امكان انجام عمل كاشت ساقه مغز در شیراز / نویدهای تازه برای ناشنوایان

دكتر سید بصیر هاشمی سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: امكان كاشت حلزون برای افراد در هر سن فراهم است زیرا آنان از تجربه شنوایی برخوردارند و قادر به گفتار هستند؛ درنتیجه عمل نیز روی آن‌ها به‌سرعت جواب می‌دهد؛ بنابراین چنانچه فردی بر اثر تصادف یا سانحه ناشنوا شود می‌توان با كاشت حلزون او را به زندگی عادی بازگرداند اما كاشت ساقه مغز
برای ناشنوایانی است كه پس از زبان آموزی و در سنین بالاتر از كودكی ناشنوا شده اند.
عمل كاشت ساقه مغز به ABI مشهور است ( AUDIORITY IMPLANT BRAINSTEM ) كه دستگاهی است كه طی یك عمل جراحی در ساقه مغز افراد ناشنوا كاشته می شود.
این جراحی باعث می شود كه فرد ناشنوا صدا را احساس كند. ABI شامل یك الكترود كوچك است كه در هسته های عصب شنوایی در ساقه مغز كار گذاشته می شود و می تواند مسیر شنوایی بالاتر از هسته ها را با سیگنال های الكتریكی تحریك كند.
بخش دیگر دستگاه یك میكروفن كوچك است كه پشت گوش قرار می گیرد. میكروفن سیگنال های صوتی را به یك بخش رمزگشا كه در زیر پوست قرار گرفته، می فرستد.
یك سیم كوچك این بخش را به الكترود كاشته شده وصل می كند. در برابر صداهای مختلف، الكترود تحریكات متفاوتی را به ساقه مغز می فرستد كه این تفاوتها باعث می شود كه فرد صداهای مختلف را بشنود و از هم تمیز دهد. در واقع می توان گفت كه ABI به نوعی شبیه جراحی كاشت حلزون است با این تفاوت كه در آن الكترودها مستقیماً در مغز قرار می گیرند.
این جراحی در بیماران كه فاقد ساختمان گوش داخلی، حلزونی و عصب شنوایی هستند و در موارد ناشنوایی ناشی از قطع عصب شنوایی بدنبال جراحی یا وجود تومور مغزی استفاده می شود.
در این موارد كاشت حلزونی نمی تواند كمكی كند چون عصب شنوایی آسیب دیده است. بنابراین از ABI استفاده می شود تا الكترودها بدون عبور از عصب شنوایی، مستقیماً قسمتهای مركزی شنوایی را تحریك كنند. اگر چه این جراحی شنوایی را به طور كامل به فرد برنمی گرداند اما در هر صورت بیمار را از دنیای سكوت و خاموشی بیرون می آورد و بعلاوه لبخوانی را نیز برای فرد راحت تر می كند.
رئیس مركز كاشت حلزون شنوایی دانشگاه علو‌م‌پزشكی شیراز كاشت ساقه مغز را نویدی برای بازگرداندن شنوایی به این‌گونه افراد عنوان كرد و از امكان انجام این عمل در شیراز سخن گفت.
هاشمی ادامه داد:‌ كاشت ساقه مغز هم‌ اكنون در تهران انجام می‌شود و دانشگاه علوم‌ پزشكی شیراز نیز در حال اقدام برای فراهم‌ آوردن امكان آن طی چند ماه آینده است.
وی اظهار داشت : افرادی كه دچار آسیب‌های جدی گوش شده‌اند، در‌صورتی كه امكان جاگذاری پروتز در گوش آن‌ها از بین رفته باشد، واجد شرایط كاشت حلزون نیستند.
هاشمی همچنین درباره احتمال شكست عمل كاشت حلزون شنوایی بیان داشت: باتوجه به اینكه ارزیابی‌ها در مرحله شناسایی بخوبی انجام می‌شود، می‌توان گزینه‌های ناموفق را تشخیص داد، این گزینه ها افرادی را در بر می‌گیرد كه گوش داخلی آن‌ها براثر بروز اختلال آسیب دیده و گزینه‌های مناسب كاشت نیستند اما درهر صورت ما عمل كاشت را برای آن‌ها انجام می‌دهیم تا حداقل های ارتباطشان با بیرون فراهم شود.
وی افزود: درصورتی كه بیمار پس از كاشت حلزون بر اثر تصادف ضربه ببیند یا دچار عفونت شود ممكن است عمل با شكست مواجه شود كه البته بعضی موارد قابل درمان است و تنها در مواردی نادر نمی‌توان آسیب را جبران كرد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشكی شیراز در بخش دیگری از سخنان خود درباره امكان ساخت پروتز حلزون شنوایی در ایران گفت: بناست اقداماتی برای ساخت این پروتز در كشور انجام شود اما باید در نظر داشت كه این كار به تكنولوژی بسیار پیشرفته‌ای نیاز دارد و بسیار هزینه‌بردار است برخی ارزیابی ها حاكی از آن است كه در حال حاضر واردات آن از تولید بصرفه‌ تر است؛ همچنین این فناوری در انحصار شركت‌های خاصی است و درحال حاضر فناوری تولید پروتز‌ها در استرالیا، آمریكا و اتریش ساخته می‌شود و در زمره محصولات مرغوب به‌شمار می‌رود.
هاشمی به تلاش‌ها برای ساخت قسمت بیرونی سیستم حلزون شنوایی در ایران اشاره كرد و گفت: قسمت بیرونی این دستگاه نمونه‌سازی شده و تلاش‌ها برای كسب مجوز تولید انبوه در حال انجام است.
معاون دانشگاه علوم پزشكی شیرازبیان كرد: مركز كاشت حلزون شنوایی در شیراز علاوه‌ بر فارس به استان‌های بوشهر، كهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، بخشی از خوزستان، سیستان و بلوچستان، بخشی از كرمان و چهارمحال و بختیاری خدمات ارائه می‌كند، گفت: لیست انتظار مركز شیراز درمقایسه با مراكز دیگر بسیار بیشتر است.
وی اظهارداشت:‌ در حال حاضر 300 داوطلب كاشت حلزون در شیراز وجود دارد كه هنوز ارزیابی و بررسی نشده و حدود 100 بیمار در حال انجام كمیسیون های تخصصی و منتظر كاشت دستگاه هستند.
هاشمی افزود:در سال جاری به علت مشكلات ارزی امكان تأمین بموقع پروتز فراهم نشده است و لیست انتظارها كمی طولانی‌تر از زمان معقول 6 تا 9 ماه شده است كه با فراهم شدن دستگاه كاشت و ارسال آن دوباره به حالت عادی بازمی‌گردد.
این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشت: براساس بررسی‌های صورت‌گرفته ابتلا به ناشنوایی در برخی شهرهای استان فارس بیشتر است؛ همچنین در برخی نژادها و مناطق به دلیل رواج ازدواج فامیلی امكان تولد نوزاد ناشنوا بر اثر مشكلات ژنتیكی بیشتر وجود دارد.
رئیس مركز كاشت حلزون شنوایی دانشگاه علو‌م‌پزشكی شیراز با تأكید بر اینكه هر‌ ناشنوایی كاندیدای كاشت حلزون شنوایی نیست گفت: تنها افرادی كه ناشنوای مطلق باشند و سمعك هم به شنوایی آن‌ها كمكی نكند گزینه‌های مناسب كاشت حلزون هستند.
هاشمی همچنین عنوان كرد: بیماران برای تأمین هزینه‌های كاشت حلزون درحال‌حاضر هیچ مشكل مالی نخواهند داشت؛ زیرا هزینه‌های این عمل به ‌صورت هیات امنایی تأمین می‌شود و بیمار تنها با پرداخت شش میلیون تومان می‌تواند این عمل را انجام دهد كه بخشی از این مبلغ نیز با كمك خیرین بهزیستی و سایر منابع تأمین می‌شود.
وی با بیان اینكه هزینه عمده این عمل جراحی مربوط به خرید دستگاه‌هاست، بیان داشت: درحال‌حاضر دولت و هیات امنا بودجه‌ای برای تأمین این هزینه پیش بینی كرده اند و به همین دلیل بیمه‌ها این عمل را تحت پوشش قرار نمی‌دهند، هزینه‌های بیمارستانی نیز توسط هیات امنا تأمین می‌شود؛ البته افراد تحت پوشش بهزیستی می‌توانند مبلغی از هزینه‌هایشان را نیز ازطریق بهزیستی تأمین كنند.
خبرنگاران: سیده سمیرا متین نژاد ، نیكنام خشنودی ** انتشار دهنده:‌غلامرضا مالك زاده
7375/ 6113 / 1876