روايت دوم از رونق اقتصاد

در ادامه اين گزارش مي خوانيم: بر اين اساس، اقتصاد كشور در سه ماه نخست سال انبساط 4.6 درصدي و در سه ماه دوم سال انبساط 4.4 درصدي را تجريه كرده ‌است. برآيند اين تغييرات نيز رشد اقتصادي 4.5 درصدي را براي اقتصاد ايران در نيمه نخست سال جاري به همراه‌ داشته‌ است. آمارهاي ارائه‌شده از سوي رئيس بانك مركزي دومين روايت از رشد اقتصادي كشور در نيمه نخست سال جاري است.

پيش از اين مركز آمار رشد اقتصادي نيمه نخست سال جاري را حدود يك واحد درصد بيشتر از بانك مركزي و معادل 5.6 درصد گزارش كرده‌ بود. در پي اظهارات سيف نيز بانك مركزي اقدام به انتشار جزئيات كارنامه اقتصاد ايران در نيمه نخست سال جاري كرد. بر مبناي آمارهاي بانك مركزي بخش‌هاي «نفت» و «حمل و نقل و انبارداري و ارتباطات» به ترتيب اثر فزاينده 1.3 درصدي و 0.7 درصدي بر رشد اقتصادي داشته‌اند. بخش‌هاي «صنعت»، «بازرگاني، رستوران و هتلداري» و «برق و آب و گاز» نيز هر كدام اثر فزاينده‌اي در حدود 0.5 درصد بر رشد اقتصادي داشته‌اند. اين در حالي است كه بانك ‌مركزي اثر بخش خدمات بر توليد ناخالص داخلي را معادل منفي 0.1 درصد گزارش‌ كرده ‌است.

آمارهاي بانك مركزي نشان مي‌دهد حجم توليد ناخالص داخلي در نيمه نخست سال‌جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل 4.5 درصد بيشتر شده است. اين خبر ابتدا از سوي رئيس كل بانك مركزي در نشست مشترك با اعضاي فراكسيون اميد مجلس اعلام شد. اما پس از آن بانك مركزي نيز جزئيات رشد اقتصادي در نيم‌سال نخست سال جاري را منتشر كرد. جزئيات اين آمارها حكايت از اثرگذاري مثبت بخش صنعت در رشد اقتصادي دارد. همچنين آمارها نشان مي‌دهد رشد ارزش افزوده اين بخش در تابستان مثبت و به فاز رونق وارد شده است. ديگر آمارها نيز حاكي از رشد مثبت تشكيل سرمايه در نيمه نخست سال جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

** انبساط 4.5 درصدي اقتصاد
بر اساس محاسبات بانك مركزي رشد اقتصادي در بهار سال‌جاري معادل 4.4 درصد و در تابستان رقم 4.6 درصد بوده است. با اين آمار مي‌توان عنوان كرد رشد اقتصادي در نيمه نخست سال‌جاري 4.5 درصد ثبت شده است. همچنين بر اساس آمارهاي بانك مركزي رشد اقتصادي بدون نفت در نيمه نخست سال جاري نيز 4.1 درصد بوده است. اين رقم در فصل بهار معادل 4 درصد و در فصل تابستان نيز 4.3 درصد بوده است. پيش از اين بانك مركزي، به شكل رسمي آمار رشد اقتصادي را تنها تا پايان زمستان منتشر كرده بود. همچنين مركز آمار ايران، رشد اقتصادي نيمه نخست را 5.6 درصد اعلام كرده بود.

بر اساس آمارهاي بانك مركزي، در سال گذشته، رشد اقتصادي فصل بهار معادل 7.5 درصد و رشد اقتصادي فصل تابستان 12.9درصد ثبت شده بود. اين آمارها نشان مي‌دهد كه نسبت به سال قبل، از سرعت رشد اقتصادي كاسته شده است، اما اين ارقام نيز با توجه به عبور اثر رشد نفتي عملكرد قابل قبولي است. كاهش رشد اقتصادي در سال‌جاري نسبت به سال قبل قابل پيش‌بيني بود زيرا در سال 1395، رشد اقتصادي دورقمي به دليل استفاده از ظرفيت‌هاي بخش نفتي پس از لغو تحريم‌ها بوده است. طبيعي است كه با توسعه صادرات نفتي، ميزان توليد اقتصادي رشد قابل‌توجهي در سال 1395 نسبت به سال 1394 يابد، اما ادامه اين رويه در سال 1396 ممكن نبود، زيرا اثرگذاري بخش نفتي در رشد اقتصادي تقريبا تمام شده و بايد اين افزايش در ساير بخش‌ها صورت گيرد.

** مثبت شدن تمام گروه‌ها
بانك مركزي پس از صحبت‌هاي رئيس كل بانك مركزي جزئيات توليد ناخالص داخلي را نيز منتشر كرد. آمارهاي بانك مركزي حاكي از آن است كه توليد ناخالص داخلي در نيمه نخست سال جاري به قيمت ثابت سال 90، به حدود 354 هزار ميليارد تومان رسيده است. اگرچه آمارهاي مركز آمار نشان مي‌داد سهم بخش نفت از رشد اقتصادي كاهش يافته است اما بر اساس آمارهاي بانك مركزي، 1.3 واحد درصد از رشد اقتصادي 4.5 درصدي در نيمه نخست به دليل فعاليت‌هاي بخش نفت بوده است. بر اساس گزارش بانك مركزي، افزايش نرخ رشد ارزش افزوده اين گروه، به‌طور عمده ناشي از افزايش نرخ رشد توليد و صادرات نفت خام، توليد ميعانات گازي، توليد فرآورده‌هاي پالايشگاهي و نيز افزايش توليد و صادرات گاز طبيعي نسبت به دوره مشابه سال قبل بوده است.

همچنين گروه حمل و نقل، انبارداري و ارتباطات اثر 0.7 واحد درصدي در رشد داشته و پس از نفت در رده دوم قرار گرفته است. «بازرگاني، رستوران و هتلداري»، «صنعت» و «برق، آب و گاز» هر كدام به اندازه 0.5 واحد درصد از رشد اقتصادي را تشكيل داده و نقش عمده‌اي در رشد مثبت نيمسال نخست ايفا كرده‌اند.

آمارهاي بانك مركزي حاكي از آن است كه رشد تمام بخش‌ها اعم از كشاورزي، نفت، صنايع و معادن و خدمات در نيمه نخست سال جاري مثبت بوده است. نكته قابل توجه در گزارش بانك مركزي حاكي از آن است كه تغيير قابل توجهي در بخش صنعت رخ داده و رشد ارزش افزوده بخش صنعت معادل 4.5 درصد بوده، اين در حالي است كه اين رقم در مدت مشابه سال قبل منفي گزارش شده بود. پيش‌تر بانك مركزي آمار شاخص كارگاه‌هاي بزرگ صنعتي را در نيمه نخست سال‌جاري منتشر كرده بود. اين آمارها نشان مي‌دهد كه رشد اين شاخص در نيمه نخست سال‌جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل 4.9 درصد بوده است. اين رشد در نيمه نخست سال قبل 4.8 درصد گزارش شده بود.

** رونق ساختمان در سال 96
آمارهاي بانك مركزي نشان مي‌دهد در فصل دوم سال جاري رونق توليد به بخش ساختمان بازگشته است. اين بخش كه زيرگروه صنايع و معادن محسوب مي‌شود، در فصل اول سال جاري رشد منفي 3.5 درصد را ثبت كرده كه اين رقم در فصل دوم سال جاري به 3.1 درصد رسيده است. همچنين رشد ارزش افزوده بخش مسكن در نيمه نخست سال جاري معادل 0.6 درصد بوده است. در 6 ماه نخست سال قبل رشد بخش ساختمان منفي 14.6 درصد بوده است. همچنين در بخش ساختمان ارزش سرمايه‌گذاري بخش خصوصي مناطق شهري به قيمت‌هاي جاري نسبت به دوره مشابه سال قبل 12.6 درصد افزايش يافته است.

** رشد تشكيل سرمايه مثبت شد
بررسي‌ها از طرف تقاضاي اقتصاد نيز حاكي از آن است كه رشد گروه‌ها در نيمه نخست مثبت بوده است. بر اين اساس، رشد مخارج مصرف نهايي به 3.7 درصد و رشد مخارج مصرف نهايي بخش دولتي به 3.5درصد رسيده است. يكي از نكات قابل توجه ديگر اين گزارش، مثبت شدن رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص است. بر اساس اين آمارها رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در نيمه نخست سال جاري 0.1 درصد بوده كه اين رقم در نيمه نخست سال قبل معادل منفي 5 درصد بوده است.

همچنين رشد سرمايه ثابت در فصل تابستان 1.4 درصد بود كه اين رقم به دليل رشد 2.1 درصدي در بخش تشكيل سرمايه ساختمان بوده است. با وجود رشد مثبت تشكيل سرمايه بخش ساختمان، رشد تشكيل سرمايه در نيمه نخست سال جاري منفي 0.9 درصد بوده است. بر اساس گزارش بانك مركزي، كاهش واردات كالاهاي سرمايه‌اي در نيمه نخست سال 1396، نسبت به دوره زماني مشابه گذشته، مهم‌ترين عامل درخصوص كاهش نرخ رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در بخش ماشين‌آلات بوده است. همچنين در حوزه تجارت خارجي و بر اساس برآوردهاي اوليه، صادرات و واردات كالاها و خدمات در نيمه نخست سال جاري به ترتيب از رشد 4.3 درصدي و 11.4 درصدي برخوردار بوده است. بر اساس آمارهاي بانك مركزي عمده‌ترين منابع آماري محاسبه اقلام هزينه ناخالص داخلي را منابعي نظير طرح آماري بودجه خانوار در مناطق شهري، پرداختي خزانه‌داري كل كشور و آمار صادرات و واردات گمرگ و تراز پرداخت خارجي كشور تشكيل مي‌دهند.

** پيش‌بيني مراكز معتبر از رشد اقتصادي
بر اساس پيش‌بيني‌هاي مراكز مهم، رشد اقتصادي در سال‌جاري در حد 4 درصد خواهد بود. صندوق بين‌المللي پول در گزارشي كه در آذر ماه سال 1396 منتشر كرد، آورده است رشد توليد ناخالص داخلي در سال 1396، به 4.2 درصد خواهد رسيد. همچنين‌ بر اساس آمارهاي بانك جهاني، رشد اقتصادي ايران در سال 2017 ميلادي 3.6 درصد پيش‌بيني شده كه البته در گزارش قبلي اين نهاد، رشد اقتصادي رقم 4 درصد عنوان شده بود.

** مقايسه آمار بانك مركزي با مركز آمار
پيش از بانك مركزي، مركز آمار ايران نيز آمار رشد اقتصادي در نيمه نخست سال‌جاري را منتشر كرده بود. بر اساس گزارش مركز آمار ايران، رشد اقتصادي در نيمه نخست سال‌جاري، 5.6 درصد بوده كه بيش از يك واحد درصد از ارزيابي بانك مركزي بيشتر بوده است. همچنين بر اساس آمارهاي اين گزارش، رشد اقتصادي فصل بهار 6.2 درصد و رشد اقتصادي فصل تابستان معادل 5.2 درصد بوده است. در حالي كه آمار رشد اقتصادي مركز آمار نشان مي‌دهد كه رشد فصل بهار نسبت به فصل تابستان بهتر بوده، اما بررسي مركز آمار ايران حاكي از آن است كه رشد اقتصادي در فصل تابستان نسبت به فصل بهار عملكرد بهتري را ثبت كرده است. آمارهاي بانك مركزي حاكي از آن است كه رشد تمام بخش‌ها اعم از كشاورزي، نفت، صنايع و معادن و خدمات در نيمه نخست سال جاري مثبت بوده است.

نكته قابل توجه در گزارش بانك مركزي حاكي از آن است كه تغيير قابل توجهي در بخش صنعت رخ داده و رشد ارزش افزوده بخش صنعت معادل 4.5 درصد بوده، اين در حالي است كه اين رقم در مدت مشابه سال قبل منفي گزارش شده بود. پيش‌تر بانك مركزي آمار شاخص كارگاه‌هاي بزرگ صنعتي را در نيمه نخست سال‌جاري منتشر كرده بود. اين آمارها نشان مي‌دهد كه رشد اين شاخص در نيمه نخست سال‌جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل 4.9 درصد بوده است. اين رشد در نيمه نخست سال قبل 4.8 درصد گزارش شده بود.

** رونق ساختمان در سال 96
آمارهاي بانك مركزي نشان مي‌دهد در فصل دوم سال جاري رونق توليد به بخش ساختمان بازگشته است. اين بخش كه زيرگروه صنايع و معادن محسوب مي‌شود، در فصل اول سال جاري رشد منفي 3.5 درصد را ثبت كرده كه اين رقم در فصل دوم سال جاري به 3.1 درصد رسيده است. همچنين رشد ارزش افزوده بخش مسكن در نيمه نخست سال جاري معادل 0.6 درصد بوده است. در 6 ماه نخست سال قبل رشد بخش ساختمان منفي 14.6 درصد بوده است. همچنين در بخش ساختمان ارزش سرمايه‌گذاري بخش خصوصي مناطق شهري به قيمت‌هاي جاري نسبت به دوره مشابه سال قبل 12.6 درصد افزايش يافته است.

** رشد تشكيل سرمايه مثبت شد
بررسي‌ها از طرف تقاضاي اقتصاد نيز حاكي از آن است كه رشد گروه‌ها در نيمه نخست مثبت بوده است. بر اين اساس، رشد مخارج مصرف نهايي به 3.7 درصد و رشد مخارج مصرف نهايي بخش دولتي به 3.5 درصد رسيده است. يكي از نكات قابل توجه ديگر اين گزارش، مثبت شدن رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص است. بر اساس اين آمارها رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در نيمه نخست سال جاري 0.1 درصد بوده كه اين رقم در نيمه نخست سال قبل معادل منفي 5 درصد بوده است. همچنين رشد سرمايه ثابت در فصل تابستان 1.4 درصد بود كه اين رقم به دليل رشد 2.1 درصدي در بخش تشكيل سرمايه ساختمان بوده است. با وجود رشد مثبت تشكيل سرمايه بخش ساختمان، رشد تشكيل سرمايه در نيمه نخست سال جاري منفي 0.9 درصد بوده است.

بر اساس گزارش بانك مركزي، كاهش واردات كالاهاي سرمايه‌اي در نيمه نخست سال 1396، نسبت به دوره زماني مشابه گذشته، مهم‌ترين عامل درخصوص كاهش نرخ رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در بخش ماشين‌آلات بوده است. همچنين در حوزه تجارت خارجي و بر اساس برآوردهاي اوليه، صادرات و واردات كالاها و خدمات در نيمه نخست سال جاري به ترتيب از رشد 4.3 درصدي و 11.4 درصدي برخوردار بوده است. بر اساس آمارهاي بانك مركزي عمده‌ترين منابع آماري محاسبه اقلام هزينه ناخالص داخلي را منابعي نظير طرح آماري بودجه خانوار در مناطق شهري، پرداختي خزانه‌داري كل كشور و آمار صادرات و واردات گمرگ و تراز پرداخت خارجي كشور تشكيل مي‌دهند.

** پيش‌بيني مراكز معتبر از رشد اقتصادي
بر اساس پيش‌بيني‌هاي مراكز مهم، رشد اقتصادي در سال‌جاري در حد 4 درصد خواهد بود. صندوق بين‌المللي پول در گزارشي كه در آذر ماه سال 1396 منتشر كرد، آورده است رشد توليد ناخالص داخلي در سال 1396، به 4.2 درصد خواهد رسيد. همچنين‌ بر اساس آمارهاي بانك جهاني، رشد اقتصادي ايران در سال 2017 ميلادي 3.6 درصد پيش‌بيني شده كه البته در گزارش قبلي اين نهاد، رشد اقتصادي رقم 4 درصد عنوان شده بود.

** مقايسه آمار بانك مركزي با مركز آمار
پيش از بانك مركزي، مركز آمار ايران نيز آمار رشد اقتصادي در نيمه نخست سال‌جاري را منتشر كرده بود. بر اساس گزارش مركز آمار ايران، رشد اقتصادي در نيمه نخست سال‌جاري، 5.6 درصد بوده كه بيش از يك واحد درصد از ارزيابي بانك مركزي بيشتر بوده است. همچنين بر اساس آمارهاي اين گزارش، رشد اقتصادي فصل بهار 6.2 درصد و رشد اقتصادي فصل تابستان معادل 5.2 درصد بوده است. در حالي كه آمار رشد اقتصادي مركز آمار نشان مي‌دهد كه رشد فصل بهار نسبت به فصل تابستان بهتر بوده، اما بررسي مركز آمار ايران حاكي از آن است كه رشد اقتصادي در فصل تابستان نسبت به فصل بهار عملكرد بهتري را ثبت كرده است.

*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1396،10،27
**گروه اطلاع رساني**1699**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي