چابهار، نقطه اتصال هند به اقتصاد غرب آسیا است

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، روزنامه 'هندوستان تایمز'نوشت: برخی رسانه های كشور با بزرگ نمایی مشكلات تكنیكی هند در چابهار از جمله همكاری با یك شركت خصوصی برای عملیات تجهیزات دریایی و اختلافات در خصوص تعرفه های گمركی را نشان دهنده كاهش نفوذ دهلی نو در جنوب آسیا دانسته اند.
برخی دیگر از رسانه ها، سخنان جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در پاكستان مبنی بر دعوت از پاكستان و چین برای همكاری در چابهار را دلیلی برای كاهش نفوذ سیاسی هند در ایران توصیف كرده اند درحالی كه سخنان ظریف تنها با هدف رفع تردید ها و تاكید بر این كه ایران و هند در چابهار علیه پاكستان و چین عمل نمی كنند مطرح شده است.
این روزنامه در ادامه نوشت : دلیل اصلی كاهش نفوذ، منطقه ای هند از سریلانكا و مالدیو تا نپال چین است.این كشور در حیاط خلوت هند پروژه های زیادی را بدست گرفته است. با نفوذ تدریجی به منطقه مورد اختلاف دوكلم، چین ثابت كرد كه هند نمی تواند به صورت قاطع از حاكمیت ارضی بوتان دفاع كند.
با وجود این، شرایط بندر چابهار یك موفقیت راهبردی برای هند است نه شكست. بندر چابهار هزینه های حمل و نقل و زمان برای صادرات كالاهای هند را تا یك سوم كاهش می دهد. این بندر همچنین تجارت میان هند، افغانستان و ایران را با توجه به مخالفت های پاكستان برای استفاده از خاك این كشور،افزایش خواهد داد.
از سوی دیگر این بندر منافع اقتصادی و امنیتی هند در منطقه را تامین می كند.
در شش ماه گذشته محموله های هند از جمله یك محموله گندم از طریق بندر چابهار به افغانستان صادر شده اند.
با عین حال، بندر چابهار یك اقدام متقابل در مقابل بندر گوادر پاكستان كه توسط چین ساخته شده و اداره آن به پكن واگذار شده است هم نیست. چین می تواند در این بندر یك پایگاه نیروی دریایی ایجاد كند و از آن برای برگزاری رزمایش های دریایی مشترك با پاكستان در اقیانوس هند استفاده كند.
فرودگاه گوادر نیز به چین، قابلیت های هوایی برای مرتبط ساختن پایگاه دریایی خود به پایگاه نظامی این كشور در جیبوتی می دهد. در مقابل بندر چابهار كه تنها در فاصله 72 كیلومتری از بندر گوادر قرار دارد تنها با اهداف تجاری بنا شده است.
چابهار كه به راحتی از سواحل غربی هند قابل دسترسی است بخشی از كریدور بزرگ تر حمل و نقل مورد حمایت هند است. به عنوان مثال، هند در افغانستان عملیات احداث جاده دلارام- زرنج به طول 193 كیلومتر را تكمیل كرده كه این جاده اكنون بندر چابهار را به كابل متصل می كند. همچنین هند در پروژه خط ریل آهن چابهار به زاهدان شركت كرده و علاقه مند به همكاری با ایران در پروژه ریل آهن چابهار به حاجی گاك كه چابهار را مستقیما به معادن افغانستان متصل می كند است.
پیشرفت در بندر چابهار در راستای منافع مشترك هند و ایران مبنی بر پایان وابستگی افغانستان به بندر كراچی و ادغام اقتصاد افغانستان با بازار های ایران و هند است. همچنین بندر چابهار كه خارج از خلیج فارس قرار دارد از تنش های منطقه ای دور است و دروازه ایران برای ورود به خلیج عمان و اقیانوس هند است. توسعه چابهار نه تنها به ایران كمك می كند تا كشتی های بزرگ تری را دریافت كند بلكه به افزایش صادرات انرژی و سایر كالاهای ایران نیز كمك می كند.
آشكار است كه چابهار یك پروژه برد-برد برای ایران و هند است.
توسعه بندر چابهار تنها پس از لغو تحریم های غرب از جمله آمریكا علیه ایران امكان پذیر شد. در سال 2016 هند یك قرارداد 500 میلیون دلاری برای توسعه دو ترمینال چند منظوره و كانتینر در چابهار با ایران امضا كرد. از آن زمان كار در چابهار به سرعت پیش رفته است.
فاز نخست این بندر در سال جاری افتتاح شد و ایران كنترل فاز اول بندر چابهار را به مدت 18 ماه در اختیار هند قرار داد.
افغانستان یكی از كشورهایی است كه از كریدور حمل و نقل چابهار بسیار نفع می برد. این كشور ترافیك باری خود را از كراچی به چابهار و بندر عباس منتقل كرده است. چابهار در حال تبدیل شدن به یك مركز تجاری مدرن در منطقه است.
اما همانطور كه این پروژه در حال تكمیل شدن است، هند با چالش های خاص خود از تغییر شرایط جغرافیایی-سیاسی گرفته تا خطوط قرمز خود مواجه است. پاكستان كه با مشكلات مالی روبرو است دارای ظرفیت لازم برای سرمایه گذاری در چابهار نیست اما حتی اگر قرار باشد چین در چابهار سرمایه گذاری كند، برتری راهبردی و جغرافیایی این بندر برای هند در دست یابی به افغانستان باز هم به قوت خود باقی خواهد ماند.
بزرگ ترین چالش پیش روی هند در بندر چابهار سیاست های خصمانه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریكا علیه ایران با هدف تحت فشار قراردادن این كشور است. این پیامی است كه 'مك مستر' مشاور اسبق امنیت ملی آمریكا با خود به دهلی نو آورد. هند كه پیش از این بهای سنگینی برای اطاعت از تحریم های آمریكا علیه ایران پرداخت كرد باید با سیاست های دونالد ترامپ علیه تهران مخالفت كند. چون هند نمی تواند اجازه دهد كه پروژه چابهار هم تحت تاثیر اختلاف های جغرافیایی-سیاسی قرار گیرد.
آساق**267** **1424 *1600 **1663**