آيت الله طالقاني بزرگ مردي كه ابوذر زمان شد

به گزارش ايرنا، مفهوم ابوذر در فرهنگ سياسي مذهبي ما معناي كاملاً شفافي داشته و دارد ، به كسي اطلاق مي شود كه مرد راستي، درستي و آگاه به مسائل اجتماعي و سياسي است و اهل محافظه كاري و منفعت طلبي نيست.
سيدمحمود طالقاني در13 اسفند ماه سال 1289 هجري شمسي در روستاي گليرد طالقان به دنيا آمد، پدرش ابوالحسن علايي طالقاني ، وي در خانواده‌اي اهل علم و فضيلت و داراي روحيات انقلابي و ضد ظلم رشد نمود و براي نخستين بار در مكتب پدرش ابوالحسن آغاز به يادگيري مفاهيم اسلامي‌و درس تقوا كرد. همان كس كه امام خميني (ره) از او به سرآمد پرهيزكاران ياد مي‌كند.
طالقاني پس از گذراندن دروس مقدماتي در مدارس رضويه و فيضيه قم تا سال 1317 تحصيل را تا درجه اجتهاد ادامه داد.
وي در سال 1318 با انتشار اطلاعيه‌اي در اعتراض به سياست‌هاي رضاشاه در مورد كشف حجاب فعاليت سياسي خود را آغاز كرد، به خاطر همين اقدام زنداني شد و پس از آن چند بار ديگر نيز به دليل اعتراضاتش به رژيم به زندان محكوم شد، پس از شهريور 1320 با تاسيس كانون اسلام به تفسير قرآن براي عموم مردم پرداخت تا جايي كه گروه‌هاي مختلف دانشجويي در اين جلسات شركت مي‌كردند.
آيت الله طالقاني با تشكيل اين كانون عملاً به طور رسمي مبارزه خود را عليه رژيم طاغوت آغاز كرد، هرچند خود آيت‌الله طالقاني درباره اين موضوع مي‌گويد: «من پيش از اين كه در كسوت يك سياستمدار متعارف و معمول باشم يك شاگرد كوچك مكتب قرآن و معلم قرآنم.»
پس از كودتاي 28 مرداد 32 طالقاني به مبارزات خود عليه رژيم ادامه داد تا اينكه ساواك وي را به جرم مخفي كردن نواب صفوي در خانه‌اش دستگير و بار ديگر به زندان انداخت اما اين زندان كوتاه و موقتي بود و طالقاني بزودي آزاد و فعاليت دوباره را آغاز كرد.
آيت‌الله طالقاني در سال 1338 به همراه ميرزا خليل كمره‌اي در كنفرانس بيت‌المقدس شركت كرد و از طرف آيت‌الله بروجردي براي رساندن پيام ايشان به شيخ شلتوت راهي مصر شد.
آيت‌الله طالقاني به دنبال مبارزات و فعاليت‌هاي سياسي‌اش در سال 1341 براي مدتي به زندان رفت و بار ديگر در سال 42 پس از قيام 15 خرداد دستگير و به 10 سال زندان محكوم شد كه البته در سال 46 به دنبال عفو عمومي آزاد شد.
طالقاني حتي در زندان نيز بيكار نبود و براي زندانيان تفسير قرآن مي گفت، نماز جماعت اقامه مي كرد و نماز عيد فطر را باشكوه، همراه سخنراني برپا داشت، در ايام محرم نيز جلسات سخنراني و سينه زني برپا مي كرد، رفتارش در زندان رفتار و گفتار مناسبش حتي روي ماموران زندان اثر مثبت گذاشت و در پي همين تلاشهاي فرهنگي و تبليغي بود كه در زندان، با نوشتن تفسير «پرتوي از قرآن» سعي در آشنا كردن افراد به عظمت و سازندگي قرآن كرد.
آيت‌الله طالقاني طي سال‌هاي متمادي با مركزيت مسجد هدايت به تبليغ و ترويج دين مشغول بود و در اين سال‌ها به آموزش و تفسير قرآن ميان دانشجويان و مردم پرداخت به طوري كه همواره مورد اعتماد مردم و مبارزان قرار مي‌گرفت.
مسجد هدايت در طول سال‌هاي 40 و 41 محل حضور صد‌ها بلكه هزاران نفر از مشتاقان نهضت اسلامي بود، از اين رو سخنراني‌هاي آيت‌الله طالقاني همواره مورد استقبال مردم و جوانان بود، بيشتر سخنراني‌هاي آيت‌الله طالقاني در سال‌هاي 40 و 41 انتقاد صريح نسبت به رژيم پهلوي بود به طوري كه با تعابيري كنايه‌آميز مانند جايگزين كردن بت‌پرستي به جاي خداپرستي به شدت از رژيم سلطنتي انتقاد مي‌كرد، طالقاني همچنين به شدت نسبت به آنچه «تسلط عده‌اي مرتد و بهايي» در پست‌هاي حساس رژيم مي‌خواند، انتقاد مي‌كرد كه اين امر همواره باعث عصبانيت رژيم از آيت الله طالقاني بود.
آيت‌الله طالقاني پس از آزادي در سال 46 به دليل طرح مسائل سياسي و واكنش صريح نسبت به اقدامات رژيم ممنوع‌المنبر شد، وي در سال 54 بار ديگر زنداني و اين بار به 10 سال زندان محكوم شد اما در آستانه انقلاب در آبان سال 1357 از زندان آزاد شد.
پس از آزادي از زندان و در بحبوحه روزهاي انقلاب نقش ويژه‌اي ايفا كرد و چندي بعد از سوي امام خميني (ره) به عضويت در شوراي انقلاب برگزيده شد و در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسي از سوي مردم تهران به عنوان نماينده انتخاب شد.
در اوايل مرداد 1358 بود كه بنيانگذار جمهوري اسلامي، آيت‌الله طالقاني را به عنوان اولين امام جمعه تهران منصوب كرد، اين اولين و باشكوه‌ترين نماز جمعه پس از پيروزي انقلاب بود كه ‌در پنجم مرداد‌‌ همان سال به امامت ايشان در دانشگاه تهران برگزار شد.
بعد از انتصاب به عنوان امام جمعه تهران، آيت‌الله طالقاني موفق به برگزاري پنج نماز جمعه شد كه آخرين نماز جمعه به مناسبت فرارسيدن سالگرد جمعه خونين 17 شهريور در بهشت زهرا و كنار مزار شهدا برگزار شد.
آيت‌الله طالقاني در مراسم عيد فطر سال 58 در خطبه‌هاي پرشوري نسبت به گروه‌هاي منحرف، چپ‌ها و راست‌ها موضع گرفت و تمامي گرفتاري مسلمانان را از طرف اين گروه‌ها دانست و گفت: «كسي كه روبروي انقلاب بايستد بايد هلاك بشود، بايد نابود شود، انقلاب، انقلاب محرومان است، انقلاب ما توده مسلمان است، انقلاب، انقلاب قرآن است. انقلاب، انقلاب توحيد است، هركسي از اين مسير منحرف شود بايد پايمال شود».
آيت‌الله طالقاني كه از سوي امام و انقلابيون به عنوان ابوذر انقلاب ناميده مي‌شد، در نخستين ساعات سحرگاه نوزدهم شهريور سال 1358 پس از سال‌ها تلاش خستگي‎ناپذير، فعاليت سياسي و مبارزه با رژيم پهلوي در اثر سكته قلبي دارفاني را وداع گفت.
پيكر آيت‌الله طالقاني‌‌ همان روز در ميان اندوه هزاران نفر از مردم تهران تشييع و طي مراسمي باشكوه در بهشت‌زهراي تهران به خاك سپرده شد.
نماينده ولي فقيه دراستان البرز و امام جمعه كرج دراين خصوص گفت: 19 شهريور ماه سالروز وفات شخصيتي است كه حضرت امام(ره) او را ابوذر زمان خواند و زبان گوياي او را برنده تر از شمشير مالك اشتر دانست .
آيت الله سيد محمد مهدي حسيني همداني افزود: مرحوم آيت‌الله سيدمحمود طالقاني رضوان‌الله عليه عمري را در فعاليت‌هاي انقلابي سپري كرد، زندان ، تبعيد و شكنجه چشيد و مجاهد نستوه شد.
وي ادامه داد: اين شخصيت بزرگ فعاليت‌هاي فراواني در زمينه تبليغ و ترويج فرهنگ اسلامي داشت و دست به قلم بود ودر هر فرصتي وظيفه الهي خودش را انجام داد.
حسيني همداني گفت: آيت الله طالقاني تفسير قرآن نوشت، كتب ديگري را به رشته تحرير درآورد كه مهم‌ترينش تفسير قرآن ايشان است، هر زماني كه فرصت كرد تبليغ دين كرد مسجد هدايت او محفل هدايت جوانان بود، مؤمنين انقلابي و اهل ديانت در خدمت او رشد كردند و افراد مثمر ثمري بودند كه خداي تعالي با اجداد طاهرينش محشور بگرداند.
فرماندار طالقان نيز گفت: آيت الله طالقاني از پيشتازان نهضت بودندو سال ها با مبارزه كردن، سخنراني و تربيت نيرو نقش موثري در هدايت و پيشبرد اهداف انقلاب داشته اند.
مصطفي فراهاني افزود: در اندك زماني پس از پيروزي انقلاب ، ايشان از دنيا رفته اند و بيشترين اثرگذاري را از قبل زا انقلاب داشته اند، دغدغه شان همواره اين بود كه انقلاب در مسير اصلي خود حفظ شود د و هميشه تاكيد داشته اند كه مردم بايد در صحنه باشند.
وي اضافه كرد: بحث احياي شوراها ، موضوعي بود كه همواره بر آن تاكيد داشته اند ، مي خواستند نقش مردم هميشه برجسته باشد، مالك اصلي انقلاب را مردم مي دانستند و معتقد بودند كه حضور مردم است كه باعث مي شود تا انحرافي حاصل نشود.
فراهاني گفت: علاقه اي كه امام به ايشان داشتند ، ارتباط بسيار خوبي كه با هم داشته اند و نقشي كه در ايجاد آرامش در جامعه داشته اند ،نقش بي بديلي بود ، همه كشور ايشان را مي شناسند و در همه شهرها، ميدان يا خيابان به نام آيت الله طالقاني است و اين نشان دهنده هم شناخت مردم و اينكه مردم كساني كه دلسوزشان هستند را مي شناسند.
وي با بيان اينكه آيت الله طالقاني را زود از دست داده ايم و خيلي بيشتر از اينها مي توانست به انقلاب و كشور كمك كند خاطر نشان كرد: درشهرستان طالقان ، يكي از خاطراتي كه هميشه از ايشان نقل مي شود، اين است كه موقعي كه از زندان به طلقان آمده اند ، شنيدند كه قبر جد ايشان را ديوار كشيده و مردم دخيل مي بندند، آيت الله كلنگي برداشته و اين ديوار را خراب كرده و بيان كرده بودند كه توكل مردم به خدا باشد و از خرافه پرستي جلوگيري مي كردند.
فراهاني گفت: آيت الله طالقاني هميشه بين مردم مي رفتند و به تمام معنا مردمي زندگي مي كردند.
7414/1535