سایه كم رنگ بیمه بر زراعت برنج در مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا ، برنجكاری گل سر سبد فعالیت كشاورزی مازندران است و شالیكاران هنوز به عمق خطر پذیری كشت و كار این محصول با كمبود آب و خشكسالی احتمالی در سال جاری پی نبرده اند و آن را جدی نمی گیرند.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران دو هفته پیش در باره نرسیدن آب سد شهید رجائی به سه هزار هكتار از اراضی شالیزاری های شهرستان میاندرود در مركز این استان هشدار داد و از كشاورزان منطقه خواست تا زمین هایشان را زیر كشت نبرند.
شركت آب منطقه ای مازندران هم اعلام كرد كه تنها یك سوم از ظرفیت سد شهید رجائی تا پایان اسفند ماه سال گذشته پر شد كه كه بیش از نیمی از این مقدار آب هم قابل برداشت برای كشاورزی نیست .
گزارش جمع بندی هواشناسی مازندران هم سال خشكی را برای این استان پیش بینی كرده است و در نیمه اول سال آبی جاری هم كاهش 20 تا 50 درصدی بارندگی در مناطق مختلف استان در مقایسه با سال آبی گذشته و میانگین درازمدت ثبت شده است.
با این وصف و در حالی كه دولت یارانه قابل توجهی را در قالب حق السهم كشاورزان به صندوق بیمه محصولات كشاورزی پرداخت می كند ، اما شالیكاران مازندران نسبت به بیمه زراعت برنج بی توجهی می كنند .
** پرداخت 17 هزار تومان ، دریافت هفت میلیون تومان
بیمه تضمین تولید برنج یكی از بیمه های حمایتی مهم دولت با هدف حفظ درآمد شالیكاران شمال كشور است ، كه كشاورزان می توانند با پرداخت حق سهم حدود 17 هزار تومان در هكتار زراعت برنج خود را در برابر انواع آفات ،بیماری ها و شرائط طبیعی آب هوایی نظیر خشكسالی ، توفان و سیل با دریافت هفت میلیون و 300 هزار تومان غرامت ، بیمه می كند.
بررسی ها نشان می دهد كه به رغم وجود تجربه های تلخ ناشی از خسارت های عوامل طبیعی باد ، سیلاب ، برف و یخبندان و خشكسالی ، اما همچنان پوشش بیمه ای تولیدات محصولات كشاورزی مازندران بسیار اندك است.
نمونه بارز بی توجهی به پوشش بیمه ای محصولات كشاورزی ،حوادث طبیعی برف و یخبندان اوایل آذر ماه سال 95 بود كه سبب شد تا 30 درصد از 2 میلیون و 500 هزار تن مركبات استان دچار خسارت یخ زدگی شود كه این امر وقت زیادی از مسئولان استان را برای حبران خسارت گرفت.
** روشن شدن زودهنگام پمپ های آب كشاورزی
زمستان گذشته بر اساس آمار رسمی شركت آب منطقه ای مازندران وسعت ذخیره برف از 13 هزار كیلومتر مربع سال 95 در ارتفاعات استان به سه هزار كیلومتر مربع كاهش یافته است و این جدی بودن مشكل تامین آب را در سال زراعی جاری نشان می دهد.
مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد از هم اكنون به دلیل كاهش محسوس روان آب های رودخانه های استان ،موتور پمپ آب چاههای كشاورزی استان روشن شده است.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی شركت آب منطقه ای مازندران ، میانگین حجم روان آب هفت رودخانه دائمی و مهم استان كه 70 درصد آب كشاورزی این خطه را تامین می كنند ، در سال آبی جاری ( مهر تا اسفند سال 96) نسبت به دوره شاخص 50 ساله با كاهش 46تا 75درصدی مواجه بوده است.
كمبود آب و خشكسالی احتمالی تا حدی است كه جهاد كشاورزی از شالیكاران مناطق شرق استان خواست تا از كشت برنج صرف نظر كرده و نسبت به كشت های جایگزین علوفه ، سویا و گنجد اقدام كنند.
خطرپذیری فعالیت در بخش كشاورزی به علت وابستگی زیاد آن به شرائط جوی ، همواره مقوله پوشش بیمه محصولات كشاورزی در مازندران را با اهمیت كرده ، اما این موضوع به دلایل مختلف مورد بی توجهی كشاورزان و بیمه ها قرار دارد.
بی توجهی به مقوله بیمه محصولات كشاورزی مازندران در حالی است كه آسیب های طبیعی ناشی از نوسانات جوی همراه با باران های شدید ،بروز سیل ،خشكسالی ،افزایش و كاهش شدید دما ،وزش توفان ،بارش برف و یخبندان سبب می شود تا همواره حاصل تلاش یك سال زراعی كشاورزان در امان نباشد.
بیمه محصولات كشاورزی از كلیدی ترین ساز و كارهای حمایتی برای كاهش آسیب های ناشی از وقوع حوادث طبیعی است كه با توجه به تنوع اقلیمی ایران و وقوع مستمر این گونه حوادث در كشور، باید برای بیمه تمام عرصه های كشاورزی برنامه ریزی كرد.
بر اساس آمار موجود ، بخش كشاورزی تامین كننده حدود یك پنجم تولید ناخالص داخلی است ، یك سوم از سهم كل اشتغال را در اختیار دارد ، بیش از چهار پنجم از نیازهای غذایی و نه دهم نیاز صنایع غذائی را تامین می كند و سهم مهم و چشمگیری در معیشت سه میلیون خانوار كشاورز كشور دارد.
** پوشش بیمه ای تنها برای 6 هزار و 500 هزار هكتار شالیزار
رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه كشاورزان هنوز به مقوله خشكسالی كم توجهی می كنند ، گفت : بر اساس آمار صندوق بیمه محصولات كشاورزی استان كمتر از 6 هزار و 500 هكتار از زمین های شالیزاری استان تحت پوشش بیمه قرار گرفته است.
دلاور حیدر پور زراعت برنج در سال جاری را سخت و با خطر پذیری بالا دانست و افزود : به رغم اینكه اطلاع رسانی همه جانبه از سوی مراكز خدمات كشاورزی و اداره ترویج سازمان به صورت میدانی در قالب كلاس های آموزشی و نشست های تخصصی با شوراها و دهیاران در مورد كمبود آب و خشكسالی و اهمیت انجام بیمه زراعت برنج شده است ، اما كشاورزان همچنان به این مقوله بی اعتنا هستند.
وی با تاكید بر این كه برنج به عنوان مهم ترین محصول كشاورزی مازندران كمترین پوشش بیمه ای را دارد ، گفت : اینكه تا كنون فقط كمتر از 6 هزار و 500 هكتار از شالیزارهای استان بیمه شده است ، جای تعجب دارد .
حیدر پور با تاكید بر اینكه دولت در انجام بیمه محصولات كشاورزی یارانه قابل توجهی را پرداخت می كند ، افزود : هنوز فرصت انجام بیمه وجود دارد و كشاورزان می توانند نسبت به عقد قرارداد بیمه ای اقدام كنند.
وی ادامه داد : در بیشتر مواقع به دلیل كامل نبودن فرایند بیمه و گزارش های چند گانه كارشناسان ، در توزیع تسهیلات درقالب پرداخت وام كم بهره و كمك بلا عوض با مشكل و نارضایتی تولید كنندگان مواجه می شویم.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران با اشاره به وجود تجربه های تلخ ناشی از خسارت های عوامل طبیعی باد، سیلاب ، برف و یخبندان و خشكسالی ، گفت : همچنان پوشش بیمه ای تولیدات محصولات كشاورزی استان اندك است.
حیدر پو یكی از دلایل اصلی میل كم كشاورزان برای انجام بیمه زمین و تولیدات محصولات كشاورزی از جمله زمین های شالیزاری و باغ مركبات را شرائط و مقررات پیچیده بیمه و همچنین همخوان نبودن میزان پرداخت غرامت با خسارت ها دانست .
وی در عین حال گفت : تا كنون دولت سهمش از خسارت را بر اساس قرارداد و طبق نظر كارشناسی بموقع تامین و پرداخت كرده است .
** منطقه بندی مازندران برای بیمه شالیزارها
مدیر صندوق بیمه محصولات كشاورزی مازندران نیز گفت : با بیمه تضمین تولید ، محصول برنج در برابر انواع آفات و بیماری ها و شرائط مختلف آب و هوایی به ویژه خشكسالی و سیل بیمه می شود .
حمید رضوی نیا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه در این نوع بیمه شالیزارهای مازندران به 64 منطقه تقسیم شده است ، افزود : در بیمه تضمین تولید ، شالیكاران با پرداخت 17 هزار تومان تا هفت میلیون و 300هزار تومان می توانند غرامت دریافت كنند.
وی توضیح داد : در بیمه تضمین تولید برنج ، تا 90 درصد برای كاهش تولید از سوی صندوق غرامت پرداخت می شود.
رضوی نیا با بیان اینكه فرصت بیمه شالیزارهای مازندران تا پایان اردیبهشت ماه است ، گفت : تا كنون حدود 6هزارو 500هكتار از زمین های شالیزاری استان بیمه شده است.
او با بیان اینكه 90 درصد كشاورزان گزینه بیمه عمومی را كه مبلغ آن حدود 40 هزار تومان برای هر هكتار است ، انتخاب كردند ، ادامه داد : غرامت برای گزینه عمومی توسط دولت یك میلیون و 800 هزار تومان است.
مدیر صندوق بیمه محصولات كشاورزی مازندران با اعلام این كه كمتر از 10 درصد شالیكاران گزینه تولید چهار تن شالی در هكتار را با حق السهم بیمه 685 هزار تومانی انتخاب كردند ، گفت : پرداخت غرامت در این گزینه هشت میلیون و 400 هزار تومان برای هر هكتار است.
وی افزود : كشاورزان باید بدانند كه در گزینه بیمه تولید چهار تن شالی در هكتار ، دولت یك میلیون و 260 هزار تومان تحت عنوان یارانه به صندوق پرداخت می كند تا هزینه آنان كاهش یافته و از آن سو در صورت بروز خسارت ، غرامت بیشتری دریافت كنند .
مدیر صندوق بیمه محصولات كشاورزی مازندران ضمن تایید برخی از مشكلات در انجام بیمه و جبران خسارت های محصولات كشاورزی ، گفت : طولانی بودن فرایند بررسی و پرداخت غرامت از مشكلات جدی این بخش است.
رضوی نیا با بیان اینكه هنوز كشاورزان كمترین رقم حق بیمه و جبران خسارت محصولات كشاورزی را انتخاب می كنند، اضافه كرد: البته اگر كشاورز گزینه بالاترین رقم حق سهم بیمه شونده را نیز انتخاب كند، مقدار جبران خسارت به نسبت ارزش زمین و تولیدات آن كم است.
وی تعیین كننده رقم جبران خسارت را شورای اقتصاد دانست و گفت : 90 درصد كشاورزان استان گزینه سهم بیمه ای كه دولت دو و نیم برابر آن را در حمایت از كشاورزان پرداخت می كند، انتخاب می كنند كه جبران خسارت این گزینه به نسبت ارزش تولیدات كشاورزی بسیار اندك است.
رضوی نیا به اهمیت ترویج بیمه تكمیلی محصولات كشاورزی با انتخاب گزینه بیشترین مبلغ حق سهم پرداخت بیمه شونده اشاره كرد و افزود : كارشناسان بیمه بانك كشاورزی و جهاد كشاورزی به همراه مسئولان ترویج به اندازه كافی به اهمیت انجام بیمه محصولات كشاورزی مازندران اطلاع رسانی كردند.
مدیر صندوق بیمه محصولات كشاورزی مازندران به مشكلات زیر ساختی كشاوزی و الگوی كشت استان نیز اشاره كرد و گفت : هنوز بسیاری از خسارت های كشاورزی ناشی از مدیریت ضعیف و نداشتن الگوی كشت است كه این مقولات از تعهدات بیمه نیست ولی كشاورز طلب خسارت می كند.
وی افزود : به نظر می رسد به این موارد در جبران خسارت به كشاورزان باید در مفاد بیمه اضافه شده و توجه شود .
در حال حضر بر اساس آمار سازمان جهاد كشاورزی مازندران حدود 170 هزار هكتار از زمین های شالیزاری استان شخم و شیار شده است.
در حالی ضعف پوشش بیمه ای در محصولات كشاورزی مازندران محسوس است كه این استان با حدود 11درصد ارزش افزوده اقتصادی تولیدات بخش كشاورزی رتبه نخست كشور را به خود اختصاص داده است.
باید بپذیریم بیمه كشاورزی یكی از مهم ترین ساز و كارهای ایجاد امنیت در سرمایه گذاری های انجام شده و مقابله با خطر پذیری های طبیعی است، اما این مهم به رغم اینكه دولت حمایت های ویژه ای را در قالب یارانه بیمه ای محصولات كشاورزی به صندوق بیمه محصولات كشاورزی پرداخت می كند، كمتر مورد توجه قرار می گیرد.
سالانه به طور متوسط حدود یك میلیون و 50هزار تن برنج سفید برابر با 42درصد نیاز برنج كشور در مازندران تولید می شود.
گزارش از : سیدرضا هاشمی كروئی
6990/1654