روزنامه شرق در يادداشتي به قلم رضا نصري حقوقدان بينالمللي، نوشت: اينكه جلسه اضطراري «شوراي امنيت» كه به همتِ دولت آمريكا براي اعمال فشار به ايران تشكيل شده ناگهان به «جلسه دفاع از برجام» تبديل شود، نشان ميدهد برجام - باوجود همه تبليغات منفي - در صفآراييهاي ديپلماتيك و تصميمگيريهاي كشورها در حوزه سياست خارجه، نقش محوري و تعيينكننده پيدا كرده است. به عبارت ديگر، برجام را نميشود صرفا يك توافق پاياپاي چندجانبه دانست كه در آن يكطرف در ازاي پذيرفتن يكسري تعهدات، معافيت يا امتيازاتي دريافت ميكند.
جلسه اخير شوراي امنيت يكبار ديگر نشان داد كه برجام به محوري تبديل شده كه قدرتهاي جهاني كليت سياست خارجه خود را حول آن تنظيم يا (در برابر آمريكا) توجيه ميكنند. طبيعتا از ديد ايران، وجود اين محور - كه روابط ميان ايران و قدرتهاي جهاني را تعديل و نظاممند ميكند - امر بسيار مثبتي است. درواقع شكستهاي متوالي آمريكا در شوراي امنيت - چه در رابطه با برنامه موشكهاي بالستيك و چه در مورد اخير ناآراميها – نهتنها براي ايران يك «پيروزي سياسي» محسوب ميشود، بلكه در عرصه عمل نيز «ضريب امنيت ملي» كشور را افزايش ميدهد.
اما از ديد دولت آمريكا، وجود اين چارچوب، زيانهاي راهبردي فراواني داشته و نهتنها «برجام» آمريكا را با محدوديتهاي جدي در حوزه «قانونگزاري داخلي» و «بهرهبرداري از سازوكارهاي قهريه بينالمللي» مواجه كرده بلكه به ساير دولتها - بهويژه متحدان و همپيمانان او - ابزار و بهانهاي داده است تا با استقلال بيشتري در قبال ايران سياستگزاري كنند. به بيان ديگر، دولتي كه سابقا ميتوانست «شوراي امنيت» و «آژانس بينالمللي انرژي اتمي» را حتي به عدول از منشور و اساسنامه خود براي تصويب قطعنامههاي غيرقانوني عليه ايران متقاعد كند - و در اين راستا حتي نهادهاي قانونگزار اتحاديه اروپا و چين و روسيه را نيز با سياستهايش همسو كند - امروزه خود را از تمام اين اهرمهاي راهبردي محروم ميبيند.
در نتيجه، عجيب نيست اگر اتفاق اخير در شوراي امنيت - كه بهشدت براي وجهه و اقتدار آمريكا گران تمام شد - موجب شود ترامپ و نومحافظهكاران در واشنگتن با رويكرد جديد و انگيزه بيشتري عليه برجام تلاش كنند. به احتمال زياد، در انتخابات مياندورهاي كنگره در ماههاي آتي، با دو رويكرد متضاد با محوريت شكست آمريكا در شوراي امنيت مواجه خواهيم شد: رويكرد حزب جمهوريخواه كه با استناد به اين شكست، برجام را «پسرفت راهبردي» و عامل محرومشدن آمريكا از اهرمها و متحدان سنتي خود در عرصه بينالمللي معرفي ميكند و رويكرد دموكراتها كه با استناد به همين اتفاق، سياست مبهم، بدعهديهاي غيرضروري و رفتار نامتعارف دولت ترامپ در قبال برجام را عامل انزواي اين كشور در صحنه بينالمللي ميخواند. مهم است كه چگونه دستگاه «روابطعمومي» ايران در اين ميان بر اين جدال تأثير خواهد گذاشت.
*منبع:روزنامه شرق،1396،10،23
**گروه اطلاع رساني**1893**9131**انتشاردهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- اينروزها صحبت بر سر ماندن يا نماندن ايالات متحده در برجام داغ است، اما نگاهي به اتفاقي كه هفته قبل در شوراي امنيت رخ داد، اهميت برنامه جامع اقدام مشترك را بيشازپيش نشان ميدهد.