به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا،نخستین گام برای حفظ سلامت جسم و روح كودكان، آموزش «خودمراقبتی» است به این معنا كه هر كودكی باید بتواند با توجه به سن و سال خود،كارهایی را كه به سلامت و بالا بردن بهداشت روانی، جسمی و اجتماعی وی منجر می شود، انجام دهد، خودمراقبتی با گنجاندن در كتاب های درسی و آموزشی قابل انعكاس است.
در همین راستا، «فریده اولاد قباد» عضو هیات رییسه كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی روز 25 فروردین در گفت و گو با رسانه ها، از برگزاری نشستی با معاونت پژوهشی وزارت آموزش و پرورش با موضوع تأمین و به‌روزرسانی محتوای كتب درسی خبر داد و گفت: متاسفانه در حال حاضر موضوعات مهمی همچون محیط زیست و موضوع خود مراقبتی در كتب درسی لحاظ نشده است كه ضرورت دارد این موارد در كتب درسی سال‌های آینده گنجانده شود.
ضرورت و اهمیت آموزش خود مراقبتی به دانش آموزان در كتاب های درسی، گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا را برآن داشت تا با «زهره صادقی» روانشناس و «طهورا نوروزی» مشاوره خانواده گفت و گو كند.
به باور این كارشناسان، خانواده و كسانی كه به نوعی مسوولیت مراقبت از كودكان را برعهده دارند، در كنار كتاب های درسی و آموزشی، نخستین معبر مناسب آموزش های خودمراقبتی به كودكان هستند به این معنا كه می توانند به زبانی متناسب با درك و فهم كودكان، مرحله به مرحله، آنچه را برای سلامت آنان به لحاظ جلوگیری از خطرات احتمالی و آسیب هایی كه سلامت جسم و روان آن ها را به خطر می اندازد، آموزش دهند.
**شروع آموزش از خانواده و ختم آن به مدرسه
نخستین بارقه شناخت هویت جنسی در كودكان از سن سه سالگی ظهور پیدا می كند؛ نكته ای كه «زهره صادقی» روانشناس در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا به آن اشاره كرد و گفت: مقوله های جنسی و تفاوت های جنسیتی از سن سه سالگی به بعد همانند چراغی در ذهن كودكان روشن می شود. پیش ازآن كودك هیچ دركی از تفاوت های جنسیتی ندارد.
از سه سالگی به بعد، توجه به تفاوت ها شروع می شود و كودكان از روی ظواهری همانند رنگ و مدل لباس و نوع پوشش، نسبت به جنس مخالف واكنش هایی نشان می دهند. این وضعیت در سنین كمی بالاتر گسترده تر می شود و پرسش های بیشتری در ذهن آنان شكل می گیرد.در واقع نوع كنجكاوی كودكان متناسب با مراحل رشد آنان تغییر پیدا می كند.
این روانشناس، بر نقش والدین در تسریع آموزش تاكید كرد و اظهار داشت: والدینی كه در همین جامعه بزرگ شده و آموزش ندیده اند آگاهی و شناخت كودكان و نوجوانان نسبت به جنسیت و مسائل مرتبط با آن را تابو می دانند. حتی برخی والدین از این كه فرزند آنان درباره چنین مسائلی پرسش كند یا در فضای مجازی و اینترنت به دنبال پاسخ به پرسش های خود در این زمینه باشد، نگران هستند. این والدین طوری به این مساله نگاه می كنند كه گویا فرزند آن ها مسیر خلافی را طی كرده است، در حالی كه در مراحل رشد كودكان این اتفاق طبیعی است و این والدین هستند كه باید خود را برای پاسخگویی به چراهای فرزندان آماده كنند.
به گفته صادقی، وجود منابع و كتاب های آموزشی، می تواند خانواده و مراقبان كودك را در امر آگاهی نسبت به جنسیت، مسائل آن و ارئه آموزش های خودمراقبتی كمك كند. تابوهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه ما باعث شده كه كودكان و نوجوانان از این مسائل ناآگاه بوده یا اینكه شناختی ناقص نسبت به آن داشته باشند.
در واقع در برخی خانواده ها هرگونه سخن گفتن در این باره را مایه شرم، خجالت و حیا می دانند و عدم آگاهی از این مسائل باعث شده كه كودكان و نوجوانان در این زمینه آسیب پذیر باشند.
به دلیل آنكه بیشترین آسیب های كودك آزاری از 4 تا 12 سالگی اتفاق می افتد، پس آموزش خودمراقبتی از سه سالگی باید در مقاطع و شكل های مختلف آموزش داده شود. اما نباید فراموش كرد كه ورود این آموزش ها به كتاب های درسی، در صورتی كه به شكل علمی باشد، امری بسیار مفید و سازنده است.
** آموزش متناسب با مراحل رشد، سد راه بلوغ جنسی زودرس
زمانی كه كودك و نوجوان نسبت به جنسیت و مسائل مرتبط با آن كنجكاوی نشان دهد، باید به اندازه فهم و ظرفیت پذیرش او و تا حدی كه حس كنجكاوی وی برطرف شود توضیحات لازم به او داده شود؛ موضوعی كه طهورا نوروزی، مشاوره خانواده در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا، به آن اشاره كرد.
نوروزی با بیان این موضوع كه مراقبت از فرزندان در خانواده های ایرانی بسیار با دقت و نظر صورت می گیرد، گفت: نباید در آموزش مسایل مربوط به جنسیت به كودكان به دنبال تابو شكنی باشیم چرا كه جامعه ما ارزش ها، هنجارها و ویژگی های فرهنگی و اجتماعی خاص خود را دارد و آموزش در این زمینه باید با فرهنگ سازی و بر اساس شاخص ها و عرف موجود در جامعه صورت گیرد.
به گفته وی، آزار جنسی و این كه دانش آموزان در مدارس با آموزش های خودمراقبتی آشنا شوند موضوعی است كه برای پیشگیری از آن نخست باید جلوی بلوغ زودرس را بگیریم نه این كه مانع پرسش كودكان در ارتباط با آن شویم.
«كاهش سن بلوغ جنسی برای جامعه خطرناك است و برای جلوگیری از آن، باید آموزش ها متناسب با رده سنی فرزندان ارایه شود زیرا بلوغ عقلی باید با بلوغ جنسی توام باشد تا از خطرات و آسیب ها بكاهد، در غیر این صورت ، مشكل آفرین خواهد بود.
به باور نوروزی، رسانه ها و به ویژه صداو سیما، مرجعی مهم برای آموزش به خانواده و نحوه برخورد آنان با مسائل كودكان و نوجوانان در این زمینه هستند. به عبارتی هرچقدر بتوانیم خانواده ها را با رفتارهای مسالمت آمیز به سمت آموزش پذیری از رسانه های داخلی و بومی مبتنی با فرهنگ خود سوق دهیم، در جلوگیری از بلوغ جنسی زودرس موفق عمل كرده ایم.
در نتیجه گیری سخنان كارشناسان می توان گفت تنظیم كتاب های آموزش خودمراقبتی باید بر اساس شرایط سنی كودكان و توسط افراد متخصص این رشته و به صورت تفكیك شده میان دختران و پسران صورت گیرد. چرا كه بلوغ فكری دختران زودتر از پسران شكل می گیرد و بلوغ جنسی پسران زودتر از دختران.
همچنین نباید فراموش كرد كه هر چقدر این آموزش ها از وضوح كمتری برخوردار باشند موثرتر و برای كودك قابل فهم تر است.
پژوهشم**9294**3050 **
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید
تهران- ایرنا- اخبار كودك آزاری و صحنه های دلخراش از آسیب های جسمی و روحی كودكان كه گاه به مرگ آنان ختم می شود، از نیاز جامعه به تغییر ساختاری برنامه های آموزشی و تربیتی حكایت دارد؛ چنین تحولی، علاوه برایجاد آگاهی و شناخت، مهارت های آن ها را در مواجهه با خطرات و مشكلات احتمالی كاهش می دهد.
