به گزارش ایرنا، در روزهای اخیر خبری در شبكه های مجازی استان ایلام منتشر شده با این محتوا كه برخی از زنبورداران برای حفاظت از كندوهای خود در مقابل گونه ای از پرندگان موسوم به 'زنبورخوار 'از خانواده سبزقبا، این پرندگان بینوا را با سم می كشند.
اگرچه كم و بیش در سال های گذشته نیز مسموم كردن و كشتن مرغان زنبور خوار توسط پرورش دهندگان عسل در مناطق كوهستانی و میان كوهی ایلام رواج داشته اما خبرهای اخیر كه حكایت از افزایش مسمومیت و مرگ پرندگان زنبور خوار باعث ناراحتی و اعتراض عموم علاقه مندان و تشكل های زیست محیطی شده است.
زنبورداران در وجود سبزقبا تخریب كندوها و كاهش محصول كلنی ها را دیده و خود را برای كشتار آنها ذی حق می دانند اما آیا جلوگیری از كاهش محصول عسل می تواند مبنا و مجوز اخلاقی و عقلی كشتار این پرندگان باشد؟.
اقلیم و جغرافیای زاگرسی ایلام از یك طرف زیستگاه غنی جانوران و پرندگان مختلف مانند سبزقباست و ازسوی دیگر رویشگاه مناسب و كم نظیری ازجمله رویش گیاهان دارای گرده و شهد به عنوان منبع غذایی زنبور عسل است كه جمع این سویه های متناقض شرایط را به ضرر و در جهت نفی مشخصه زیستگاهی این استان رقم زده است.
حدود یك هزار گونه گیاهی در دشت ها و كوهستان های ایلام وجود دارد كه از این تعداد، 500 گونه شامل 6 تیره گیاهی منبع غذایی زنبور محسوب می شوند كه این تنوع كم نظیر گیاهی زمینه رونق پرورش زنبور و تولید سالانه 600 تن عسل باكیفیت بسیار بالا دراین استان شده است.
زیستگاه ها و تالاب های ایلام افزون بر پرندگان بومی هرساله میزبان انواع متنوعی از مرغان مهاجر است كه این استان را برای گذران فصل سرد سال انتخاب می كنند كه شماری از این پرندگان از بخت بد كلنی داران و البته خود آنها زنبور خوار هستند و هم رده و البته هم سرنوشت سبزقبا شده اند.
زنبورخوار گلو خرمایی و معمولی از جمله پرندگان مهاجر زنبورخوار شناسایی شده است كه بخشی از زمستان و بهار را به روال دیرین میهمان زیستگاه ها وتالاب های استان ایلام هستند و امسال نیز بی اطلاع از خلاف آمدن، طبق روال به میهمانی آمده اند ، میهمانی كه مرگ آنان رقم زده است .
زنبورخوار گلوخرمایی با نام علمی Merops Persicus كه در انگلیسی به آن زنبورخوار گونه‌آبی نیز گفته می‌شود پرنده‌ای از راسته سبزقباسانان و تیره زنبورخواران است و زیستگاه اصلی این پرنده مهاجر گستره‌ای از شمال آفریقا و خاورمیانه از شرق تركیه تا قزاقستان و هندوستان را شامل می‌شود.
زنبورخوار اروپایی یا زنبورخوار معمولی با نام علمی Merops apiaster پرنده‌ای از خانواده زنبورخواران است كه در جنوب اروپا و بخش‌هایی از شمال آفریقا و غرب آسیا زاد و ولد می‌كند و این پرنده مهاجر بوده و زمستان‌ها به مناطق گرمسیری آفریقا، هندوستان و سری لانكا نیز كوچ می‌كند.
این 2 گونه پرنده از لحاظ جیره غذایی تفاوت چندانی با هم ندارند و تنها اختلاف آنها در رنگ آمیزی پر و جثه آنهاست و حشرات هوازی و خشك زی و مهره داران كوچك چون قورباغه و مارمولك غذای اصلی این پرندگان زا تشكیل داده و آنها كمتر از دانه تغذیه می كنند.
هجوم گله ای پرندگان بومی مهاجر زنبور خوار به سمت كندوهای عسل موجب كاهش جمعیت كلنی و درنتیجه كاهش تولید عسل می شود .
پرورش دهندگان زنیور عسل برای جلوگیری از آفت تولید اقدام به میسموم كردن این پرندگان زنبور خوار می كنند.
به این گونه كه زنبوردار شهد مورد نیاز زنبورهای یك یا 2 كندوی عسل را به عنوان طعمه به سم ضد كنه آغشته می كند و زنبورها با خوردن آن شهدها مسموم شده و بدن پرندگان نیز با تغذیه از آن زنبورها به سم آغشته شده و بعد از مدت كوتاهی می میرند.
این شیوه بنیان برافكن مرغان زنبور خوار حتی در صورت چشم پوشی و تعلیق مبناهای اخلاقی ، دینی، فرهنگی و زیبایی شناسی باز اقدامی ناصواب است كه زیان های بسیار بیشتری بر دیگر زیر بخش كشاورزی تحمیل می كند.
با این توضیح كه با نابودی و غیاب این مرغان كه افزون بر زنبور دیگرحشره ها رانیز شكار می كنند جمعیت حشرات دیگری كه آفت زراعت و باغبانی هستند بیش از حد افزایش می یابد كه نتیجه آن آفت و افت محصول زراعت و باغبانی منطقه است.
همه این ها درحالی است كه راهكارهای بهتر و كم هزینه تری برای حفاظت كلنی های عسل در مقابل پرندگان زنبور خوار وجود دارد.
احسان معتمدی فعال زیست محیطی دراین خصوص گفت: كارشناسان زیست محیطی اعمال روش هایی چون استفاده از مترسك، نصب بادكنك و بادبادك بزرگ در ارتفاع زیاد، پرندگان شكاری بزرگ تربیت شده نظیر شاهین و قرقی، استفاده از ضبط صوت با پخش صدای مهیب حیوانات و پرندگانی كه زنبورخوار غذای انها است از جمله راه هایی است كه بدون كشتن سبزقباها از نزدیك شدن پرنده زنبورخوار به كندوهای عسل نیز جلوگیری می كند.
**شیوه های جدید جایگزین كشتارسبزقبا شود
مدیركل حفاظت محیط زیست استان ایلام در این زمینه گفت: پرندگان زنبورخوار به عنوان عضوی از چرخه های اصلی اكوسیستم طبیعت نقشی مهم در تعدیل و كنترل آفت ها و افزایش جمعیت حشرات و مهره داران كوچك دارند.
مازیار سلیمان نژاد افزود: هرچند در سال های اخیر به خاطر فرهنگ سازی در بین زنبورداران كشتار پرندگان زنبورخوار كاهش یافته و جایگزینی روش های مختلف بی خطر برای دفع این پرندگان انجام گرفته اما هنوز برخی از زنبورداران از همان روش منسوخ و قدیمی سم استفاده می كنند.
وی اظهار كرد: وجود این پرندگان برای جلوگیری از طغیان جمعیت حشرات بسیار ضروری و حیاتی است .
سلیمان نژاد یادآور شد: نابودی گونه های جانوری چون پرندگان زنبورخوار به دیگر چرخه های اكوسیستم طبیعت آسیب جدی و غیرقابل جبران وارد می كند.
وی گفت: نیروهای محیط زیست و كارشناسان این دستگاه همواره با حضور در بین زنبورداران آنها را به مخاطرات و ضررهای ناشی از كشتار و مسموم كردن پرندگان آگاه می سازند و از زنبورداران نیز خواسته شده است تا در صورت مواجه با پرندگان از كارشناسان محیط زیست برای دفع بی خطر پرندگان كمك و راهنمایی دریافت كنند.
وی با بیان اینكه كشتن پرندگان زنبورخوار در استان ایلام به نسبت گذشته كاهش چشمگیر داشته، گفت: در برخی مناطق چون صالح آباد و آبدانان گزارش هایی در خصوص اقدام برخی زنبوداران در مسموم كردن پرندگان زنبورخوار مخابره شده است.
وی با بیان اینكه برخی از زنبورداران خاطی شناسایی شده اند و پرونده آنها در حال پیگیری است، تاكید كرد: با مشاهده هرگونه كشتار و مسموم كردن پرندگان زنبورخوار، صاحبان كندوها به عنوان متخلف به محاكم قضایی معرفی و مشمول پرداخت جریمه خواهند شد.
وی از مدیریت ترویج سازمان جهادكشاورزی استان ایلام نیز خواست با برگزاری كلاس ها و كارگاه های آموزشی برای زارعان و زنبورداران آنها را از روش های نوین مبارزه با پرندگان آشنا كنند تا علاوه بر جلوگیری از بروز خسارت در مزارع و كندوهای خو با بكارگیری روش های نوین، دیگر نیازی به كشتار پرندگان نیز نداشته باشند.
یك هزار و 211 نفر از جمعیت استان 580 هزار نفری ایلام سالانه 600 تن عسل مرغوب از حدود 72 هزار واحد كلنی بر داشت می كنند.
7172/6034/1630
ایلام - ایرنا - سبزقبای زیبای دیرین كوهساران ایلام در آستانه نابودی است و گزارش های دریافتی از اقدام زنبورداران برای مسموم كردن و كشتار این پرنده زیبا برای حفاظت از كندوهای خود خبر می دهند.
