در میزگرد ایرنا بررسی شد/ نشاط اجتماعی حلقه مفقوده كاهش آسیبهای اجتماعی

بر این اساس، شناخت چنین عواملی كه از آنها با عنوان آسیبهای اجتماعی یاد می شود می ‌تواند مسیر حركت جامعه را به سمت تعالی و نشاط هموار سازد زیرا شناخت و درك چیستی و چگونگی عملكرد آسیبهای اجتماعی منجر به یافتن روشها و راه حلهایی می شود كه می تواند در جلوگیری از تداوم آسیبها، حراست از سلامت جامعه و تقویت نشاط اجتماعی كمك كند.
جامعه ما هم اكنون در شرایطی قرار دارد كه آسیبهای اجتماعی آن به یكی از مهمترین دغدغه های عمومی مبدل شده و این وضعیت بر نشاط جامعه نیز تاثیر گذاشته است. بر این اساس برخی معتقدند تلاش برای افزایش نشاط اجتماعی از ضرورتهایی است كه می تواند بر كاهش آسیبهای اجتماعی موثر باشد.
احساس تعلق، همبستگی، مسئولیت ‌پذیری اجتماعی و نیز ارتقای شاخص‌های سلامت روانی، اجتماعی و رضایت از زندگی افراد جامعه از اثرات احساس نشاط و زمینه ساز مسئولیت پذیری اجتماعی و در نتیجه كاهش ناهنجاریها فردی و جمعی است.
با توجه به اهمیت این مساله میزگردی با حضور سیدسعید حسینی استاد علوم اجتماعی دانشگاه، علی ایزدیار مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی، سیدحسین پورهاشمی رئیس شورای اسلامی شهر گناباد، سیدكاظم نظام مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد و علی امینی رئیس اداره ورزش و جوانان این شهرستان توسط دفتر ایرنا در گناباد برگزار شد. رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی گناباد هم برای حضور در این میزگرد دعوت شده بود اما وی حضور نیافت.

* ارتباط نشاط عمومی با آسیبهای اجتماعی
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد در میزگرد ایرنا گفت: ریشه بسیاری از ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی اعتیاد، مسائل خانوادگی و ضرب و جرح است. به غیر از اعتیاد در دو مورد دیگر مسائل اقتصادی و روانی وفقدان مهار خشم نقش زیادی دارند.
دكتر سیدسعید حسینی افزود: در جامعه و خانواده ای كه خشم و توانایی مها آن كم باشد درگیری و تنش زیاد و در نتیجه آسیبها افزایش می یابد. این آسیبها به تدریج افراد را به سمت اعتیاد سوق می دهد و تنشهای اقتصادی هم به صورت تدریجی نشاط را از افراد سلب می كند.
وی ادامه داد: ناراحتی، تنشهای اجتماعی و عوامل تنش زا به سرعت به سایر افراد انتقال می یابند. نشاط یك معلول است گرچه علت هم می تواند باشد. بر این اساس نشاط اجتماعی عوامل استرس زا را به تاخیر می اندازد و یا به صورت موقت كاهش می دهد و یا به تدریج رفع می كند.
این جامعه شناس گفت: وقتی عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی تنش زا به مردم فشار وارد می كنند و از طرفی شور و نشاط اجتماعی كم رنگ است، این عوامل جایی برای تخلیه ندارند لذا به سمت رفتارهای آسیب زا مانند اعتیاد سوق می یابند.
رئیس شورای اسلامی شهر گناباد نیز در ادامه این میزگرد گفت: شادابی و نشاط اجتماعی مردم در كاهش آسیبهای اجتماعی و افزایش آمادگی آنها در برابر ناهنجاریها بسیار موثر است. تجربه نشان داده كشورهایی كه دارای مردمی شاد و بانشاط هستند ناهنجاریهایشان كمتر است.
سیدحسین پورهاشمی افزود: اعضای خانواده ای كه دارای نشاط هستنند بهتر با مسائل و مشكلات دست و پنجه نرم می كنند.
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد نیز گفت: یكی از عوامل بسیار مهم در هویت ملی، نشاط اجتماعی است زیرا هویت ملی موجب پویایی و نشاط جامعه و در نهایت زندگی بهتر افراد می شود.
سیدكاظم نظام افزود: نشاط اجتماعی علاوه بر كاهش آسیبها و ناهنجاریها اجتماعی در روند توسعه پایدار هم بسیار موثر است و هر جامعه ای كه با نشاطتر باشد در توسعه موفقتر خواهد بود.
علی ایزدیار مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی گناباد نیز گفت: ایجاد نشاط اجتماعی از اركان مهم كاهش پایدار آسیبهای اجتماعی، مشكلات و پایه و اساس تحول در جامعه است و افرادی دچار این آسیبها می شوند كه از نشاط كمتری برخوردارند.
رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد نیز گفت: هر اندازه مردم یك جامعه از نظر اجتماعی با نشاطتر باشد در عرصه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ورزشی حضور بهتری دارند كه این خود در كاهش آسیب و ناهنجاریهای اجتماعی مانند اعتیاد بسیار موثر است.
علی امینی گفت: بر این اساس نشاط اجتماعی با كاهش آسیبهای اجتماعی ارتباط مستقیم دارد و باید در كنار فرهنگ سازی و برخوردهای سلبی با این آسیبها با فعالیتهای فرهنگی و شور و نشاط در جامعه گرایش افراد به سمت ناهنجاریها كاهش داد و این نیازمند عزم همگانی است.

* چالشهای نشاط اجتماعی و راههای برون رفت
رئیس شورای اسلامی گناباد در ادامه میزگرد ایرنا به كمبود شور و نشاط اجتماعی در این شهر اشاره و بیان كرد: ادارات و بخشهای متولی شور و نشاط مانند شهرداری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهزیستی، ورزش و جوانان و دانشگاهها به وظایف خود به درستی عمل نمی كنند.
سیدحسین پورهاشمی افزود: فرمانداری باید به عنوان دستگاه حاكمیتی از بخشهای مختلف برنامه های مدون برای شور و نشاط اجتماعی و برنامه های فرهنگی و ورزشی و اجتماعی در بازه های زمانی مختلف درخواست كرده و نظارت بیشتری بر تحقق آنها داشته باشد.
وی ادامه داد: برای نخستین بار با مصوبه شورای شهر گناباد اخیرا معاونت فرهنگی ورزشی در شهرداری این شهر ایجاد شد تا در طول سال و مناسبتهای مختلف برنامه هایی برای شهروندان برگزار شود.
مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی گناباد هم گفت: دستگاههای اجرایی متولی ایجاد نشاط اجتماعی در این شهرستان علاوه بر عملكرد ضعیف بودجه های برنامه ها را در مسیر اصلی خودش صرف نمی كنند و یا با كمبود اعتبار در این بخش مواجه هستند.
علی ایزدیار افزود: همچنین شهروندان گنابادی مطالبه گری بسیار ضعیفی برای برنامه های نشاط آفرین فرهنگی، ورزشی و اجتماعی دارند و این سطح مطالبه اندك بر كمبود نشاط در این خطه بسیار موثر است.
وی ادامه داد: برگزاری برنامه های متعدد فرهنگی و مسابقات ورزشی بین محلات در افزایش نشاط اجتماعی بین مردم و از جمله جوانان بسیار موثر است.
استاد دانشگاه آزاد واحد گناباد هم در ادامه میزگرد ایرنا گفت: این شهرستان با وجود محدودیتها و كمبودها دارای یك سری مزیتهایی است كه در شهرهای بزرگ مانند تهران و مشهد كمتر وجود دارد. از جمله آن می توان به نبود استرس و كوتاهی مسیرها برای رفت و آمد اشاره كرد و این سهولت در ارتباط موجب تقویت روابط اجتماعی می شود.
دكتر حسینی افزود: بستر نشاط اجتماعی در گناباد فراهم است و با اختصاص بودجه لازم و برنامه ریزی هدفمند می توان اقدامات خوبی در این زمینه انجام داد.
وی ادامه داد: برگزاری مسابقات محلی متناسب با آداب و رسوم گناباد مانند مسابقات كف زنی، تهیه غذاهای محلی و غیره به تقویت نشاط اجتماعی در این شهرستان كمك می كند كه این خود در كاهش آسیبهای اجتماعی بسیار موثر است.
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد هم گفت: سطح برنامه های فرهنگی، ورزشی و اجتماعی در این شهرستان با اهداف اصلی در ایجاد و تقویت نشاط اجتماعی فاصله بسیار دارد و علاوه بر ارتباط ضعیف بین دستگاههای اجرایی دست اندركاران ادارات و بخشهای ذیربط با هم ارتباط سازنده ندارند كه این موجب كاهش تاثیرگذاری برنامه ها می شود.
نظام افزود: فرمانداری گناباد برای هم افزایی بیشتر بین متولیان مربوطه جلسات متعددی در بخشهای ساماندهی امور جوانان، بانوان، سالمندان و غیره برگزار می كند. علاوه بر لزوم فعالیت بیشتر دستگاههای اجرایی ذیربط، مشاركت مردم هم نقش تعیین كننده ای در پویایی برنامه ها دارد و باید از مشاركت اساتید و صاحبنظران در این زمینه بیشتر استفاده شود.
علی امینی رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد هم نبود هماهنگی و هم افزایی بین دستگاههای اجرایی مربوطه را از مشكلات مهم این بخش ذكر و بیان كرد: باید اعتبارات بخشهای مختلف برای انجام برنامه های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی منجر به نشاط عمومی در كنار هم قرار گیرند تا با برنامه ای منسجم با تاثیرگذاری مطلوبی در جامعه داشته باشد.

* غفلت از حوزه های اجتماعی
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: غفلت در حوزه اجتماعی در سالهای گذشته باعث شده در تحقق اهداف اصلی انقلاب دچار چالش شویم. این مساله در نهایت منجر به گسترش فرهنگ بیگانه و تهاجم فرهنگی و تبعات آسیبهای اجتماعی در جامعه شده است.
نظام افزود: ریشه بسیاری از معضلات و آسیبهای اجتماعی مانند طلاق، ناسازگاری، توجه نداشتن به آداب و رسوم، اعتقادات و نبود تفاهم بین زوجین است. همچنانكه آمار بیكاری نیز در جامعه از جمله بین دانش آموختگان دانشگاهی بالا است.
مسئول اورژانس اجتماعی گناباد نیز گفت: مهمترین عوامل طلاق در گناباد اعتیاد، تنفر و عدم علاقه زوجین، عدم مسئولیت پذیری، ناتوانی در مهارتهای زندگی، بیكاری و دخالتهای اطرافیان است.

* ضرورت فعالیت تشكلهای مردم نهاد
رئیس شورای شهر گناباد گفت: هر جا مشاركت مردم جلب شد توفیقات زیادی به دست آمد. در ایجاد شادابی و نشاط اجتماعی هم باید از ظرفیتهای مردمی از جمله تشكلهای مردم نهاد بیشتر استفاده كرد.
پورهاشمی ادامه داد: از مهمترین مسائل و مشكلات ناكارآمدی در ایجاد نشاط اجتماعی در گناباد استفاده ناكافی از ظرفیتهای مردمی است. مسئولان بخشهای فرهنگی و اجتماعی باید به این مساله توجه بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: باید افرادی به صورت خاص آموزشهای لازم را فراگرفته و به مناسبتهای گوناگون با برگزاری برنامه های مثبت و با نشاط و حتی منطبق با آداب و رسوم محلی جامعه را از فضای ركود خارج كنند. هر اندازه دراین بخش بیشتر هزینه شود به طبع در كاهش آسیبهای اجتماعی هم گامهای موثری برداشته شده است.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: فعالیتهای محله محور مبتنی بر آداب و رسوم كهن این منطقه موجب تقویت روابط اجتماعی می شود.
دكتر حسینی ادامه داد: یك فرد زمانی دست به خودكشی دست می زند كه ارتباطش با دیگران قطع و یا بسیار كمرنگ شده و احساس پوچی می كند لذا هر اندازه روابط اجتماعی بیشتر تقویت شوند احساس تعلق و انسجام اجتماعی به مراتب افزایش می یابد.
وی افزود: باید در مدارس دوستیها بیشتر تقویت و از هرگونه تعارض اجتناب شود. پرسنل دستگاههای اجرایی هم به جای خنثی كردن یكدیگر باید برای ارتقاء اهداف سازمانی تلاش كنند.
وی گفت: سازمانهای مردم نهاد بستر مهمی برای جلب مشاركت اقشار جامعه به منظور فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و ورزشی و شور و نشاط در جامعه هستند و باید ظرفیتهای آنها را شناخت و در این مسیر جهتگیری كرد.
این جامعه شناس افزود: سازمانهای مردم نهاد زمانی در انجام وظایف خود موفق خواهند بود كه فراسازمانی عمل كرده و به صورت مستقل فعالیت داشته باشند و دولت باید تنها بر عملكرد آنها نظارت داشته باشد.
مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی گناباد هم گفت: ایجاد تشكلهای مردم نهاد متشكل از متخصصان و اساتید و صاحبنظران دانشگاهی كه به صورت تخصصی به كاهش آسیبهای اجتماعی بپردازند بسیار مهم است.
ایزدیار افزود: به مرور زمان نقش ریش سفیدان برای داوری كاهش اختلافات و جلوگیری از طلاق و دیگر مشكلات بسترساز آسیبهای اجتماعی كاهش یافته و باید از توان این سازمانهای مردم نهاد بیشتر استفاده كرد.
مسئول امور اجتماعی فرمانداری گناباد هم زیربنای جلب مشاركت مردم را در عرصه های گوناگون افزایش مطالبه گری اجتماعی ذكر و بیان كرد: باید سازمانهای مردم نهاد این مطالبه گری را افزایش دهند. هر اندازه تعامل بین بخشهای مردمی و دستگاههای اجرایی بیشتر ه باشد تاثیرات بهتری دارد.
نظام افزود: بخش اعظم 17 سازمان مردم نهاد كه تاكنون در گناباد تشكیل شده اند به دنبال رویكرد توسعه شهرستان هستند و به مسائل فرهنگی و اجتماعی كمتر توجه دارند.
امینی رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد هم گفت: از متقاضیان واجد شرایط ایجاد سازمانهای مردم نهاد تخصصی در بخشهای فرهنگی و اجتماعی و آسیبهای اجتماعی ضمن اعطای مجوز با پرداخت تسهیلات 10 میلیون تا 100 میلیون ریالی حمایت می شود.

* كمبود بوستان و مكان بازی كودكان
رئیس شورای شهر گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: یكی از ضرورتهای ایجاد نشاط اجتماعی در این شهر وجود بوستانها و فضای سبز مختص كودكان و خانواده ها است ولی امكانات زیرساختی گناباد در این بخش بسیار ضعیف است.
پورهاشمی افزود: در شرایطی كه مردم به واسطه مسائل اقتصادی و مشكلات از شادابی و نشاط اجتماعی خوبی برخوردار نیستند نبود پاركهای مناسب برای سرگرمی كودكان و خانواده ها بر دامنه كاهش نشاط عمومی افزوده است.
وی كمبود اعتبار و نیرو را از موانع و مشكلات مهم برای توسعه كیفی پاركها و فضای سبز و كندی در روند خدمات به شهروندان در این بخش ذكر و بیان كرد: گناباد دارای 90 هكتار فضای سبز عمومی است كه برای نگهداری آنها 36 نیرو نیاز است در حالی كه 21 نیرو در این بخش مشغول فعالیت هستند. برای پاركی كه حداقل سه نیرو مورد نیاز است یك نیرو فعالیت می كند كه این خود مشكلاتی به دنبال داشته است.
وی ادامه داد: گستردگی شهر گناباد و فضای سبز آن، خشكسالی و كم آبی سالهای اخیر هزینه نگهداری و گسترش فضای سبز را افزایش داده و مشكلاتی از جمله كمبود اعتبارات و امكانات زیرساختی موجب بروز مشكلات و نارضایتیهایی برای مردم شده است.
او گفت: با توجه به تصویب طرح جامع گردشگری گناباد احیاء فضای سبز به منظور رونق گردشگری در اولویت اقدامات شورای اسلامی این شهر قرار دارد.
استاد دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: مهمترین مساله برای توسعه پاركها و فضای سبز در این شهر استفاده بهینه از آب است و باید با جلوگیری از روند هدررفت فعلی آبهای قناتها بخش زیادی از آن را برای توسعه كمی و كیفی این بخش جهت دهی كرد.
رئیس اداره ورزش و جوانان گناباد نیز گفت: با وجود برخی محدودیتها و كمبود برخی رشته های ورزشی در این شهرستان پیگیریهایی برای سرعت بخشی در احداث پارك بانوان، خانه جوان و توسعه امكانات زیرساختی برای افزایش سرگرمی خانواده ها و مردم گناباد در دست انجام است.
امینی افزود: هر اندازه به برنامه های ورزشی بیشتر توجه شود در ایجاد شور و نشاط اجتماعی و كاهش آسیبها موثرتر است. این اداره در راستای وظایف خود توجه خاصی به آن دارد.

* نقش دانشگاهها در نشاط اجتماعی
رئیس شورای شهر گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: با وجودی كه یك چهارم جمعیت این شهر را دانشجویان تشكیل می دهند ولی دانشگاهها و مراكز آموزش عالی تاكنون برنامه هدفمند و سازنده ای برای نشاط اجتماعی این قشر نداشته اند.
پورهاشمی افزودت: دانشگاهها باید علاوه بر توجه بیشتر به برگزاری برنامه های فرهنگی و اجتماعی و ورزشی برای دانشجویان از ظرفیتهای خود برای جبران خلاء های این برنامه ها در سطح شهر برای سایر اقشار مردم هم بهره بگیرند.
استاد دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: زمانی كه مطالبه گری عمومی برای برنامه های فرهنگی و اجتماعی در این شهرستان ضعیف است به طبع دانشگاهها نیز اهتمام خاصی به این موضوع ندارند.
حسینی افزود: دانشگاهها در كنار وظیفه اصلی خود كه همانا تولید علم و آموزش است باید با برگزاری برنامه های فرهنگی و اجتماعی و ورزشی برای مخاطبان خود به گسترش نشاط اجتماعی كمك كنند.
مركز شهرستان 80 هزار نفری گناباد در فاصله 287 كیلومتری جنوب مشهد واقع است.
خبرنگار: فهیمه نعمتی شهری **انتشار: حسین كریم زاده
7545/2095/1858