زنبورداری پیشه ای است كه می تواند با وجود كمترین میزان مصرف ارز، بیشترین بازده و سود را با تكیه بر منابع داخلی نصیب اقتصاد كشور كند و شهرستان خمین نیز به عنوان یكی از قطب های مهم تولید فرآوری عسل ظرفیت های زیادی را در این رشته دارد اما، باید چالش های پیش روی آن بررسی و رفع شود.
شهرستان خمین در جنوب استان مركزی از قطب های مهم در تولید و فرآوری عسل كشور محسوب می شود به طوری كه از نظر كیفیت رتبه اول را در استان مركزی و استان های همجوار به خود اختصاص داده است.
گلوكز موجود در عسل تولیدی خمین با ارزیابی در آزمایشگاه های واحد های فرآوری، كمتر از چهار درصد و رطوبت آن نیز كمتر از 18 درصد است كه این امر نشانه كیفیت و مرغوبیت این محصول است كه در بازار داخلی و خارجی به عنوان یك برند شناخته می شود.
با وجود تمام ظرفیت ها در تولید و فرآوری محصول عسل، زنبورداران شهرستان خمین با مشكلات و چالش هایی مواجه هستند كه ادامه حیات اقتصادی را برایشان طاقت فرسا كرده است.
خشكسالی، كمبود گل وگیاه، پدیده گرد و غبار، كاهش نقدینگی، نبود تسهیلات بانكی مناسب، فقدان كارشناس فنی برای تشخیص بیماری، نبود بازاریابی منسجم، هزینه های گزاف حمل و نقل، كمیابی داروها و ورود عسل های تقلبی به بازار سبب شده پیشه سودآور زنبورداری در خمین در سراشیبی قرار گیرد.
تعاونی زنبورداران خمین 172 عضو دارد و شاغلان زنبورداری در خمین بالغ بر 275 نفر است.
6 واحد بسته‌بندی صنعتی عسل در خمین فعالیت دارند كه سالانه پنج هزار تن از این محصول را با بسته بندی مناسب فرآوری و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می كنند.
یك تولید كننده پیشكسوت عسل در خمین گفت: هزینه های تولید عسل بالا و سود ناشی از آن ناچیز است و با وجودی كه قیمت همه محصولات روبه افزایش دارد در قیمت عسل تغییر محسوسی به چشم نمی خورد.
ولی الله قنبری افزود: خمین در سال های اخیر با پدیده خشكسالی مواجه است كه از تبعات آن مراتع فقیر و كمبود گل و گیاه است و یكی از معضلات زنبورداران این است كه باید به ناچار كندوهای زنبور را برای تغذیه به شهرستان های اطراف منتقل كنند.
وی ادامه داد: هزینه های بالای حمل و نقل و دستمزد كارگر و نگهبان، از طرف دیگر كاهش میانگین تولید عسل منجر به افت تولید و درآمد شده است.
این زنبوردار اهل خمین اظهاركرد: ورود عسل های تقلبی و غیر استاندارد با قیمت نازل سبب شده كه تولیدات با كیفیت زنبورداران روی دستشان بماند و نتوانند آن را با قیمت مناسب به فروش برسانند.
قنبری گفت: دسترنج زنبورداری با هزینه های بالای تولید كفاف معاش را نمی دهد و این درحالی است كه معضلاتی چون آلودگی هوا نیز به شدت بر سلامت زنبورها اثرمی گذارد.
زنبوردار دیگری گفت: هزینه های بالای تولید نظیر حمل و نقل، دارو و درمان، پایین بودن قیمت محصول عسل و كمبود نقدینگی و سرمایه در گردش از مهمترین مشكلات صنعت زنبورداری در این شهرستان است.
ایمان صمدی افزود: داروهای بی كیفیت از مشكلات جدی در صنعت زنبورداری است كه باعث مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیك می شود و این امر تلفات بالای زنبورهای عسل را در پی دارد.
وی اظهاركرد: با وجودی كه زنبورداران با مشقت زیاد عسل را تولید می كنند اما، سود قابل توجهی نصیبشان نمی شود و تسهیلاتی هم كه به زنبورداران پرداخت می شود جوابگوی هزینه های بالای این شغل نیست.
علی بابایی یكی دیگر از زنبورداران خمین بیان كرد: تسهیلات كوتاه مدت با نرخ سود بالا مناسب بهره برداران زنبورداری نیست و تنها افرادی كه شغل دوم دارند، می توانند از عهده بازپرداخت اقساط آن برآیند.
وی اظهاركرد: در بازار انواع عسل های تقلبی و وارداتی دیده می شود كه بی كیفیت اما ارزان هستند و تولید كننده داخلی با وجود كیفیت بالای محصول قدرت رقابت ندارد.
این زنبوردار توضیح داد: نیاز است كه با برنامه های هدفمند علاوه بر حمایت اصولی در تولید در بازاریابی و صادرات عسل ایران نیز تحول زیرساختی ایجاد شود.
مدیرعامل شركت تعاونی زنبورداران خمین گفت: تداوم خشكسالی و تغییر جدی در پوشش گیاهی خمین زنبورداران این خطه را از ادامه فعالیت بازداشته و اگر وضعیت به همین ترتیب ادامه یابد، بهره برداران فعال چاره ای جز مهاجرت به مناطق دیگر كشور نظیر فارس، بوشهر، كاشان و استان لرستان ندارند و این مهاجرت ها در فصول مختلف سال هزینه حمل و نقل گزافی را به زنبورداران تحمیل می كند.
محمد رضا رضایی افزود: انتقال كلنی های زنبور به مناطق دیگر برای تغذیه زنبورها علاوه بر هزینه های حمل و نقل مشكلاتی چون دستمزد نگهبان و كارگر را در پی دارد و زنبورداران در چرخه تولید با معضلات متعددی رو به رو می شوند كه در جریان تولید غیرقابل پیش بینی است.
وی بیان كرد: در 2 سال اخیر، در جریان جا به جایی كلنی های زنبور عسل به مراتع استان های دیگر حدود 400 كندوی عسل در 12 انتقال زنبورداران خمین، سرقت شده است.
رضایی ادامه داد: نبود كارشناس و متخصص درمانی ویژه و كمبود دارو نیز معضلی است كه زنبورداران را می آزارد و تلفات بالا را در جمعیت زنبور عسل رقم می زند و ضرر و زیان زیادی را به بار می آورد.
مدیرعامل شركت تعاونی زنبورداران شهرستان خمین گفت: در سال‌های اخیر آفات كنه و لوك آمریكایی در كلنی های زنبور عسل شیوع یافته كه در پاره ای موارد منجر به تلفات زنبورها و همچنین كاهش میانگین تولید عسل در این شهرستان شده است.
رضایی افزود: این صنعت برای توسعه و افزایش درآمد نیاز به بسته های حمایتی ویژه دارد و در صورتی كه از بهره برداران حمایت نشود ركود زنبورداری حتمی است.
مدیر عامل شركت تعاونی زنبورداران خمین گفت: در خمین 6 كارگاه مدرن و 40 كارگاه نیمه صنعتی فرآوری عسل وجود دارد.
مدیر جهاد كشاوری خمین با تایید وجود عسل های تقلبی و بی كیفیت در بازار، گفت: تاكنون مشخص نشده كه عسل های تقلبی توسط چه كسانی وارد چرخه توزیع و مصرف كشور می شود و می طلبد دستگاه های متولی نظارت بیشتری را در این زمینه اعمال كنند.
احمد رضا جعفری افزود: داروهای زنبور عسل كمیاب و گران هستند و این مسئله به طور مستقیم در كنترل بیماری های زنبورها مشكل آفرین است.
وی ادامه داد: بی بهره بودن زنبورداران از اطلاعات روز از دیگر مشكلات پرورش زنبور در خمین است كه برای رفع این معضل آموزش فنی با هماهنگی ترویج استان در دستور كار قرار دارد.
مدیر جهاد كشاورزی خمین گفت: در سال جاری 255 تن عسل مرغوب در این شهرستان تولید و عرضه شد كه این میزان عسل باكیفیت از 22 هزار و 516 كلنی زنبور عسل با میانگین تولید هر كندو 10تا 12 كیلوگرم روانه بازار فروش داخلی و خارجی شده است.
جعفری ادامه داد: با توجه به خشكسالی و فقیر بودن مراتع خمین میزان عسل تولیدی امسال این شهرستان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل كاهش دارد و در شرایط كنونی، دولت باید بسته حمایتی موثر برای زنبورداران ارائه دهد.
مدیر جهاد كشاورزی خمین ادامه داد: 6 واحد بسته‌بندی عسل صنعتی در خمین فعال است و كاهش تولید بر فرآیند كار این واحد ها نیز اثر منفی دارد.
جعفری افزود: عسل برخی از نواحی اطراف خمین نیز به این شهر منتقل و بسته‌بندی می‌شود اما، با این وجود واحدهای فرآوری با 30 الی 40 درصد ظرفیت فعالیت می كنند كه برای افزایش ظرفیت كار، به روزرسانی خطوط بسته‌بندی نیاز است.
جعفری تصریح كرد: بهبود رویه بسته بندی و استفاده از شیوه ها و طرح های نوین در این صنعت در خمین از راهبردهای ضروری است.
وی اظهاركرد: سالانه بیش از 30 درصد از عسل فرآوری شده این شهرستان به كشورهای آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی و كشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود.
شهرستان خمین از توابع استان مركزی 105 هزار نفر جمعیت دارد كه 52 درصد از جمعیت آن كشاورز است و بهره برداران دام، طیور و آبزیان در این شهرستان چهار هزار نفر است.
7277/ 6013/خبرنگار: افسانه آروند***انتشاردهنده:مژگان حیدری
خمین - ایرنا - زنبورداری از مشاغل زیربخش كشاورزی است كه با حساسیت و زحمات زیادی همراه است اما در سال های اخیر با چالش هایی مواجه شده كه شیرینی تولید محصول را از كارآفرینان فعال این حوزه گرفته است.
