محمد فتحی روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگاران همچنین از ثبت «عاشیق سلجوق شهبازی» به عنوان «گنجینه زنده بشری در موسیقی ایرانی» در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره‌كاران) خبرداد.
وی با اعلام اینكه علاوه بر 2 اثر ناملموس فوق كه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، 10 اثر دیگر آذربایجان شرقی نیز در این فهرست قرار داده شدند، گفت: تاكنون چنین امری برای استان اتفاق نیفتاده است.
فتحی با بیان اینكه نشست كمیته ملی ثبت میراث ناملموس فرهنگی با حضور فرهاد نظری مدیركل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی كشور دیشب در تهران برگزار شد، اظهاركرد: در این نشست 12 اثر میراث ناملموس استان آذربایجان شرقی پس از بررسی و تائید نهایی در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
وی افزود: داستان عاشیقی 'عاشیق غریب و صنم'، مهارت ساخت ساز 'قوپوز' تبریز، مهارت سنتی 'منبت چوب تبریز'، مهارت سنتی 'آهنگری بازار تبریز'، مهارت فنون سنتی ' چاقوسازی بناب'، تبریز ' خاستگاه خط نستعلیق'، رسم چهارشنبه خاتون 'چهارشنبه ننه ' در روستای آق منار شهرستان ملكان، مهارت پخت نان محلی 'كوكه' در شهرستان خامنه، مهارت پخت 'فطیر سنتی' بستان آباد، مهارت سنتی پخت 'آش قوروت قیله' ارس (جلفا)، مهارت تهیه 'كفش سنتی و دست دوز' تبریز و ثبت 'عاشیق سلجوق شهبازی' در این فهرست ثبت ملی شدند.
فتحی گفت: با احتساب آثار ثبت شده فوق، مجموع آثار ثبتی آذربایجان شرقی به بیش از یكهزار و 800 اثر رسید كه نشان از توانمندی، ارزش و اهمیت میراث آذربایجان در كشور دارد.
وی ادامه داد: آذربایجان به واسطه تاریخ و فرهنگ اصیل خود علاوه بر بناهای ثبت شده تاریخی خود، همواره از طریق توانمندی های هنرمندان و ادیبان خود در كشور شهرتی بی بدیل داشته و نقش موثری را در ذخیره گنجینه های فرهنگی ایران ایفا كرده است.
فتحی گفت: با توجه به اینكه تبریز و آذربایجان در فرصت مغتنم و طلایی رویداد بزرگ 2018 قرار گرفته است، معاونت میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بر آن است تا آثار بیشتری از میراث ماندگار تبریز و آذربایجان را به ثبت ملی برساند.
وی با بیان اینكه در تلاش هستیم تا آئین هایی به میمنت ثبت 12 اثر یاد شده در استان برگزار كنیم، اظهار كرد: تاكنون با همكاری انجمن خط استان مقدمات برگزاری ثبت ملی خط نستعلیق به نام تبریز در فهرصت آثار ناملموس انجام شده است.
فتحی اضافه كرد: همچنین تلاش خواهیم كرد با توجه به ثبت قوپوز از سازندگان این ساز آذربایجانی و نیز آشیق سلجوق شهبازی در فرصتی مغتنم آئین تجلیل باشكوهی را برگزار كنیم.
به گزارش ایرنا، قوپوز از قدیمی ترین آلات مهم و اصلی موسیقی جهان و آذربایجان از ارج و قرب و جایگاه بسیار بالائی برخوردار است كه به همین دلیل در آذربایجان اسم عام ساز به طور خاص فقط به قوپوز اطلاق می شود.
قوپوز از تركیب دو كلمه 'قوپ' فعل امر كننده شو، پاره شو و مستقل شو + 'پوز' به معنی پراكنده شو، داغان شو و نابود شو تشكیل شده است كه به اعتقاد صاحب نظران از ابعاد آفرینش و آفرینندگی نشات می گیرد و آنرا دست افزار خلقت و آفرینش در اساطیر می دانند.
قدمت این ساز با تاریخ پیدایش و رشد تمدن در آذربایجان یكی است.
موسیقی سنتی آذربایجان به پنج دسته آشیق‌ها (خنیاگران محلی)، ترانه‌های ملی و مقام‌ها (خلق ماهنیلاری و موغاملار) موسیقی عزا و مذهبی (تعزیه موسیقی سی)، موسیقی كار و تلاش روزانه (امك ماهنیلاری) و موسیقی عروسی و رقص‌های مربوطه (توی و دویون موسیقی سی) تقسیم می شود كه قوپوز در تمامی آنها ایفاكننده نقش اول است.
' آشیق سلجوق شهبازی ' نیز از هنرمندان بنام و مشهور موسیقی آشیقی آذربایجان است كه در كنار استاد ابراهیم قنبری مهر و استاد محمد اسماعیلی به عنوان سه تن از نامداران موسیقی كشور به عنوان گنجینه زنده بشری در موسیقی ایرانی در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره كاران) جای گرفته اند.
وی به سال 1341 در روستای آغجه قیشلاق شهرستان میانه متولد شده و خالق، شاعر، آهنگساز و نوازنده ماهر موسیقی آشیقی است كه خانه ایران آشیقلاری را بنیان نهاده است.
آشیق سلجوق شهبازی كه هم اكنون در تهران اقامت دارد، علاوه بر مهارت در اجرای سروده های مختلف موسیقی آشیقی، دارای تالیفات و ترجمه های بسیاری در حوزه این موسیقی آذربایجانی است.
خبرنگار: سیدیحیی مرتضائی ** انتشار: پرویز انصاری
3038/3071
تبریز- ایرنا- سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی گفت: مهارت ساخت ' قوپوز' مادر سازهای موسیقی آشیقی آذربایجان در فهرست آثار ناملموس ملی جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسید.
