رسانه مطالبه گر حقوق مردم باشد

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس ‌جمهوری، شنبه یكم اردیبهشت ماه 1397، در نشست هم‌ اندیشی مدیران دولت به سخنانی اشاره كرد كه یكی از محورهای اصلی آن لزوم توجه مسوولان در عرصه های مختلف به اظهار نظر و نقد مردم بود.
وی در بخش هایی از این سخنان بر اهمیت وجود فضای لازم جهت آگاهی ونظارت مردم در امور مختلف تاكید كرد و با اشاره به اینكه بعضی ها از اینكه مردم اطلاعات داشته باشند بدشان می آید، گفت: می ‌گویند مردم اطلاعات نداشته باشند تا شب راحت بخوابند،‌ بله مردم راحت بخوابند اما اطلاعات داشته باشند.
دكتر روحانی با اشاره به تدوین منشور حقوق شهروندی خاطرنشان كرد: حقوق شهروندی را تدوین و اعلام كردیم مبنای حقوق شهروندی اطلاع مردم از حق نظارت است، مردم باید انتقاد كنند. از ما انتقاد كنید؛ چرا كه ما دل‌ نازك و زودرنج نیستیم و برای یك انتقاد آسمان و زمین را به هم نمی ‌بافیم.
رییس دولت همچنین اظهار كرد: از رییس ‌جمهوری انتقاد كنید؛ انتقاد كردن جزو حقوق شهروندی است. ما باید فضا را برای اطلاع مردم و برای اظهارنظر مردم فراهم كنیم، این وظیفه ماست.
اظهارات دكتر روحانی از باور دولت به وجود فضای نقد در جامعه و ارتقای سازوكارهای لازم برای اطلاع رسانی به مردم در مورد عملكرد مسوولان نشان دارد كه از جمله مهمترین این سازوكارها می توان به رسانه ها اشاره كرد.
پیش تر رهبر معظم انقلاب نیز در جریان مراسم تنفیذ حكم روحانی به عنوان رییس دولت دوازدهم، بر اهمیت شنیدن نظرات مخالف، آشفته نشدن از شنیدن این نظرات و انتقادپذیر بودن مسوولان تاكید كردند.
ایشان فرمودند: «به میان مردم بروید، از مردم بشنوید، گزارش هایی كه به ما می رسد، هر چند این گزارش ها صادقانه باشد، خیلی تفاوت می ‌كند با آنچه كه با به میان مردم رفتن انسان مشاهده می ‌كند.»

** رسانه؛ ابزار اطلاع رسانی و نقد
با توجه به سخنان رییس جمهوری درباره اهمیت نظارت مردم بر عملكرد مسوولان، این پرسش پیش می آید كه كه نقد و مطالبه گری مردم از مسوولان چگونه و در چه بسترهایی امكان پذیر است. بی شك رسانه از مهمترین ابزارهایی است كه اگر فضای لازم برای ارایه كاركرد واقعی آن فراهم باشد؛ بستری مناسب برای نقد روندهای موجود و پیگیری مطالبات عمومی خواهد بود.
رسانه به عنوان ركن چهارم دموكراسی، ابزاری است كه با آگاهی از خواست عمومی جامعه و به مثابه یك پل ارتباطی، مطالبات مردم را به مسوولان انتقال دهد؛ بی تردید اگر رسانه كاركرد های واقعی خود را حفظ كند، نقشی مهم و تاثیرگذار در آگاه سازی جامعه، نظارت بر عملكرد دستگاه های مختلف و مطالبه گری در جهت منافع ملی خواهد داشت.
این كاركردها فقط مختص رسانه هایی از جمله صدا و سیما، خبرگزاری ها و مطبوعات نیست، بلكه از كاركردهای ذاتی فضای مجازی نیز به شمار می رود. امروزه فضای مجازی در كنار دیگر رسانه ها، ابزاری است كه بر شفافیت، آگاهی جامعه و سطح مطالبه گری مردم از مسوولان می افزاید؛ از این رو بسیاری از مسوولان از جمله رییس جمهوری بر اهمیت وجود فضای مجازی تاكید دارند.

**ضرورت عملكرد شفاف رسانه ای
«محمود مختاریان» روزنامه نگار و استاد ارتباطات، رسانه را ابزاری لازم جهت نظارت مردم بر كار مسوولان و اظهارنظر جامعه در امور مختلف می داند.
وی در گفت وگو با گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا با اشاره به تاثیرگذاری رسانه ها بر شرایط عمومی جامعه گفت: رسانه ای كه تولید فكر كند می تواند تاثیرگذار باشد. اگرچه ظرف پنج سال گذشته به دلیل گسترش شبكه های مجازی دشواری هایی برای رسانه های سنتی ایجاد شد، اما با این وجود اگر رسانه های سنتی به رسالت های حرفه ای خود از جمله نقادی به درستی عمل كنند، هنوز هم می توانند در جهت هدایت افكار عمومی و اصلاح امور مختلف تاثیرگذار باشند.
مختاریان با تاكید بر اینكه رسانه قدرتمند بر قدرت ملی یك كشور می افزاید، اظهار داشت: رهبر انقلاب بارها بر اهمیت عنصر نقد در رسانه ها تاكید داشته اند، زیرا اگر نقد صحیح رسانه ای در یك جامعه وجود داشته باشد و افراد مسوول در هر نهاد یا سازمانی بدانند كه عملكردشان مورد ارزیابی قرار می گیرد، كمتر شاهد فساد خواهیم بود.
به باور مختاریان مرور عملكردهای مسوولان و سازمان های مختلف هم قدرت تعامل را در جامعه بالا می برد و هم به پالایش جامعه كمك خواهد كرد.

** رسانه؛ اهرم پاسخگویی ملت
«مهدی منتظرقائم» عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، ضرورت عملكرد حرفه ای رسانه ها در رصد چالش های جامعه و انتقال آن ها به مسوولان را یادآور شد و گفت: رسانه دارای مسوولیت است و باید در خدمت خواست ملت و مطالبه گر منافع ملی باشد.
منتظرقائم با اشاره به اینكه در برخی دولت ها مسوولان پس از مدتی از شعار و ایده های خود مبنی بر شنیدن حرف و خواست ملت فاصله می گیرند و كمتر پاسخگوی رسانه ها می شوند، افزود: در برخی دولت های گذشته این مساله را شاهد بوده ایم به طوری كه آن ها با شعارهای مردمی روی كار آمدند و پس از مدتی از مردم فاصله گرفتند؛ آن ها با ترجیح منافع اطرافیان خود بر منافع ملی از شنیدن مطالبات عمومی سر باز زدند.
به گفته منتظرقائم، اگر رسانه به عنوان واحد امر به معروف و نهی از منكر در نظر گرفته شود، نقاط ضعف و قوت مسوولان را بدون در نظر گرفتن منافع فصلی، گروهی و جناحی به آن ها گوشزد خواهد كرد. آن زمان مسوولان نیز توجه بیشتری به رسانه ها و پیشنهادهای آنها به عنوان مطالبه گران خواست مردم خواهند داشت.
كوتاه سخن آنكه، نقد مسوولان و نظارت بر عملكرد آنان بخشی از حقوق شهروندی به شمار می رود. مردم اما در صورتی ناظر و منتقد عملكرد مسوولان و مطالبه گر خواهند بود كه دسترسی آنان به منابع اطلاعاتی و خبری محدود نباشد. این امر زمانی محقق خواهد بود كه رسانه های مختلف از رسانه های سنتی گرفته تا رسانه های دیجیتال و مجازی كاركرد های واقعی خود را داشته باشند و جامعه از میان انبوهی از اخبار و اطلاعات به آنچه حقیقت است دست یابد.
اگر رسانه ها به دور از هرگونه غرض ورزی سیاسی و انگیزه های فردی و گروهی چالش های جامعه را رصد كنند و به مطالبه گری از مسوولان و متولیان در نهادهای مختلف بپردازد، بی شك بسیاری از مشكلات اجتماعی رفع می شود؛ تحقق این مهم كه همزمان نیازمند ارتقای عملكرد حرفه ای رسانه و پاسخگو بودن مسوولان است، در بلندمدت تاثیری جدی در پالایش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه خوهد داشت.

پژوهشم**9282**3050**
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.