سامانه هاي هشدار سريع در زلزله هاي خفيف عملكرد بهتري دارند

به گزارش روز دوشنبه گروه علمي ايرنا از پايگاه اطلاع رساني بي بي سي، محققان با مدل سازي زمين لرزه در منطقه گسل آندرآس ايالت كاليفرنيا كه احتمال وقوع زلزله اي تا 6.5 ريشتر طي 30 سال آينده براي آن بسيار قوي است، متوجه شدند زمان هشدار زلزله براي ساكنان در صورتي بهبود مي يابد كه سامانه هشدار حتي زلزله هاي بسيار خفيف را نيز هشدار دهد.
اعلام هشدار در كل بازه زماني زمين لرزه و پيش از اينكه ميزان بزرگي آن مشخص شود به گونه اي است كه افرادي كه دور از مركز زلزله زندگي مي كنند ممكن است هشدارهايي در مورد زلزله دريافت كنند كه اصلا در محل زندگي آنها احساس نشود.
سارا مينسون محقق ارشد اين تحقيق مي گويد: امكان اعلام هشدارهاي دقيق براي زلزله هاي خفيف داريم اما نمي توانيم در زماني طولاني پيش از وقوع زلزله هاي شديد هشدار دهيم.
وي افزود: همچنين هر زمان كه يك زلزله خفيف در محل سكونت افراد روي دهد، مي توانيم آن را اعلام كنيم، زلزله هاي بسيار خفيفي هر روزه اتفاق مي افتند كه به زلزله بزرگ تبديل نمي شوند.
سامانه هاي هشدار سريع از مدت ها قبل در ژاپن و اخيرا در مكزيك استفاده مي شوند و امروزه سيستمي به نام هشدار لرزه(ShakeAlert) براي نوار ساحل غربي شمال آمريكا راه اندازي شده است.
اگر سوال اصلي اين باشد كه اين سيستم چطور مي تواند زلزله پيش بيني ناپذير را پيش بيني كند و در مورد آن هشدار دهد، پاسخ اين است كه نمي تواند.
مينسون گفت: در واقع در مورد نام اين سيستم اشتباه كلامي روي داده است؛ زيرا اين سامانه هشدار سريع زلزله نيست، زلزله پيش از آن روي داده و اين سيستم هشدار حركت لايه هاي سطحي تر زمين است.
زمين لرزه در مرز صفحه هاي تكتونيك و گسل هاي زمين روي مي دهد؛ شكست هاي عميق و طولاني كه طي ساليان دراز ساخته شده اند.
دكتر لوسي جونز زمين شناس ديگر اين مطالعه توضيح داد: كل گسل يكباره حركت نمي كند، حركت در يك مركز آغاز مي شود و گسستگي به سمت عمق گسل پيش مي رود همانطور كه وقتي تكه اي كاغذ را مي بريد.
انرژي آزادشده در دو بخش حركت مي كند؛ امواج پي يا امواج اوليه (Primary waves) ابتدا و سريع تر خارج مي شوند و در پي آنها امواج كندتر يا ثانويه مشهور به امواج اس (secondary) كه دليل اصلي بالا و پايين شدن سطح زمين و لرزش هستند، خارج مي شوند كه افراد در بازه زماني زلزله آن را احساس مي كنند.
ماهيت زمين لرزه باعث شده تاكنون يك سامانه هشدار سريع واحد و جهاني براي همه زلزله هايي كه در كشورهاي مختلف روي مي دهد، توليد و توسعه نيابد.
ايالت كاليفرنياي آمريكا و ژاپن از نظر سكونت جمعيت در خطوط گسل ها دقيقا يكسان هستند و هنگام وقوع زلزله حتي ثانيه نيز مهم است؛ سامانه هاي هشدار سريع در اين مناطق بر اساس امواج پي و برخي الگوريتم هاي سريع، شدت زلزله را تعيين مي كنند.
اما مكزيكوسيتي پايتخت مكزيك كه بخشي از مناطق لرزه خيز جهان است، 300 كيلومتر از نزديك ترين مرز صفحه هاي تكتونيكي فاصله دارد و همين امر به زمين شناسان اجازه مي دهد از سامانه اي استفاده كنند كه بعد از چند ثانيه مي تواند هشداري صادر كند، آنها بعد از دريافت امواج اس هشدار را اعلام مي كنند و هر زمان كه زلزله اي بالاتر از پنج ريشتر روي دهد، صداي هشدار در خيابان هاي مكزيكوسيتي شنيده مي شود.
با وجود سامانه يادشده تنها حدود 10 ثانيه پيش از زلزله 7.1 ريشتري سپتامبر گذشته (شهريور 96) هشدار داده شد.
زلزله شناسان ژاپني نيز بعد از زلزله شديد 9 ريشتري سال 2011 به دنبال بهبود سامانه هاي هشدار سريع بودند.
دكتر ميتسويوكي هوشيبا كه الگوريتم تازه اي را به نام روش پلام (PLUM) را توسعه داده است، مي گويد: اين روش اندازه لرزش را مستقيم از حركت زمين براورد مي كند؛ بنابراين فرايندهاي تخمين مركز و ميزان قدرت زلزله در آن حذف شده به همين دليل سريع تر است و هشدارهاي اشتباه اعلام نمي كند.
در سامانه سازمان زمين شناسي آمريكا، زلزله هاي خفيف 50 ثانيه و زلزله هاي قوي هشت ثانيه قبل از رسيدن به سطح زمين هشدار داده مي شوند و اگر قرار باشد سامانه كارامدتر شود، هشدارهاي اشتباهي نيز به بخشي ضروري از سامانه و در پي آن زندگي ساكنان كاليفرنيا تبديل مي شوند.
جونز مي گويد: بايد بيشتر روي آموزش درست به مردم و شكل دادن افكار عمومي در مورد سامانه هاي هشدار سريع و اطلاعاتي كارآمدتر، سرمايه گذاري كنيم.
علمي**9157**1834
براي اطلاع از اخبار متنوع علمي و فناوري، با كانال علمي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
irnaelm@
https://telegram.me