یكی از مهم‌ترین خط مشی‌های گردشگری كه در دو دهه گذشته به صورت جهانی مورد توجه قرار گرفته، رشد فزاینده گرایش به كسب وكارهای كوچك گردشگری است. اقامتگاههای بومگردی نیز از جمله كسب و كارهای كوچكی هستند كه از طریق توسعه بومگردی ایجاد شده و به اقتصاد بومی و محلی خانواده‌های روستایی كمك می‌كند.
اقامتگاههای بوم گردی به مكانی گفته می شود كه گردشگران آسیبی به محیط زیست اطراف اعم از طبیعی و فرهنگی وارد نسازند ، كمترین تأثیر ممكن را هنگام ساخت و ساز بر روی محیط طبیعی پیرامون خود بگذارند ضمن اینكه هماهنگ با بافت فیزیكی و فرهنگی آن منطقه باشد.
روستاهای شهرستان تنكابن با در نظر گرفتن وی‍‍‍ژگی های طبیعی مانند پارك های جنگلی ، مناطق حفاظت شده بی نظیر، زیستگاه ها ، آبشارها و تالابهای دیدنی و به موازات آن احراز نمودهای فرهنگی ارزشمند از جمله مراكز عمده بوم گردی در كشور هستند كه هر ساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی را میزبانی می كنند .
در سال های نه چندان دور ، بسیاری از گردشگران و مسافرانی كه به روستاهای غرب مازندران سفر می كردند به دلیل نبود واحد های اقامتی ناگزیر بودند به نقاط شهری برگردند و در مسافرخانه ها و هتل ها اقامت كنند و همین وضعیت سبب نارضایتی آنان شده بود.
روستاییان نیز به دلیل آنكه از درآمد پایدار برخوردار نبودند و هیچ درآمدی هم از سوی گردشگران عاید آنها نمی شد ، مجبور بودند تا زمین های آبا و اجدادی خود را به فروش برسانند و با پول آن بر زخم های زندگی خود مرحم نهند كه این امر منجر به پدیده شومی به نام ویلاسازی شد .
اما با آغاز طرح های بوم گردی و شناساندن آن توسط كارشناسان گردشگری به روستاییان ، ابتدا تعدادی از جوانان با ذوق و سلیقه از این طرح استقبال كردند و با احیای خانه های قدیمی بستگان خود ، شروع به جذب گردشگر نمودند.
این اقدام آنها هرچند در ابتدا با استقبال خوبی از سوی سایر ساكنان روستاها همراه نبود اما با گذشت زمان نگاه ها به ورود مسافر و گردشگر به این مناطق تغییر كرد و درآمد زایی ایجاد شده از این طریق باعث ترغیب سایر روستائیان به ایجاد واحد های بوم گردی شد .
** استقبال در پی پس زنی اولیه
واحد های بوم گردی ' مادرجون ' در روستای چالكش ، ' خانه گلی ' در روستای سلیمان آباد ، ' كل چال ' در روستای گاوپشته ، ' بابا محب ' در روستای سلیم آباد ، ' پردارام ' در روستای گرماپشته و
' نسا ' در روستای یوج شهرستان تنكابن از جمله واحد های پیشگام در این عرصه بودند كه با استقبال خوبی نیز از سوی گردشگران مواجه شده اند.
استقبال از ایجاد واحد های بوم گردی در شهرستان تنكابن آنقدر افزایش یافته كه به گفته رییس میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان های تنكابن و عباس آباد ، هم اكنون 18 واحد بوم گردی در این شهرستان فعالیت می كنند كه به بزودی تعداد آنها به 20 واحد خواهد رسید.
نادر سحر خیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در حال حاضر 80 پرونده ایجاد واحد های بوم گردی در این شهرستان در دست بررسی است تا مجوز های لازم جهت فعالیت آنها صادر گردد.
وی سهم روستاهای هدف گردشگری در تنكابن را چهار روستا اعلام كرد و اظهار داشت : روستاهای یوج ، لات سیاه مشته ، مران و گاوپشته جزء روستاهای هدف گردشگری محسوب می شوند.
سحر خیز گفت : بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته قرار بود تا سال 1400 تعداد یكصد واحد بوم گردی در این شهرستان به بهره برداری برسد كه با استقبال صورت گرفته این تعداد بیشتر هم خواهد شد.
وی با بیان اینكه هر واحد بوم گردی به طور متوسط زمینه اشتغالزایی برای 10 الی 15 نفر را در روستاها فراهم می كند ، یادآور شد : اجاره اقامتگاه ها همراه با سفارش غذاهای محلی و در كنار آن فروش محصولات ارگانیكی همچون پنیر ، كره ، ماست ، عسل و دوغ محلی می تواند اقتصاد روستاییان را رونق بخشد.
مدیر واحد بوم گردی مادرجون شهرستان تنكابن در باره انگیزه راه اندازی چنین اقامتگاهی به خبرنگار ایرنا گفت : پس از اینكه مدرك كارشناسی خود را در رشته مدیریت گردشگری از دانشگاه اخذ كردم در چندین هتل مشغول به فعالیت شدم اما همیشه در اندیشه آن بودم كه شغل مستقلی در زمینه گردشگری برای خود ایجاد نمایم تا اینكه سرانجام پس از مشورت های فراوان با كارشناسان سازمان گردشگری ، تصمیم گرفتم تا خانه مادربزرگم را مرمت و بازسازی كرده و آن را به یك واحد بوم گردی تبدیل كنم.
مرجان دیلمی افزود : سبك معماری این نوع اقامتگاه های سنتی به دلیل داشتن ایوان ، سقف شیبدار پوشیده از لت و نمای كاهگلی برای مسافران و گردشگران اعم از داخلی و خارجی جذابیت خاصی دارد و از سوی دیگر سرو غذاهای سنتی و محلی اشتیاق مسافران را به حضور در این اقامتگاه ها بیشتر كرده است.
وی اظهار داشت : اینگونه خانه ها عموما در داخل باغ های مصفا و مشرف به جنگل قرار دارد و حداكثر یك یا دو طبقه با چند اتاق طراحی و ساخته شده است.
مدیر این مجموعه بومگردی گفت : در ابتدا گردشگران داخلی زیادی به این اقامتگاه می آمدند و اكنون گردشگران خارجی نیز به آنها اضافه شده و تلاش داریم تا نهایت رضایتمندی آنها را جلب نماییم.
وی یادآور شد : برای دریافت تسهیلات از طریق صندوق كارآفرین اقدام كردم كه با مشكلاتی مواجه شد ، اما مسئولان قول مساعد داده اند كه هر چه سریع تر این مشكل برطرف شود.
** بوم گردی به جای زمین فروشی
فرماندار ویژه شهرستان تنكابن با بیان اینكه بوم گردی در حوزه روستایی نیاز به توجه بیشتری دارد ، گفت : در بحث بوم گردی باید نوع نگاه و رویكرد مدیران همسو با دولت باشد و به دنبال تقویت داشته هایمان باشیم.
سید امیر حسینی جو با انتقاد از ساخت و سازهای صورت گرفته در مناطق دوهزار و سه هزار این شهرستان ، افزود : ممكن است اینگونه فعالیت ها در كوتاه مدت منفعتی برای مردم منطقه داشته باشد اما مسلما در دراز مدت اینگونه نخواهد بود و آنها متوجه اشتباه خود خواهند شد.
وی اظهار داشت : اگر روستاییان به جای فروش زمین یا ویلاسازی به احداث خانه های بوم گردی روی بیاورند ، مسلما یك درآمد پایدار نصیب آنها خواهد شد.
به گفته حسینی جو ، در ایام نوروز 97 ظرفیت خانه های بوم گردی این شهرستان تكمیل شده بود و این نشان می دهد كه آینده اقتصادی روشنی در انتظار فعالان این عرصه خواهد بود.
وی افزود : تعامل میان دهیاران ، بخشداری ها و مدیران دستگاه های اجرایی می تواند در رسیدن به اهداف مورد نظر در این زمینه موثر باشد.
*تنكابن و نكا پیشگام در حوزه اقامتگاه های بوم گردی
معاون گردشگری میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مازندران هم در نشست با تعدادی از دهیاران شهرستان تنكابن ، گفت : مازندران دارای ظرفیت بالایی در گونه های مختلف گردشگری است كه می توان بر روی آن سرمایه گذاری های گسترده ای نمود.
مهران حسنی با بیان اینكه حوزه گردشگری بر دو ركن اشتغال و توسعه استوار است ، افزود : اقامتگاه های بوم گردی مجموعه اقامتگاه هایی هستند كه به دارایی افراد بستگی ندارد بلكه به علاقه آنها بستگی دارد و تاكنون نیز به هر نوع سلیقه ای جواب داده كه بسیار حائز اهمیت است.
وی اظهار داشت : در حال حاضر تعداد اقامتگاه های بوم گردی در این استان به حدود 72 باب رسیده و ضمن آنكه برای ایجاد بیش از 40 واحد دیگر نیز پروانه موافقت صادر شده است.
حسنی شهرستان های تنكابن و نكا را پیشگام در ایجاد اقامتگاه های بوم گردی عنوان كرد و بیان داشت : بخشی از موفقیت در این عرصه مربوط به حضور دهیاران است كه توانستند ارتباط با جامعه محلی را به درستی برقرار سازند.
به گفته معاون گردشگری مازندران ، بر اساس سیاست های تدوین شده و به منظور تسهیل و تسریع در صدور پروانه فعالیت اقامتگاه های بومگردی ، مقرر شد تا دهیاران وظیفه تشكیل پرونده ها را بر عهده بگیرند.
وی یادآور شد : امروزه اقتصاد گردشگری به كمك اقتصاد كشاورزی آمده و تلاش داریم تا با نگاه كمیت محور ، كیفیت واحد های اقامتی را افزایش دهیم.
** مهاجرت معكوس با گسترش اقامتگاه های بوم گردی
مدیركل امور روستائی و شوراهای استانداری مازندران نیز در این نشست بر ضرورت تسریع در ایجاد واحد های بوم گردی در استان تاكید كرد و گفت : برای این منظور مقرر گردید تا در شش ماهه نخست سال هر بخش ده روستا و از هر روستا ده واحد بوم گردی ایجاد شود .
حسن اصغریان رستمی افزود : از مجموع شش هزار و 636 طرح ثبت شده در سامانه كارا با موضوع توجه دولت به بخش توسعه و اشتغال روستایی ، سهم تنكابن از این تعداد 208 طرح است .
وی اظهار داشت : بر اساس آمار سرشماری سال 95 و مقایسه آن با سرشماری سال 90 ، شاهد كاهش پنج درصدی ضریب جمعیتی روستایی شهرستان تنكابن بودیم كه امیدواریم با ایجاد اقامتگاه های بوم گردی و اشتغال حاصل از آن مهاجرت معكوس صورت گیرد.
به گفته اصغریان رستمی ، با استفاده از ظرفیت های درون زا و نیروی انسانی و ایجاد بازارچه های محلی با ارائه محصولات روستایی در راستای حمایت از كالای ایرانی می توان شاهد تثبیت سكونتگاه های روستایی بود.
وی به جمعیت 23 درصدی ساكن در روستاها رامسر اشاره كرد و یادآور شد : امروز برای تثبیت سكونتگاههای روستایی و درپی آن رونق بخشیدن به فضای كسب و كار در روستاها و حمایت از كالاهای ایرانی مهم ترین مسئله ای است كه مورد تاكید استاندار مازندران است و دهیاران و شوراهای اسلامی باید در این حوزه تلاش مضاعفی داشته باشند.
اصغریان به دهیاران فرصت یك هفته داد تا نسبت به شناسایی ظرفیت روستاها به منظور اجرای طرح گردشگری بوم گردی اقدام نمایند.
گزارش از : علیرضا پورعلم
/1602/7513/1654
نوشهر – ایرنا – ایجاد واحدهای بوم گردی در روستاهای غرب مازندران با استقبال خوبی از سوی روستاییان مواجه شده و آنها را ترغیب به ایجاد اینگونه واحدها به جای زمین فروشی در راستای درآمد زایی پایدار نموده است.
