به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، «جاده ابریشم» مسیر ارتباطی شرق به غرب یعنی از چین تا یونان و روم در گذشته های دور بود كه كاركرد اصلی آن در حوزه تجاری و اقتصادی تعریف می شد. اما از لحاظ سیاسی و اجتماعی نیز این جاده چند هزار كیلومتری موجب ارتباط ده ها كشور، قبیله و نژاد شده است و در گسترش ارتباطات فرهنگی آن زمان تاثیر چشمگیری داشت كه آثار آن هنوز پس از گذشته قرن ها قابل مشاهده است.
از مدت ها قبل دولت های واقع در این مسیر به ویژه چین بر احیای این مسیر با توجه به نیاز كشورها و شرایط معاصر اجتماعی و سیاسی تاكید داشتند. برای اتصال دو باره شرق به اروپا تقریبا مشابه با همان مسیر سنتی تاكید اقداماتی نیز صورت گرفت.
از چند سال پیش این ایده از سوی «شی جی پینگ» رئیس جمهوری چین مطرح شد ابتدا موضوع با نام «احیای راه ابریشم در قرن بیست و یكم» مطرح و دنبال شد و سرانجام پس از چند سال بررسی و تحقیق، سال گذشته به صورت رسمی ابتكار «یك كمربند - یك جاده» به عنوان یك ابرپروژه از سوی پكن به جهانیان معرفی شد.
چین از نگاه بسیاری از تحلیلگران اقتصادی، موتور محرك اقتصاد جهان به شمار می رود و پیش بینی می شود تا دو دهه آینده بتواند به اقتصاد اول جهان نیز تبدیل شود. این كشور از یك سود با توجه به رشد سریع اقتصادی خود، نیاز رو افزونی به مواد اولیه احساس می كند و این مسیر می تواند احتیاجات پكن را از كشورهای حاشیه این كمرند و حتی اروپا تامین كند. از طرف دیگر این مسیر بازار مورد نیاز برای عرضه كالاهای چینی را هم تامین خواهد كرد.
جاده ابریشم جدید چین با ارتباط گرفتن با حدود 65 كشور جهان، بیشتر از یك سوم جمعیت جهان را در این كمربند تحت پوشش قرار می دهد. پكن تامین نیمی از هزینه بیش از یك صد میلیارد دلاری این پروژه را تضمین كرده است زیرا چین احساس می كند می تواند با سرمایه گذاری های خود بازار تضمین شده ای را برای بلند مدت برای خود ایجاد نماید.
**اقتصاد پیشران سیاست
این مسیر به اعتقاد طراحان آن می‌تواند ساختار تجاری نه تنها برای آسیا و كشورهای مسیر بلكه شیوه مبادله در جهان را تغییر دهد. چین در این ایده بزرگ نقش مركزی و اصلی دارد و مهمترین پشتیبان مادی و معنوی آن نیز است. این مسیر در دو بخش زمینی و دریایی پیگیری خواهد شد. مسیر نخست كه از چین شروع می شود و تا قاره سبز ادامه می یابد، در مسیر كشورهای قرقیزستان، قزاقستان، ازبكستان، ایران، تركیه، اوكراین، لهستان، بلژیك، فرانسه و ایتالیا را در‌بر می‌گیرد. مسیر دریایی نیز كشورهای ویتنام و مالزی و اندونزی و سریلانكا و پاكستان و كنیا و تركیه و یونان و ایتالیا را شامل می شود.
این دو مسیر به نوعی چین را به اروپا و آفریقا متصل می سازد و مواد اولیه و كالاهای تولید شده را به مقاصد مورد نظر انتقال می دهد.
گرچه هدف و اولویت طرح یك كمربند - یك جاده ارتقای تجارت است اما همزمان می تواند در تحكیم ارتباط كشورهای مسیر در دیگر حوزه ها و مبادلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز نقش آفرین باشد.
می توان امیدوار بود كه نزدیكی و ارتباط اقتصادی كشورهای مسیر قادر باشد همكاری ها را از حوزه اقتصادی به عرصه های سیاسی هم انتشار دهد و باعث وابستگی متقابل عمیق تر و نزدیكی بیشتر كشورها شود و گامی را برای ایجاد صلح بردارد.
شاید در نگاه خوش بینانه بتوان این ایده را با طرح كشورهای اروپایی پس از جنگ جهانی دوم مقایسه كرد. در دهه 1950 میلادی همكاری سه كشور در حوزه فولاد و ذغال سنگ موجب جذب چند كشور دیگر و تشكیل جامعه اروپایی فولاد و ذغال سنگ شد. به اعتقاد تحلیلگران در واقع این همكاری و تلاش به ظاهر محدود و كوچك باعث توسعه همكاری های اقتصادی شد. سرریز همكاری های اقتصادی به حوزه های حساس از جمله سیاست و امنیت موجب گشت تا پس از چند دهه اتحادیه ای در اروپا شكل بگیرد كه اكنون دارای 27 است و در بسیاری از حوزه های اقتصادی و سیاسی همچون یك بازیگر متحد رفتار می كند. در حقیقت اختلافاتی كه در دوره های پیشین موجب چندین جنگ ویرانگر برای اروپا و جهان شد، اكنون در حاشیه قرار گرفته اند.
**ایران هاب انرژی جاده ابریشم
جمهوری اسلامی ایران در مسیر فیزیكی یا جاده ای این طرح جایگاه مهمی را ایفا می كند. در واقع ایران تنها مسیر جاده ای و ریلی است كه به صورت مستقیم چین را از شرقی ترین مرز در استان خراسان تا غربی ترین بخش به طول بیش از 2000 كیلومتر به اروپا وصل می كند. همچنین مسیرهای فرعی در ایران، این كمربند را به خلیج فارس هم مرتبط می سازد.
از این رو است كه مقام های جمهوری اسلامی ایران اعلام كرده اند تمام توان، همكاری و تلاش خود را برای اجرای بهتر و كامل تر این طرح به كار خواهند گرفت. بر اساس نقشه های طراحی شده، ایران تنها كشور در مسیر نخست این طرح است كه دسترسی آسانی را به منابع انرژی دارد به نظر می رسد كشورما در حوزه تامین نفت و گاز برای چین و دیگر كشورهای این كمربند نقش مهمی را داشته باشد. حتی برخی از تحلیلگران از ایران به عنوان هاب انرژی جاده ابریشم جدید یاد می كنند.
از نگاه تهران اجرای این كمربند، می تواند نقش مهمی را در توسعه اقتصادی منطقه و جهان و بهبود مناسبات میان كشورها ایفا كند.
به اعتقاد تحلیلگران اقتصادی و سیاسی، طرح یك كمربند - یك جاده، بزرگ ترین زیرساخت ها را برای همكاری اقتصادی در جهان ایجاد می كند و می تواند تقویت همكاری در عرصه سیاست گذاری های اقتصادی، تجاری، مالی و توسعه مبادلات اجتماعی و فرهنگی را میان همه كشورهای حاضر در این پروژه به بار آورد.
پژوهشم**9130
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران و جهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران-ایرنا- اگرچه هدف و اولویت طرح جاده ابریشم جدید ارتقای تجارت است اما می تواند در حوزه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز تاثیرگذار باشد؛ ایران به عنوان تنها كشور دارای منابع عظیم انرژی، قادر است در این طرح همچون یك مركز تامین نفت و گاز برای كشورها نقش آفرینی كند.
