به گزارش ایرنا، آسیای مركزی یا آسیای میانه سرزمین پهناوری در قاره آسیاست كه هیچ مرزی با آب های آزاد جهان ندارد، اگر چه مرزهای دقیقی برای این سرزمین تعریف نشده است اما معمولا آن را دربرگیرنده كشورهای ازبكستان، تاجیكستان، تركمنستان، قزاقستان و قرقیزستان امروزی می دانند.
برخی مناطق دیگر از جمله شمال شرق ایران، مغولستان، كشمیر، شمال و غرب پاكستان، و گاه سین‌كیانگ (تركستان شرقی قدیم) در غرب چین و جنوب سیبری در روسیه نیز شامل آسیای مركزی می‌شوند.
این منطقه از شمال به روسیه، از جنوب به ایران و افغانستان، از شرق به چین و از غرب به دریای خزر متصل است.
راحتترین راه دسترسی این كشور ها و نیز كشور افغانستان به آب های آزاد جهانی از طریق سیستان و بلوچستان و بندر چابهار است كه این امر مزیت تجاری بسیار مطلوبی را برای این استان و كشورهای یادشده فراهم كرده است.
كشورهای حوزه آسیای میانه و افغانستان می توانند كالاهای خود را از مسیرهای خشكی و از معبر رسمی میلَك در شمال سیستان وارد كرده و از طریق بندر چابهار در جنوب این استان به آبهای آزاد جهانی برسانند.
**مزیت‌های ترانزیت كالا
برقراری ارتباط ترانزیتی افغانستان وآسیای میانه ازطریق محور ترانزیتی شرق كشور (چابهار-میلك) و قرارگرفتن در مركزیت جغرافیایی كشورهای عضو سازمان همكاری‌های اقتصادی اكو؛ این فرصت را برای ایران فراهم آورده است تا ضمن ایفای نقش فعال در برقراری ارتباط تجاری و اقتصادی بین كشورهای عضو اكو، بتواند در چارچوب همكاری‌ها و موافقتنامه‌های مختلف تجاری، در زمینه ترانزیت كالاهای صادراتی و وارداتی كشورهای عضو نیز به ایفای نقش بپردازد. بسیاری از كارشناسان معتقدند، مسیر ایران قابلیت عبور دادن ده‌میلیون تن بار در سال را دارد كه ارزآوری ۳۰میلیارد دلاری را به همراه خواهد داشت.
**پایانه مرزی میلك كوتاه ترین راه زمینی دسترسی به آبهای آزاد
پایانه مرزی میلك در محدوده شهرستان هیرمند و در فاصله 261 كیلومتری شمال زاهدان، در جوار رودخانه مرزی مشترك پریان و نزدیكی شهر زرنج مركز ولایت نیمروز افغانستان قرار دارد كه بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی در سال 84 در زمینی به مساحت 12.5 هكتار، با هدف توسعه حمل مسافر و ترانزیت كالا در جنوب شرق كشور و توسعه مبادلات منطقه ای، سیاسی، اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی ایجاد شد.
پل ابریشم (میلك) به منظور رونق تجاری و بازرگانی و ترانزیت كالا در جوار بازارچه مرزی میلك افتتاح شد و مورد استفاده تجار و بازرگانان قرار گرفت و اینك نیز مجوز راه اندازی پل دوم آن در حال اخذ است.
از جمله كالاهای صادراتی بازارچه ها به افغانستان می توان به مواد غذایی، مصنوعات پلاستیكی، فرش ماشینی، سیمان، پوشاك و لوازم بهداشتی ، سیب زمینی، گوجه فرنگی، پمپ آب، كنسرو لوبیا، كولر آبی، نمك، كلمن آب و قیر و زغال سنگ اشاره كرد.
از اهداف مهم ایجاد این بازارچه می توان به رسمی كردن مبادلات میان ایران و كشور همسایه افغانستان ، ایجاد اشتغال برای مردم بومی، بالا بردن درآمد آنان از طریق تبادل كالا، جلوگیری از قاچاق كالا و مواد مخدر، حفظ ثبات و امنیت مرزی منطقه، همكاری با نیروی انتظامی و بهبود مسائل اجتماعی و فرهنگی مردم این منطقه اشاره كرد.
باید توجه داشت كه پایانه مرزی میلك در دوران سخت تحریم نیز یكی از شلوغترین پایانه های كشور بوده كه این امر نشاندهنده ظرفیت های تجاری بالقوه این پایانه در شمال سیستان و بلوچستان است.
بهترین راه دسترسی كشورهای آسیای میانه و افغانستان به آبهای آزاد جهانی نیز می تواند مسیر زمینی میلك به چابهار و بر عكس باشد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: پایانه مرزی میلك بهترین فرصت را برای كشورهای آسیای میانه و افغانستان به منظور توسعه ترانزیت از طریق آب های آزاد فراهم كرده است.
نادر میرشكار ادامه داد: این پایانه بیشترین حجم صادرات كشور را به خود اختصاص داده كه نشاندهنده ظرفیت بسیار بالای آن است.
وی افزود: درآمد های حاصل از این بازارچه به حساب خزانه واریز می شود و تنها سهمی از آن برای زیرساخت های خود پایانه مورد استفاده قرار می گیرد.
وی تصریح كرد: هم اینك ایجاد پل دوم در این پایانه در دستور كار قرار گرفته كه اعتبار لازم برای آن از طریق درآمد خود بازارچه تامین خواهد شد.
وی خاطرنشان كرد: میزان صادرات از این پایانه در چهار ماه نخست سالجاری 28 میلیون و 19 هزار و 323 دلار بوده است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان بیان كرد: هم اینك زیرساخت های بسیار خوبی در چابهار ایجاد شده كه برای بهره برداری از این ظرفیت ها باید به پایانه مرزی میلك توجه ویژه ای شود.
میرشكار ادامه داد: همچنین برخی كشورهای خارجی از جمله هندوستان هدف گذاری كرده تا كالاهای خود را از طریق پایانه مرزی میلك وارد افغانستان كند.
**آسیای میانه - میلك - چابهار
بهترین مسیر ترانزیتی برای كالاهای مختلف آسیای میانه از مرز میلك گذشته و تا بندر چابهار در جنوبی ترین نقطه سیستان و بلوچستان ادامه دارد كه دولت تدبیر و امید برای بهبود شرایط تنها بندر اقیانوسی ایران یعنی چابهار اقدامات بسیاری انجام داده است.
منطقه آزاد چابهار با گستره 14 هزار هكتار در منتهی الیه جنوب شرقی ایران در 25 درجه و 20 دقیقه عرض شمالی و 60 درجه و 27 دقیقه طول شرقی در شرق خلیج چابهار و در كنار آب های دریای عمان قرار دارد.
ایجاد منطقه آزاد برای نخستین بار توسط دفتر برنامه ریزی برنامه و بودجه سیستان و بلوچستان در چارچوب نظری توسعه استان ( زمینه مطالعه پایه آمایش سرزمین در سال 1363) مطرح شد و سپس در طرح پایه آمایش سرزمین جمهوری اسلامی ایران مورد اشاره قرار گرفت اما به طور مشخص مطالعات توسعه محور شرق (مصوب سال 1364 هیات دولت) در راستای ترقی بخش بازرگانی به عنوان «محور توسعه» استان انجام شد كه به طور جدی به طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری در چابهار و همچنین میرجاوه تاكید و كلیات آن ارائه و سپس با همت دفتر هماهنگی و پیگیری مصوبه و طرح های توسعه محور شرق به انجام مطالعات راهبردی منطقه آزاد تجاری - صنعتی چابهار منجر شد.
این منطقه به وسیله شبكه حمل و نقل زمینی و هوایی از شمال به كشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به پاكستان و از جنوب به اقیانوس هند متصل است.
دسترسی مستقیم به آب های آزاد و قرار داشتن در خارج از خلیج فارس و نیز آسیب پذیر نبودن در مواقع بروز بحران، موقعیت استراتژیكی را برای ایجاد یك گذرگاه ارتباطی بین كشور های آسیای میانه و سایر كشورهای جهان فراهم كرده است.
بنا به نظر سازمان ملل، چابهار یكی از مهمترین كریدورهای شمال-غرب و جنوبی ترین راه این كریدور است.
مدیركل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: تكمیل مرحله نخست طرح توسعه بندر چابهار در سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال سبب شكوفایی اقتصاد دریا محور، رونق تولید و كسب و كار و متحول شدن محور شرق كشور می شود.
بهروز آقایی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با این اقدامهای ارزنده و مهم این گنج نهان در سواحل مَكُّران بیشتر كشف و شكوفا می شود.
وی افزود: طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان طرح برتر در سطح اقتصاد حمل و نقل موفق به دریافت جایزه دادمان شده است.
وی ادامه داد: این طرح در فاز یك اسكله های كنتینری و پسكرانه با پیشرفت بیش از 95 درصدی در مرحله بهره برداری است.
وی بیان كرد: ظرفیت بندر شهید بهشتی پس از تكمیل مرحله (فاز) نخست به هشت و نیم میلیون تن می رسد كه بزودی با حضور مسئولان ارشد كشوری و كشورهای همسایه به بهره برداری خواهد رسید.
وی افزود: در مجموع بیش از یك میلیارد دلار برای طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار و تجهیز آن سرمایه گذاری شده است.
مدیر كل بناد و دریانوردی استان با تشریح آخرین اقدامات در اجرای پروژه بندر شهید بهشتی چابهار افزود: در فاز نخست هزار و 650 مترموج شكن، بیش از 5 كیلومتر دایك حفاظتی، پنج پست اسكله شامل 2 پست اسكله كانتینری و سه پست اسكله كالای عمومی به طول هزار و 700 متر احداث شده است.
وی ادامه داد: از مجموع 15 میلیون و 800 هزار مترمكعب عملیات لایروبی مقدار 14 میلیون و 500 هزار متر مكعب انجام شده كه در این بخش حجم عملیات 94 درصد است.
مدیركل بنادر و دریانوردی سیستان وبلوچستان با بیان اینكه قرار است بیش از60 هكتار از محوطه تخلیه و بارگیری كالا با 29 میلیون و 995 هزار عدد تایل و سنگ فرش روسازی شود، خاطرنشان كرد: تاكنون حدود 30 هكتار با 23 میلیون و 101 هزار عدد بلوك تولیدی روسازی شده و 203 هكتار از دریا استحصال شود.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان و سرپرست فرمانداری شهرستان ویژه چابهار نیز به خبرنگار ایرنا گفت: دولت یازدهم هزار و 720 میلیارد ریال برای توسعه زیرساخت ها، عمران و آبادانی این شهرستان هزینه كرده است.
غلامرضا مجیدی اظهار داشت: اعتبار یاد شده از محل استانی، 2 درصد نفت و گاز، توسعه متوازن ملی و استانی بوده است.
وی ادامه داد: اعتبارات ملی برای اجرای طرح های كلان نظیر توسعه بندر شهید بهشتی و راه آهن چابهار - سرخس هزینه می شود.
وی افزود: سهم شهرستان چابهار از محل سفر مقام معظم رهبری به مناطق دریایی جنوب 379 میلیارد ریال است كه در بخش های آموزش و پروش، آب ، برق، شیلات، كشاورزی، عمران شهری و روستایی، بهداشت و درمان، امور مساجد و رفاه اجتماعی هزینه می شود.
**منطقه آزاد سیستان تسهیل كننده ارتباط كشورهای آسیای میانه تا چابهار
ایجاد منطقه آزاد در سیستان به دلیل ظرفیت های مطلوب این منطقه و حاكم شدن شرایط خاص تجاری در آن، سبب جلب توجه تجار و بازرگانان به این منطقه می شود.
نماینده مردم شهرستان های زابل، زهك، هیرمند، نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایرنا گفت: منطقه آزاد سیستان ظرفیتی منحصر به فرد برای تحول شرق كشور و توسعه و پیشرفت سیستان و بلوچستان است كه امیدواریم با همت نمایندگان به تصویب برسد.
حبیب الله دهمرده اظهار داشت: منطقه آزاد یك ظرفیت منحصر به فرد برای سیستان است كه علاوه بر تغییر چهره اقتصادی منطقه و رونق محور ترانزیتی چابهار - میلك سبب تحول شرق كشور می شود.
وی تصریح كرد: تمام دنیا بر این باورند كه «چابهار - میلك» با هم می توانند نقش موثر خود در برقراری روابط اقتصادی شرق و غرب دنیا را ایفا كنند و هیچ كدام به تنهایی معنی پیدا نمی كند.
وی ادامه داد: ابتدا ظرفیت چابهار باید ارتقا پیدا كند و در قسمت بعد حمل و نقل كه راه آهن و جاده مناسب است باید در این محور شكل گیرد تا بتوانیم از ظرفیت چابهار- میلك به بهترین شكل استفاده كنیم.
دكتر دهمره خاطر نشان كرد: به موازات منطقه آزاد سیستان، منطقه آزاد تجاری نیمروز افغانستان نیز باید شكل گیرد تا بیشتر كشورهای دنیا از كریدور سه منطقه آزاد «چابهار، سیستان، نیمروز» نهایت استفاده را ببرند.
وی بیان كرد: شعار همیشگی من این بوده كه مرز یك فرصت است و فقط باید ساماندهی شود.
وی ادامه داد: وقتی مرزهای استان به ویژه میلك و چابهار می تواند در جهت توسعه شرق كشور نقش ایفا كند مصداق بارز اقتصاد مقاومتی محسوب می شود.
نماینده مردم شهرستان های زابل، زهك، هیرمند، نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی گفت: منطقه آزاد سیستان مكمل منطقه آزاد چابهار است و این 2 با هم می توانند، نقش جاده ی ابریشم را ایفا كنند و به تنهایی یك منطقه نمی تواند سودمند باشد.
وی تصریح كرد: مناطق آزاد ساز و كار خودش را می خواهد چون سرمایه گذاران داخلی و خارجی در این بخش ورود پیدا می كنند بنابراین توجیه اقتصادی برای این منطقه وجود دارد.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان و فرماندار ویژه شهرستان زابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: وجود منطقه آزاد در سیستان می تواند شرایط شكننده كنونی را التیام بخشد.
هوشنگ ناظری ادامه داد: منطقه آزاد سیستان در حقیقت مكمل منطقه آزاد چابهار بوده و این دو می توانند بال های شكوفایی سیستان و بلوچستان و شرق كشور باشند.
وی افزود: مرز میلك كوتاهترین مسیر برای ترانزیت كالا از بنادر جنوبی ایران به افغانستان و كشورهای حوزه آسیای میانه است.
وی بیان كرد: منطقه آزاد حوزه فعالیت های برون مرزی بیشتری را در بر می گیرد و زمینه ساز سرمایه گذاری تجار خارجی در منطقه می شود.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار نیز به خبرنگار ایرنا گفت: منطقه آزاد سیستان پل مهم ارتباطی و راه مناسب برای اتصال بندر استراتژیك چابهار به كشور افغانستان، توسعه محور ترانزیتی چابهار- زاهدان- میلك و مكمل منطقه آزاد چابهار است.
عبدالرحیم كردی اظهار داشت: یكی از اهداف تاسیس سازمان منطقه آزاد چابهار ارتباط تجاری و اقتصادی با كشور افغانستان است كه تنها راه آن و تسریع در كارها ایجاد منطقه آزاد در شمال سیستان وبلوچستان در منطقه سیستان است.
وی افزود: منطقه آزاد چابهار پلی برای ترانزیت و تجارت سرمایه گذاران كشور افغانستان است و می تواند این كشور محصور در خشكی را به آب های اقیانوسی متصل كند.
یكی از تجار افغانستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مرز میلك بهترین راه برای ترانزیت كالا از افغانستان به سایر كشور های دنیا و برعكس محسوب می شود.
گل آقا چخانسور ادامه داد: ترانزیت كالا به كشور های غرب ایران از مسیر زمینی و به كشور های اروپایی از مسیر دریایی چابهار نزدیكترین راه برای تجار افغانستان است.
وی تصریح كرد: درصورتی كه شرایط شمال سیستان و بلوچستان برای ترانزیت مانند چابهار فراهم می بود می توان امید بیشتری به تجارت با ایران داشت.
وی خاطرنشان كرد: به دلیل مقرون به صرفه بودن این مسیر هم اینك بسیاری از خودروهای سنگین افغانستان در مسیرهای مختلف سیستان و بلوچستان فعالیت می كنند.
سیستان و بلوچستان به عنوان پهناورترین استان كشور به دلیل بهره مندی از مرزی طولانی و دست داشتن در آبهای آزاد جهانی و نیز موقعیت همجواری خاص با كشور های آسیای میانه می تواند نقش بسزایی در ارتباط این كشورها با سایر نقاط جهان ایفا كند كه در صورت توجه به این مزیت ها نه تنها برای كشور مفید خواهد بود بلكه می تواند به سكوی اقتصادی منطقه نیز تبدیل شود.
7311**6081
زاهدان - ایرنا - سیستان و بلوچستان به دلیل همجواری با كشورهای آسیای میانه و دست داشتن در آب های آزاد جهانی به عنوان كوتاهترین راه ارتباطی كشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می شود كه بهره گیری از این مزیت می تواند آن را به سكوی اقتصادی منطقه تبدیل كند.
