دریای خزر راه نجات كشور از بحران كم آبی است

همایون خوشروان روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: باید تمام تلاش خود را به این سمت سوق دهیم كه دریای خزر را از آلودگی پاك كنیم و سهم خود را در حفاظت از منابع ارزشمند آن در حد بسیار بالا ارتقا دهیم.
عضو كمیته ملی نجات خلیج گرگان اظهار كرد: اگر بتوانیم این كارها را در یك برنامه كوتاه مدت پنج ساله به انجام برسانیم بطور قطع بدانید كه همین دریا می تواند در آینده به ما كمك كند تا از مشكلاتی كه بحران كم آبی برای ما رقم می زند با موفقیت عبور كنیم.
وی به انجام طرح انتقال آب خزر به سمنان اشاره كرد و گفت: انتقال آب دریای خزر به استان سمنان از لحاظ زیست محیطی كار معقولی نیست چون باعث می شود در حین بهره برداری و زمان احداث تاسیسات مشكلات زیادی در مناطق ساحلی و حتی مناطق مقصد رقم بخورد كه مهمترین مشكلات آن می تواند بحث نمك هایی باشد كه حاصل فرایند شیرین سازی است.
رییس گروه پژوهشی مدیریت محیط زیست وزارت علوم افزود: دوم اینكه به لحاظ اجتماعی این منطقی به نظر نمی رسد كه آب دریای خزر را بخواهیم فقط به یك استان منتقل كنیم و سایر استان ها محروم باشند، چون در این صورت برای استان های كم آب كشور عرصه رقابت ایجاد می كنیم و آنها هم متوقع می شوند كه بتوانند از دریای خزر آب برداشت كنند، بنابراین این روش كه به نوعی جزیره ای نگاه كردن به منافع یك استان می تواند باشد، منطقی نیست.
خوشروان ادامه داد: سوم اینكه اگر بخواهیم برای دریای خزر برنامه ریزی داشته باشیم باید برای استحصال آب با هدف تامین آب مورد نیاز سه استان مجاور باشد، اكنون استان های گیلان، مازندران و گلستان با گرم شدن كره زمین و كاهش میزان بارندگی درگیر مشكلات عدیده منابع آبی هستند، بنابراین اگر قرار باشد استانی از آب دریای خزر استفاده كند به نظر می رسد اولویت اول با استان های ساحلی است.
وی افزود: در حال حاضر از آب دریای خزر در كشورهای قزاقستان، تركمستان و حتی در جمهوری آذربایجان، در مناطق خشكی كه در جنوب آبشوران قرار گرفته برای شیرین سازی استفاده می شود، همچنین روسیه با استفاده از آب رودخانه ولگا دارد ذخایر آب شیرین این رودخانه را به كشاورزی و شرب مناطق فقیر نشین استان های چچن و داغستان اختصاص می دهد.
رییس گروه پژوهشی مدیریت محیط زیست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: بنابراین دریای خزر را باید به عنوان یك ظرفیت مناسب برای رفع بحران كم آبی در سال های آینده كشور تصور كنیم اما نه اینكه اكنون بخواهیم تصمیم بگیریم آب این دریا را فقط برای یك استان تخصیص دهیم زیا استان های دیگر كشور هم كم آب هستند و باید به فكر رفع مشكلات كم آبی كشور باشیم.
وی اظهار كرد: به نظر می رسد مهمترین كاری كه برای بحران آب كشور می توان انجام داد این است كه در ابتدای امر، كشاورزی را كه بیش از 90 درصد میزان آبهای تجدید پذیر را به خود اختصاص داده، تحت مدیریت دقیق قرار دهیم یعنی تغییر گونه كشت را بر اساس آمایش سرزمین انجام دهیم و سعی كنیم از هدر رفت منابع آب در مناطقی كه بسیار بسیار خشك هستند جلوگیری كنیم.
خوشروان ادامه داد: یعنی هیچ دلیلی وجود ندارد برای اینكه در 17 استان كشور برنج بكاریم و جایی كه مركز تولید برنج است مانند استان های گیلان، مازندران و گلستان را به نوعی در فضای خشكسالی رها كنیم، یا اینكه در مناطق كویری هندوانه و خربزه كه بیشترین سهم آب را به خود اختصاص می دهند، بكاریم.
وی افزود: بنابراین باید تلاش كنیم تا الگوی كشت را تغییر دهیم، صرفه جویی كرده و سیستم های توزیع منابع را بهینه سازی كنیم كه یكی از اساسی ترین مشكلات كشور فرسودگی سامانه های توزیع منابع آب است كه با هدر رفت زیاد آب از این سامانه شرایط آسیب پذیری خشكزایی و خشكسالی را افزایش می دهند و از تمام اینها مهمتر ، بهینه سازی كادر مدیریتی در سطح وزارت نیرو است.
عضو كمیته ملی نجات خلیج گرگان گفت: یعنی به مدیران كارآمد و كارآزموده نیاز داریم كه در وزارت نیرو سكان هدایت مدیریت منابع آب كشور را به عهده بگیرند و با پرهیز از هر گونه افراط و تفریط با انسجام كامل و با دانش و تخصص لازم، گام های موثری برای هدایت آب كشور بردارند زیرا در این صورت است كه می توانیم حرف های اساسی برای گفتن داشته باشیم.
وی با بیان اینكه اكنون خط بطلانی بر روی پژوهش منابع آب كشور كشیده شده، افزود: اكنون پژوهش منابع آب كشور به سستی و با ضعف شدید در حال انجام است، باید بتوانیم آن را از معلومات علمی و آگاهی های بسیار كاربردی غنی كنیم و به نخبگان و متخصصان امر فرصت دهیم تا چالش ها را آسیب شناسی كنند تا بتوانیم مشكلات منابع آب كشور را رفع كنیم.
خوشروان تاكید كرد: امید است وزیر كنونی در وزارت نیرو به عنوان یك شخصیت علمی و دانشگاهی این شرایط را برای متخصصان فراهم كند تا به دور از هر گونه چالش مدیریتی، فضای هم اندیشی را به سطح بسیار ممتازی برساند تا بتوانیم مشكلات آب كشور را حل كنیم.
علمی ** 9014 ** 1071