هفته گذشته رسانه های غربی از ابراز نگرانی صندوق حمایت از كودكان سازمان ملل متحد موسوم به یونیسف از بروز خشكسالی در افغانستان و تاثیر منفی این پدیده طبیعی بر تغذیه و درآمد مردمان اغلب كشاورز این كشور به ویژه زنان و كودكان خبر دادند.
كارشناسان آن نهاد بین المللی معتقدند به دلیل كاهش بارندگی طی سال های 2017 و 2018 میلادی در افغانستان، امنیت غذایی و تضمین آب آشامیدنی سالم در افغانستان با خطر روبرو شده و500 هزار كودك در این كشور با خطر سوء تغذیه و كم‌آبی مواجه اند.
گزارش منتشر شده از یونیسف به بروز خشكسالی و اثر آن بر شرایط 22 استان افغانستان اشاره دارد و تاكید می كند كه در شرایط كنونی، خشكسالی بر زندگی یك میلیون تن در افغانستان تأثیر گذاشته و در آینده این رقم به دو میلیون تن افزایش خواهد یافت.
یونیسف یادآور شده است كه 10 استان افغانستان امسال گرفتار نبود امنیت غذایی و كمبود آب آشامیدنی هستند و در این مناطق از 20 تا 30 درصد منابع آبی خشك شده اند.
مقامات مسئول در افغانستان اگر چه در اواسط فروردین ماه گذشته به پشتوانه بارش های بهاری خطر خشكسالی را تقلیل یافته ارزیابی كردند اما با این بخش از گزارش یونیسف كه استان های بادغیس، بامیان، دایكندی، غور، هلمند، قندهار، جوزجان، ننگرهار، نیمروز، نورستان، تخار و ارزگان را به شدت آسیب دیده از خشكسالی خوانده ، موافق هستند.
روز پنجشنبه گذشته از استان بادغیس در غرب افغانستان گزارش رسید كه تعدادی از احشام روستائیان در مركزاین استان به خاطر كمبود آب تلف شده اند و تكرار این وضع در شماری از استان های دیگر دور از انتظار نیست.
«عادل جو در» رییس نمایند‌گی یونیسف در افغانستان پیش از این گفته بود آمار سوء تغذیه كه كودكان افغانستان در سراسر این كشور قبل از خشكسالی نیز بالا بود و با نرسیدن غذای مقوی و آب سالم آشامیدنی در كنار عدم توجه به بهداشت محیط، می‌تواند وضعیت آنها را به مراتب بدتر از قبل كند.
** خشكسالی و تشدید ناامنی
جدا از این كه سوء تغذیه می‌تواند یك عمر بر سلامت منابع انسانی یك منطقه بحران زده تاثیر بگذارد در افغانستان تهدید برآمده از تضعیف درآمد خانواده های پر جمعیت كشاورزان این كشور می تواند به فرصتی برای گروههای تروریستی منطقه برای جذب سرباز تبدیل شود.
در حقیقت افزایش معضل پدیده خشكسالی علاوه بر فقر و گرسنگی به عنوان بازخورد اولیه موجب تشدید ناامنی به شكل اثر ثانوی خواهد شد.
اثر خشكسالی بر امنیت در افغانستان و هم در منطقه ، می تواند علاوه بر ازیاد داوطلب برای برداشتن اسلحه در مقابل دریافت مزد كه به نوعی تضمین كننده توانایی تامین غذا برای خانواده ها خواهد بود ، در قالب افزایش مهاجران نیز جلوه گر شود و این پناهجویان قحطی زده هزینه كشورهای مساعد برای مهاجرت را افزایش می دهد.
صحت این نگاه امنیتی به خشكسالی در افغانستان هم از روی رخدادهای قبلی در سنوات گذشته قابل مشاهده است و هم در شرایط فعلی اغلب كشورهای كمك كننده مالی به افغانستان در بیان دلایل خود از تاثیر گذاری ناامنی درافغانستان به شكل مستقیم بر كشورهای همسایه ، منطقه و حتی در مناطق دورتر مانند اروپا و آمریكا سخن می گویند و بدیهی است پدیده خشكسالی نیز به عنوان یك عامل اثرگذار بر وضعیت زندگی در افغانستان نمی تواند از حوزه امنیت بیرون قرار گیرد.
البته هر سال در افغانستان به گفته یونیسف سوء تغذیه در فصل تابستان به طور متوسط 25 درصد افزایش می‌یابد و اكنون حدود یك میلیون و 600 هزار كودك و نزدیك به 500 هزار زن باردار و شیرده از سوء تغذیه در سراسر افغانستان رنج می‌برند.
بررسی یونیسف و همكارانش در بخش تغذیه نشان می‌دهد كه 92 هزار كودك و بیش از هشت هزار زن باردار و شیرده به كمك فوری نیاز دارند.
این تعداد زن و كودك را باید در قالب خانواده ها در نظر گرفت و به یاد داشت كه این نگرانی برای تامین معیشت می تواند بر نوع تصمیم و اقدام مردان خانواده برای راه نجات خانواده های خود شان تاصیر بگذارد.
** افغانستان براي مقابله با خشكسالي نیازمند كمك خواهد شد
كمبود بارندگی ها در سال های اخیر به ویژه در زمستان گذشته، سازمان ملل متحد را نیز از خشكسالی در افغانستان نگران ساخته است ، مسئولان این نهاد بین المللی گفته اند كه اگر خشكسالی در افغانستان رخ دهد، این كشور به یك و نیم میلیون تُن گندم نیاز پیدا می كند.
حكومت افغانستان نیز در همین راستا روي برنامه ملي مقابله با خشكسالي كار مي كند و بر اساس آن، خواستار كمك لازم در این بخش از جامعۀ جهاني هم شده است.
«نصیراحمد درانی» وزیر كشاورزی ، آبیاري و دامداری و «نجیب آقا فهیم» وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث كه هفته گذشته به مجلس سنا فراخوانده شده بودند تا در مورد خشكسالی گزارش دهند ، گفتند كه باران های اخیر بهار، تاثیر خوب در كاهش كمبود آب داشته اما هنوز نگراني ها از خشكسالي پا برجاست.
به گفتۀ آنها حكومت افغانستان به همین دلیل روي برنامه مقابله با خشكسالي كار مي كند و بر اساس آن ، خواستار كمك از جامعه جهاني خواهد شد.
آنها در حالی از برقرار كردن تماس در مورد این برنامه با حمایت كنندگان خارجی سخن گفتند كه نیازمندي كلي براي مقابله با خشكسالي را در كشور مشخص نكرده اند؛ اما مي گویند كه در سال روان، تنها براي علوفه حیوانات به 546 میلیون دلار نیاز است.
وزیر كشاورزی گفت كه از این جمله، در حالي در دو ماه اول سال ١٣٩٧ به ٩٩ میلیون دلار نیاز است كه حكومت تنها تاكنون حدود 9 میلیون دلار را برای مقابله با خشكسالی در اختیار دارد.
به گفته درانی سه پیشنهاد كمك علوفه، انتقال خوراك دام به كمك نیروهاي امنیتي به مراتع و خریداري گوشت از دامداران براي آذوقه نیروهاي نظامی و امنیتي را به دولت داده اند تا به دامداران كمك شود.
وي افزود كه دامداران پیشنهاد فروش گوشت را رد كردند و از این رویكرد معلوم مي شود كه مشكل دامداران هنوز به اندازه ای كه تبلیغ می شود حاد نیست.
او خاطر نشان ساخت كه وزارت كشاورزی، به منظورمقابله با خشكسالی، به ارزش 250 میلیون افغانی علوفه را خریداری كرده و قراراست 70 تُن آن را به دو شهرستان بادغیس و 400 تُن دیگر را به شهرستان های استان های فاریاب، جوزجان و بغلان كه سطح تهدید خشكسالي در آنها بیشتر است، انتقال دهد.
به گفته او بیش از 300 هزار تن گندم در محل ذخایر این وزارتخانه در استان های مختلف وجود دارد و هر زمانی كه نیاز باشد توزیع خواهد شد.
«نجیب آقا فهیم» وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث نیز در مقابل نمایندگان سنا گفت كه این اداره، به منظور مقابله با خشكسالی به هر استان سه تا پنج میلیون افغاني برای هزینه های احتمالی انتقال داده است و اگر نیاز باشد مبالغ بیشتر نیز انتقال خواهد یافت.
وزارت كشاورزی افغانستان چهارشنبه گذشته به دنبال افزایش نگراني ها از آثار خشكسالي در استان های بحران زده از برنامه ریزی برای توزیع علوفه در آن مناطق خبر داد.
برآوردهای سازمان های جهانی نشان می دهد كه در فاصله ماه‌های دسامبر تا جولای سال جاری میلادی، 121 هزار كودك زیر 5 سال در افغانستان دچار سوء تغذیه و 33 هزار زن باردارو شیرده به غذا برای زنده ماندن نیازمند خواهند شد و این آمار تاكید دارد كه 875 هزار نفر در شش ماه آینده به كمك نیاز پیدا می كنند .
به گفته یونیسف نهاد حمایت از كودكان سازمان ملل، آنها به 10 میلیون دلار برای كمك به آسیب دید‌گان از سوء تغذیه نیاز دارند.
این در حالی است كه یك ماه پیش سازمان ملل متحد اعلام كرده بود كه 13 میلیون تن از مردم افغانستان اكنون امنیت غذایی ندارند.
برنامۀ جهانی غذای سازمان ملل «WFP» اعلام كرده است كه از مجموع 13 میلیون شهروندان در تهدید غذایی ، هشت میلیون آنها با عدم امنیت غذایی حاد روبرو هستند و نمی‌دانند كه آیا وعده بعدی غذای خود را چطور باید فراهم كنند.
به هر حال به نظر می رسد كه موضوع تامین غذا برای مردمان افغانستان جدا از ابعاد انسانی داستان به خاطر اثر منفی آن بر روند تامین امنیتی در این كشور كه منطقه نیز از آن متاثر است باید دراولویت همكاری های بین المللی قرار گیرد.
البته با شروع سال 1397 و گرمتر شدن هوا گروه طالبان به عنوان مهمترین گروه مسلح مخالف دولت مركزی افغانستان از تشدید حملات خود به بهانه تداوم حضور نیروهای خارجی با عنوان عملیات بهاری خبر داده و طبیعی است اغلب كمك های مالی جهان به افغانستان به حوزه مبارزه با این گروهها سرازیر می شود.
هرچند وجود فساد مالی در ساختارهای مدیریتی در افغانستان چه در حوزه فعالیت های دولت و چه در بخش عملیات های نیروهای خارجی كه بارها تشت رسوایی آن بر زمین خورده است، داشتن امید به هزینه درست كمك های بشردوستانه جهان برای تامین غذا در افغانستان منطقی نباشد اما شاید با یك مدیریت نظام مند و قابل بازرسی و حسابرسی بتوان روند این نوع كمك ها را به سمت اهداف اصلی آن یعنی كاهش نگرانی از تامین غذا برای مردمان خسته از جنگ و آوارگی در افغانستان بدون اتلاف منابع هدایت كرد.
*آساق**1104**1663**
كابل - ایرنا - كشاورزی مهمترین چرخ اقتصاد در افغانستانی است كه بیش از چهار دهه با انواع بحران های اجتماعی و سیاسی روبروست و به تازگی خشكسالی جلوی همین چرخ سنگ انداخته و وزش این باد مخالف ، غبار فقرو گرسنگی بلند كرده و نمای امنیت را در منطقه كدر كرده است.
