به گزارش ایرنا، زنجان سه مسجد هزار ساله شامل مسجد روستای سه هزار ساله قروه، بقعه میر احمد زهرنوش در ابهر كه اكنون كاربری موزه باستان شناسی یافته و سرانجام برجسته ترین آنها مسجد جامع سجاس كه یادگاری از حضور مقتدرانه سلجوقیان در قرن پنجم هجری قمری است.
اگر كسی در هر زمانی نیاز به ساعاتی آرامش در بستر تاریخ و سادگی داشت به حتم یكی از بهترین انتخاب ها سفر به شهر سجاس در 12 كیلومتری غرب قیدار و 73 كیلومتری زنجان است.
مردم این سرزمین خود را مفتخر به 2 ارزش عالم پروری و حماسه آفرینی می دانند؛ روزگاری كه كسی را توان ایستادگی در برابر حمله مغول ها نبود و جنگجویان مغول از شرق تا غرب ایران را گرفته بودند، مردم سجاس ایستادند و به قول اساتید تاریخ 200 شهید دادند اما اجازه سقوط شهر را ندادند.
مسجد جامع سجاس یكی از آن كهن ترین میراث ایرانیان است كه خاطراتی به مراتب بیشتر از گنبد خشتی سلطانیه دارد، از آن روزهایی كه نخستین مسجد جامع منطقه زنگان قدیم بود؛ از اجتماع علما و شعرای برجسته و وادار ساختن حاكمان به توجه و مرمت این بنا.
مسجد تاریخی سجاس به حتم یكی از جاذبه های زیبای تاریخی زنجان بشمار می رود اما محوطه و داخل این بنای هزار ساله نیاز به خانه تكانی اساسی دارد از ساماندهی مرمت بنا گرفته تا رسیدگی به محوطه.
خانه نگهبان كه بنای مجاور مسجد است گفت: از سال 89 داربست های داخل مسجد به بهانه مرمت نصب شده اما در عمل كار خاصی انجام نشد.
محمد رسولی به خبرنگار ایرنا گفت: از سال 89 تا به حال 2 بار این مجموعه به پیمانكار برای ساماندهی سپرده شده است یك بار كه خانه های مسكونی را خریدند و به محوطه مجموعه اضافه شد و بار دوم هم داربست ها نصب شد و بالا رفت.
وی با اشاره به اینكه كتیبه‌های مسجد تاریخی جامع سجاس از نظر سبك و شیوه گچ‌بری به كتیبه‌های مسجد جامع قروه شبیه است، یادآور شد: محراب مسجد سجاس نیز با گچ‌بری ارزنده و طرح‌های اسلیمی و گیاهی طراحی و اجرا شده است.
پیش از این برای مرمت این مسجد آستین بالا زده شده است در همان دوران حكومت ایلخانیان و هنوز هم می توان آثار مرمت این دوره را داخل مسجد مشاهده كرد.
هم اكنون هم در یك سوی محوطه می توان رواق هایی را مشاهده كرد كه درون هر كدام سنگ نوشته های قدیمی قرار گرفته است سنگ نوشته هایی كه قدمت آنها حتی به بیش از 400 سال هم می رسد.
اردیبهشت سال 94 همایشی با عنوان سجاس شناسی در كنار همین مسجد هزار ساله برگزار شد كه در آن رئیس وقت آموزش عالی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان اینكه تا كنون تاثیر باستان شناسی شهر و مسجد سجاس توسط باستان شناسان ایرانی مشخص نشده است، به كاوش های انجام شده توسط باستان شناسان غربی در این شهر اشاره كرد.
این استاد دانشگاه گفت: بر اساس كاوش های انجام شده توسط هیات های خارجی، بنای تاریخی مسجد سجاس گویای شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهر و پیرامون آن در دوره سلجوقی است.
وی با بیان اینكه مسجد سجاس بخشی از ویژگی های خود را به جهت ارزش تاریخی و معنوی بدست آورده است، این بنا را گویای فرهنگ اسلامی و ضوابط مذهبی قرن ششم تا هشتم هجری قمری عنوان كرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان خدابنده هم مهمترین علت مسكوت ماندن عملیات مرمت و رسیدگی مسجد جامع سجاس را منوط به تخصیص اعتبار خواند و گفت: 2 سال است كه وضعیت تخصیص اعتبار خوب نیست.
معصومه شیری این جمله را هم گفت كه استان علاقه مند به ساماندهی بناست اما تمام مشكلات با پول و تامین اعتبار مرتفع می شود.
با این حال این آشفتگی از آرامش وضعیت روستا شهر سجاس و مسجد هزار ساله آن نمی كاهد و می توان با اقدامات فرهنگی و ساماندهی مناسب به یك جاذبه ناب در این منطقه دست یافت.
3001/8068
زنجان - ایرنا - آرامش محض، به نظر بهترین كلمه ای است كه می توان برای مسجدی هزار ساله سجاس از توابع شهرستان خدابنده در گوشه ای از سرزمین شگفت انگیز زنجان به كار برد.