست آورده‌ايد در واقع تصميم داشتند به مردم عراق بگويند كه پيروز شديم و ايران نتوانست كاري انجام دهد.
رضايي گفت: اكثر فرماندهان لشكرها شروع كردن از مواضع ضعف حرف مي‌زدند ولي صدام مي‌گفت شما توانستيد از سقوط بصره جلوگيري كنيد اين‌ها مي‌خواستند بصره را تصرف كنند و از آنجا به بغداد پيشروي كنند كه شما جلوي آن‌ها را گرفتيد؛ اين نشان مي‌داد آن‌قدر روحيه فرمانده لشكرها تضعيف‌ شده بود كه با وجود اينكه توجيه شده بودند جلوي تلويزيون از پيروزي حرف بزنند ولي باز از شكستي كه خورده بودند صحبت مي‌كردند.

** فرمانده سپاه قدس: كربلاي 5، كربلايي در جوار كربلاي امام حسين(ع)
سردار سرلشكر حاج قاسم سليماني گفت : يكي از پرخاطره ترين و مهمترين برگهاي تاريخ پر افتخار جنگ براي مردم كشور ،عمليات كربلاي پنج است كه اگر بگويم در روز عمليات كربلاي پنج، كربلايي در جوار كربلاي امام حسين (ع) بوقوع پيوست و همه آن فداكاري، ايثار، گذشت و ارزشهايي كه توسط ياران امام حسين (ع) به نمايش در آمد، سخني به گزاف نگفته ام.
فرمانده سپاه قدس اظهار كرد : چهره هاي تابناك و بزرگي دراين عمليات بين خودمان داشتيم كه انصافاً جاي تك تك آنها خالي است. امروز در آن تابلويي كه مقابل چشمم مجسم است، قامت رساي آنها را مي بينم. انگار همه آنها حس كرده بودند كه اين عمليات جز آخرين عملياتهاي جنگ است و بايد خود را به قافله اي كه متعلق به آنهاست برسانند و ملحق شوند.

**كوثري: كارشناسان نظامي دنيا عبور از منطقه شلمچه را غيرممكن مي‌دانستند
فرمانده وقت لشگر 27 محمدرسول‌الله (ص) در ايام دوران دفاع مقدس گفت: رزمندگان اسلام درعمليات كربلاي 5 با تأسي به فرهنگ عاشورا موفق به عمليات در منطقه‌اي شدند كه از نظر كارشناسان نظامي برتر دنيا هيچ نيرويي نمي‌توانست از آن عبور كند.
اسماعيل (محمد) كوثري اظهار كرد: بعد از اينكه عمليات كربلاي 4 با عدم موفقيت روبرو شد،‌ رزمندگان اسلام كه با يك جنگ رواني روبرو بوده و از نتيجه عمليات گذشته نيز دل‌گير بودند، براي آغاز يك عمليات ديگر لحظه‌شماري مي‌كردند و خواسته‌شان اين بود كه ما آمده‌ايم تكليف را انجام دهيم و حاضريم عاشورايي بجنگيم.
وي افزود: در همان روزهايي كه عمليات كربلاي 4 با عدم موفقيت روبرو شده بود، راديوي زبان فارسي عراق دائماً آن را به رخ مي‌كشيد و جنگ رواني به راه انداخته بود.
فرمانده وقت لشگر 27 محمدرسول‌الله (ص) خاطرنشان كرد: كارشناسان نظامي برتر دنيا بر اين عقيده بودند كه منطقه عملياتي شلمچه 93 درصد مسلح است و هيچ نيرويي نمي‌تواند از آنجا عبور كند و رزمندگان اسلام درعمليات كربلاي 5 به خوبي نشان دادند كه با الگو قرار دادن امام حسين (عليه‌السلام) و تكليف الهي پيروز ميدان هستند.
كوثري يادآور شد: رزمندگان اسلام در طول عمليات كربلاي 5 حتي يك قدم هم عقب‌نشيني نكردند و با دست خالي توانستند پيروزي بسيار بزرگي را به دست آورند؛ بعد از عبور از كانال ماهي كه نزديك‌ترين نقطه به بصره بود، استكبار به وحشت افتاد و پيغام داد آماده‌ايم قطعنامه با شرايطي كه خواسته‌ايد را بپذيرد.
كوثري، دليل پيروزي رزمندگان اسلام را ايثارگري‌ آحاد ملت دانست و گفت: اگر در مقابل دشمن تا دندان مسلح، رزمندگان اسلام ايستادند و پيروزي‌هايي را به دست آورده‌اند، علتش صادقانه بودن و با خدا معامله كردن بود؛ همان‌گونه كه ياران امام حسين (عليه‌السلام) مولاي خود را ياري كردند.

**سرلشكرغلامعلي رشيد: كربلاي 5 سرنوشت جنگ را به سود ايران تغيير داد
سرلشكر پاسدارغلامعلي رشيد از فرماندهان دوران دفاع مقدس گفت :عمليات كربلاي 5 بعد از پيروزي ما در فاو نقش سرنوشت‌سازي در تغيير روند جنگ به سود ايران داشت و در نتيجه موقعيت سياسي- نظامي ايران را ارتقاء بخشيد.
وي افزود: اين نكته، برتري‌هاي تاكتيكي ما در عمليات كربلاي 5 را بوضوح نشان داد ، برتري‌هاي تاكتيكي ما در عمليات كربلاي 5 و دستاوردهاي سياسي‌ـ‌ نظامي ما نكتهٔ مهمي را در جنگ به دنيا اثبات كرد.
سرداررشيد ادامه داد : در اين عمليات برتري نظامي ايران برعراق يك‌بار ديگر به اثبات رسيد، غافلگيري تاكتيكي دشمن پيش آمد و فرصت پيشروي در استحكامات دشمن توسط قواي خودي به‌دست آمد،‌ پيروزي در عمليات كربلاي 5 علاوه‌ بر دستاوردهاي سياسي از سوي ناظران و تحليل‌گران خارجي به معناي برتري نظامي ايران بر عراق ارزيابي شد.
معاون سابق ستاد كل نيروهاي مسلح كشورمان گفت: اينكه قدرت دفاعي عراق مورد ترديد جدي حاميان عراق قرار گرفت، شكستن خطوط متعدد دفاعي ارتش عراق كه من معتقدم از آب‌گرفتگي تا مثلثي‌هاي پشت كانال زوجي 9 ردهٔ دفاعي پشت سر هم بود، با محاسبهٔ نهر دوعيجي و نهر جاسم، 9 ردهٔ دفاعي بود و همه جا هم عراق پيش حاميان خودش گفته بود كه ايراني‌ها كه سهل است، هيچ ارتشي نمي‌تواند اين خطوط مستحكم دفاعي را بشكند، خوب ما اين خطوط دفاعي را شكستيم و عبور قدرتمندانهٔ ما از اين استحكامات و پيشروي به سمت بصره، قدرت دفاعي عراق را در ميان حاميان خودش مورد ترديد قرار داد.
سردار رشيد افزود: با پيروزي ما در كربلاي 5 و اثبات برتري نظامي ايران بر عراق ، عراقي‌ها رفتند سراغ جنگ نفتكش‌ها، مجموعهٔ اين مسائل باعث شد كه نهايتاً قطعنامهٔ 598 را در آغاز سال 66 شوراي امنيت صادر كرد و براي نخستين‌بار به بخشي از خواسته‌هاي ملّت ايران توجه شود.

** رييس دفتر صدام: آغاز حمله كربلاي 5 و ازهم پاشيدن ارتش عراق
عمليات ساعت اوليه بامدادي روز 19 دي سال 1365 شروع شد. يگان ها در طول شب زير نور مهتاب حركت خود را آغاز كرده و نيروهايشان را به پشت مواضع دشمن رسانده بودند.
سرلشكر عبدالحميد محمود الخطاب ، رئيس دفتر صدام درباره اين عمليات مي گويد: تاريخ 16 ژنويه 1987 مطابق با 19 دي 1365 تلفن دفتر رئيس جمهوري عراق به صدا درآمد.
خبر حمله به شلمچه را دادند. صدام دائم زير لب مي گفت: « امان از دست افراد (امام ) خميني... امان ...» مدام پلك هايش به هم مي خورد. به او عرض كردم كه اتفاق مهمي پيش آمده است ؟ رئيس جمهوري كه در اتاق قدم مي زد، گفت «امشب بصره به دست نيروهاي ايران خواهد افتاد».
همان شب جلسه اي تشكيل شد كه تا صبح ادامه داشت. ارتش ما داشت از هم مي پاشيد. ماشين جنگي و مدرن ما از كار مي افتاد. هر روز و هر ساعت گزارش هايي درباره عقب نشيني و تلفات بهت آور به دست ما مي رسيد. وقتي خبر رسيد نيروهاي ايراني به منطقه ديده باني شماره يك لشكر 11 رسيده اند، رئيس جمهوري گفت «الان زمان آن فرا رسيده كه از سلاح شيميايي استفاده كنيم».
با هدايت مستقيم صدام اين كار انجام شد. با اين احوال ، رئيس جمهوري هيچ گاه مايل به پايان جنگ نبود. او در جلسه هاي محرمانه به ما مي گفت «اميدوارم اين جنگ ادامه يابد، چون كمك هاي كشورهاي خليج فارس ادامه خواهد داشت و ما با اين ثروت مي توانيم مشكلات داخلي را هم حل كنيم.
اگرچه تعداد مصدومان شيميايي متوسط و شديد عمليات كربلاي 5 كمتر از 3 هزار نفر مي شدند، اما با در نظر گرفتن مصدومان خفيف احتمالا جمع آنان به 7 هزار نفر مي رسيد.

** دلايل انتخاب منطقه شلمچه
- ارزش سياسي نظامي زمين شلمچه؛ در شرايط حاكم بر جنگ ، انتخاب منطقه عملياتي واهميت سياسي نظامي آن از جايگاه ويژه اي برخوردار بود. با توجه به اين كه شهر بصره وتاسيسات نفتي آن به عنوان مهم ترين هدف استراتژي نظامي جمهوري اسلامي در دستور كار قرار داشت ، منطقه شلمچه مي توانست به عنوان سر پل مناسب جهت دستيابي به شهربصره و تاسيسات عمده نفتي عراق ، مورد بهره برداري قرار گيرد.
- استقرار يگان ها در منطقه ونقش آن در غافلگيري دشمن؛ از آنجا كه منطقه شلمچه ، يكي از محورهاي پشتيباني كننده عمليات كربلاي 4 به شمار مي رفت و قرارگاه نجف با يگان هاي تابعه در اين محور عمل مي كرد، بخش قابل توجهي از منطقه و عقبه هاي آن به طور نسبي آماده بهره برداري بود.
- انطباق ويژگي هاي منطقه شلمچه با شعار عمليات سرنوشت ساز؛ تصرف شلمچه به دليل نزديكي به بصره و اهميت آن به منظور محاصره اقتصادي عراق مي توانست تا حدودي پاسخگوي انتظارات عمومي ناشي از تبليغات عمليات سرنوشت ساز باشد.
- تناسب منطقه با توان موجود؛ محدوديت توان خودي در پشتيباني از جنگ ، همواره انتخاب منطقه عملياتي را تحت الشعاع قرار مي داد و فرماندهان نظامي نيز در انتخاب منطقه عملياتي به دليل محدوديت توان دچار تنگنا بودند. در اين منطقه ، توان باقيمانده از عمليات كربلاي 4 ، براي عمليات كربلاي 5 كافي بود.
- قابل پدافند بودن منطقه به دليل وجود عوارض مناسب؛ از ويژگي ديگر منطقه شلمچه ، وجود عوارض طبيعي و مصنوعي در آن بود كه امكان پدافند در هر مرحله از عمليات را فراهم مي كرد.
- امكان آتش مناسب؛ محدوديت دشمن در استفاده از جاده هاي مواصلاتي به دليل فشردگي زمين ، تاثير آتش توپخانه و ادوات نيروهاي خودي را بسيار افزايش مي داد.
- شلمچه و موفقيت نيروهاي عمل كننده در عمليات كربلاي 4؛ در طراحي عمليات كربلاي 4 ابتدا محور شلمچه به عنوان يكي از فلش هاي اصلي حمله و سپس به دلايلي چون محدوديت توان ، به عنوان حركت تامين كننده جناح راست عمليات و با هدف درگيركردن سپاه سوم و تجزيه فرماندهي ، امكانات و توان دشمن ، در نظر گرفته شد، اگر چه ماموريت اين منطقه در 2 محور پنج ضلعي و جزيره بوارين به عهده قرارگاه نجف قرار گرفت كه به جز رخنه يگان هاي 19 و 57 درپشت خطوط دفاعي شلمچه در بوارين موفقيتي به دست نيامد اما دست آوردهاي شلمچه قابل بهره برداري و توجه بود.

** بازتاب عمليات كربلاي 5 در رسانه ها محافل سياسي جهان
پيشروي در شرق بصره ، توانايي ها و قابليت هاي نظامي عراق را بار ديگر زير سوال برد ، به طوريكه روزنامه ' آبرزور' چاپ پاريس به نقل از كارشناسان غربي نوشت:' براي اولين بار از آغاز جنگ تاكنون ، ناظران و كارشناسان غربي در مورد امكانات دفاعي عراق دچار ترديد شده اند.'
همچنين تأكيد برتوانايي نظامي ايران ، چنانكه شبكه بي بي سي طي تحليلي درهمين زمينه ، با توجه به تجربه سپاه در عمليات فاو و عبور از رودخانه اروند ، ضمن اشاره به عبور از منطقه آبگرفتگي و كانال پرورش ماهي دركربلاي 5 اعلام كرد: ' موفقيت ايران در عبور از درياچه ماهي ، يك بار ديگر توانايي ايران درعبوراز آبراهها رانشان مي دهد. '
هفته نامه نيوزويك نيز نوشت : ' تهاجم ايراني ها در نزديكي بصره ، حداقل يك مساله را درخصوص جنگ ايران و عراق تغيير داده و آن اين مساله است كه براي اولين بار طي چند سال گذشته ، اين احتمال را كه يك طرف حقيقتا' بر ديگري پيروز شود ، مطرح ساخته است.'
« كربلاي 5 نقطه عطفي در فرهنگ ايثار و شهادت در كشور ما جمهوري اسلامي ايران است».
اجتمام / 1095 **1569
گزارش : رضا رضائي مجد ** انتشار : علي حبيبي
*آگاهي از آخرين اخبار اجتماعي و حوادث ايران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعي ايرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej