مهاجرت تجربه ای كه ممكن است در زندگی هر فرد اتفاق بیافتد؛ دور شدن از زادگاه خویش به اختیار و یا اجبار می تواند دلایل اقتصادی یا سیاسی و اجتماعی داشته باشد؛ مهاجرت می تواند در داخل استان یا در سطح ملی و بین المللی انجام شود اما آنچه كه در لرستان قابل بررسی است میزان بالای مهاجرت از این استان به كلان شهرها است.
بنا بر سرشماری سال 95 لرستان مقام دوم مهاجرفرستی كشور به تهران را دارد؛ اینكه این مهاجرت ها بیشتر كدام قشر اجتماعی را در بر می گیرد و هر قشری به چه عللی اعم از اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دست به مهاجرت می زند و چه پیامدهایی بدنبال دارد نیازمند بررسی جدی است.
طبق آمارهای رسمی در نیمه دوم دهه 80 حدود هفت هزار و 500 نفر سالانه از لرستان مهاجرت كرده اند و مقصد بیشتر آنها استان های البرز و تهران بوده است و بنا بر این آمارها لرستان در مقام سوم مهاجرفرستی كشور بعد از خوزستان و كرمانشاه قرار دارد.
مهاجرفرستی لرستان در نیمه نخست دهه 90 نه تنها كاهش نیافته بلكه بنا به گفته های مسئولان افزایش داشته و تقریباً به 12 هزار نفر رسیده است.
در مجموع این میزان از مهاجرت در جامعه ای چون لرستان به لحاظ میزان و نرخ رشد آن یك مساله اجتماعی جدی است كه نیاز به بررسی عمیق از زوایای مختلف دارد به همین منظور در میزگردی كه در دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در مركز لرستان برگزار شد این موضوع از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفت.
** نگاهی آماری به جمعیت لرستان
سلیمان میرزاپور محقق و فعال اجتماعی در این میزگرد خبری با ارائه آماری در خصوص جمعیت استان لرستان گفت: نرخ رشد جمعیت استان لرستان در دوره سرشماری 85 تا 90 معادل 75 صدم درصد بوده است بطوری كه از جمعیت یك میلیون و 689 هزار و 650 هزار نفر به یك میلیون و 754 هزار 243 نفر در سال 90 افزایش داشته است.
وی افزود: در دوره سال های 90 تا 95 نرخ رشد جمعیت لرستان به هفت صدم درصد كاهش داشت و جمعیت به مرز یك میلیون و 760 هزار و 649 نفر رسید.
میرزاپور گفت: در همین دوره میانگین نرخ رشد جمعیت كشور 1.24 بوده و این موضوع نشان دهنده رشد پایین تر جمعیت لرستان نسبت به میانگین كشوری است؛ در این دوره استان های خراسان شمالی، همدان و لرستان كمترین نرخ رشد را بین سایر استانها داشته اند.
وی با بیان اینكه اختلاف بین نرخ رشد طبیعی و واقعی لرستان بیانگر مهاجر فرستی این استان است، افزود: نرخ رشد طبیعی(زاد و ولد منهای مرگ و میر) در سال های 1384 تا 1388، 1.44 درصد بوده كه بالاتر از نرخ رشد طبیعی كشور یعنی 1.23 بوده است.
این پژوهشگر اظهار كرد: نرخ رشد جمعیت شهری استان لرستان در فاصله سال های 90 تا 95 برابر با 1.07 درصد بوده كه پایین تر از میانگین كشوری یعنی 1.97 درصد است.
وی افزود: نرخ رشد جمعیت روستایی لرستان در همین دوره منفی 1.63 بوده و میانگین كشوری نیز منفی 68 صدم درصد بوده است.
این استاد دانشگاه گفت: سهم جمعیت استان لرستان از كل جمعیت كشور در سال 1390 برابر با 2.33 درصد بوده كه در سال 95 به 2.2 درصد رسیده به این معنی كه در دوره 90 تا 95 سهم لرستان از جمعیت كشور كمتر شده است.
وی افزود: در سرشماری 1395، لرستان مقصد 1.5 درصد كل مهاجرت های كشور بوده است در حالی كه در استانی مانند تهران این مقدار 20 درصد بوده است؛ آنچه از این آمار استنباط می شود این است كه نرخ رشد جمعیت در دوره 90 تا 95 كمتر از پنج سال قبلی بوده است.
** سیاست های قطب رشد از دلایل اصلی مهاجرت از لرستان است
میرزاپور عمده دلیل مهاجرفرستی استان هایی مانند لرستان در طول سالهای گذشته را اتخاذ سیاست های قطب رشد در كشور و سرمایه گذاری در برخی شهرها و استانها عنوان كرد و گفت: این موضوع موجب جمعیت پذیری برخی شهرها و كلانشهر شدن آنها شده است.
وی افزود: طرح های فرادستی و برنامه ریزی های منطقه ای در بعد از انقلاب نیز بیشتر ادامه سیاست قطب رشد و در جهت تقویت این كلانشهرها عمل كرده است.
این پژوهشگر مسائل اجتماعی اظهار كرد: عمده دلیل مهاجرفرستی لرستان در دهه اخیر، نبود فرصت های كافی شغلی در این استان و همچنین سایر امكانات و خدمات دولتی است.
به گفته وی قرارگیری این استان در میان چند كلانشهراهواز، اصفهان، كرمانشاه و ... نیز بر مهاجرفرستی لرستان در طول دهه های اخیر بی تاثیر نبوده است.
میرزاپور افزود: در دوره 85 تا 90 بیش از هفت هزار نفر از لرستان به استان خوزستان و كمتر از 9 هزار نفر به استان البرز مهاجرت داشته اند.
وی یادآور شد: مقصد بیشتر مهاجرت های لرستانی ها به استان تهران بوده است به طوری كه بیش از 41 هزار و 136 نفر بین سال های 90 تا 95 از لرستان به تهران مهاجرت كرده اند.
** نبود شایسته سالاری از دلایل اصلی مهاجرت قشر فرهیخته است
مسعود سعادت مهر استاد اقتصاد دانشگاه لرستان نیز در این میزگرد گفت: در زمینه مهاجرت باید بررسی كرد نگاه ما به مسائل سیاسی و اقتصادی به چه شكل است و باید پذیرفت آیا بحران وجود دارد یا خیر و به فراخور وضع موجود بررسی كرد و تصمیم گرفت.
وی با اشاره به ارتباط توسعه روستایی و كاهش مهاجرت افزود: در دهه های اول و دوم انقلاب مهاجرت از روستا به شهرها زیاد بود بطوریكه روستاها خالی از سكنه شد اما در دهه اخیر مهاجرت معكوس رخ داده است.
این استاد دانشگاه درخصوص چرایی و علت مهاجرت از لرستان گفت: افرادی نظیر فرهیختگان و نخبگان احساس می كنند لرستان ظرفیت جذب آنها را ندارد لذا اقدام به مهاجرت می كنند.
وی افزود: قشر فرهیخته به علت پارامترهای فرهنگی و فرهنگ توسعه نیافته و عدم شایسته سالاری كه برای سواد، دانش و مهارت آنها ارزشی قائل نمی شود، دست به مهاجرت می زنند و محل زندگی خود را رها می كنند.
وی افزود: در طیف دیگری افراد بیكار و فاقد شغل بدلیل فقر و مشكلات اقتصادی و معیشتی بدنبال راهی برای برون رفت از وضع موجود هستند.
** استان های محروم در جریان خصوصی سازی متضرر شدند
این استاد دانشگاه گفت: بنا بر نظریه رشد متوازن، توسعه باید در بخش های مختلف به یك نسبت ایجاد شود حال آنكه در رشد نامتوازن به دلیل كمبود امكانات، قطب های رشد ایجاد می شود تا از روند مهاجرت به كلانشهرها ممانعت شود.
وی افزود: استان های محرومی كه هنوز در زیرساخت ها با مشكل مواجه هستند نظیر لرستان، ایلام و كردستان در خصوصی سازی متضرر می شوند زیرا ظرفیت جذب سرمایه گذاری خارجی را ندارند و نمی توانند به چشم انداز توسعه مدنظر برسند؛ برعكس استان هایی كه به حدی از زیرساخت ها رسیده اند امكان جذب سرمایه گذاری بیشتر را دارند.
سعادت مهر با بیان اینكه زمینه مهاجرت در مناطق غیرتوسعه یافته به دلیل ضعف در ساختارها، فقر و بیكاری بیشتر است، اظهار كرد: در بحث مهاجرت در 2 حوزه فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی مشكل داریم به اینصورت كه باید بر روی مسائل فرهنگی و اجتماعی با ترویج فرهنگ توسعه یافتگی كار كنیم.
وی افزود: در بخش اقتصادی با گسترش حوزه های خرده مالكی؛ زمین ها ریز شده اند و برای كشاورزان صرفه اقتصادی ندارند لذا اقتصاد كشاورزان بیشتر اقتصادی معیشتی است.
** رسانه ها شیوه های زندگی سنتی را تبلیغ نكنند
وی با تاكید بر نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی در مهاجرت گفت: متاسفانه در رسانه های لرستان به ویژه صدا و سیما با ترویج شیوه های زندگی سنتی، فرهنگ توسعه نیافتگی تبلیغ و ترویج می شود حال آنكه ضمن احترام به این شیوه های سنتی باید كارآفرینی تبلیغ شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینكه برای مهار مهاجرت توجه صرف به مسائل اقتصادی كافی نیست، افزود: در كنار مسائل اقتصادی باید اقدامات فرهنگی و اجتماعی در اولویت باشند و فرهنگ نظم پذیری و احترام متقابل جایگزین فرهنگ های طایفه گری و ایلیاتی شود.
وی اظهار داشت: با طراحی فضای فرهنگی و اجتماعی مفید و حتی طراحی مبلمان شهری می توان جاذبه ها را بیشتر كرد و درعین حال با توجه به اینكه اقتصاد درختی مثمر است كه یكی از ثمرات آن توسعه می باشد باید با تاكید بر بعد آموزشی و فرهنگی به ابعاد مختلف این توسعه دست یافت.
** آمار مهاجرت داخلی در لرستان بیش از مهاجرت خارجی است
فرهاد طهماسبی معاون مدیركل امور اجتماعی استانداری لرستان نیز در این میزگرد با بیان اینكه مهاجرت دارای انواع طبیعی و غیر طبیعی است، گفت: مهاجرت طبیعی ناشی از تنگنا نیست و افراد به صورت طبیعی مهاجرت می كنند.
وی افزود: در صورتیكه افراد در اثر كمبودها و بحران ناچار به مهاجرت شوند امری غیر طبیعی است ولی اگر بر اثر پیشرفت، تحصیلات و توانمندی به مكان های دیگر مهاجرت كنند، طبیعی است.
به گفته وی مهاجرت داخلی و خارجی نیز در استان لرستان وجود دارد كه آمار مهاجرت داخلی بسیار بیشتر از مهاجرت خارجی است.
این جامعه شناس و پژوهشگر امور اجتماعی ادامه داد: پنج هزار تا 20 هزار نفر در سرشماری های مختلف از استان خارج شده اند ولی در مهاجرت داخلی بیش از 40 درصد از جمعیت روستاها و شهرهای حاشیه ای استان به شهرهای بزرگتر مهاجرت كرده اند.
** وجود تنگناها از دلایل مهاجرت های غیرطبیعی است
طهماسبی اظهار كرد: نیروی كار و افراد تحصیل كرده بیشترین مهاجرت به خارج از استان را داشته اند حال آنكه استان لرستان به این افراد نیاز دارد و در صورت توجه به آنها می توانند در سطح جامعه تاثیرگذار باشند.
وی افزود: ظرفیت استان در حال حاضر برای افراد توانمند و تاثیرگذار تنگ شده و تنگ نظری ها مانع از حضور سرمایه گذاران و نخبگان و افراد تحصیل كرده شده است.
این پژوهشگر امور اجتماعی با بیان اینكه نخبگان و افراد صاحب ایده و تخصص مجبور به مهاجرت به خارج از استان شده اند، گفت: افراد تحصیل كرده و توانمند به دلیل نداشتن پشتیبان و وجود تنگ نظری و باندبازی ها در سطح استان در تنگنا قرار گرفته اند.
وی با بیان اینكه مهاجرت افراد از استان لرستان 2 پیامد دارد، افزود: این مهاجرت ها از یك سو باعث آسیب به خارج از استان می شود و از سوی دیگر به درون استان آسیب وارد می كند چراكه جای خالی نخبگان و افراد متخصص در درازمدت احساس و مانع از ایجاد شرایط رفتاری و نگرشی جامعه می شود.
** تنگ نظری ها باعث فرار نخبگان از لرستان شده است
طهماسبی ادامه داد: تنگ نظری ها و كمبود منابع ناشی از آن تاثیرهای منفی دارد و بخش اعظمی از این مهاجرت ها ناشی از سیاست های نادرست و نامطلوب نظام اداری است.
وی سیاست های نادرست و نامطلوب مسئولان در همه ادوار را موجب عدم دست یافتن به توسعه مدنظر دانست و گفت: سیستم اداری به قدری مشكلات و مسائل برای سرمایه گذاران و نخبگان ایجاد می كند كه فضای كافی برای فعالیت این افراد در استان وجود ندارد.
وی افزود: اتفاقات استان حاصل ذهنیت و عینیت جامعه است و در راستای مهاجرت باید سیاست های كلان استان به درستی تدوین و اجرا شوند.
** مهاجرت سرمایه گذاران از لرستان مانع رشد استان می شود
این جامعه شناس و پژوهشگر امور اجتماعی گفت: مهاجرت نخبگان و سرمایه گذاران لرستان باعث آسیب در استان می شود.
وی با بیان اینكه پیامدهای مهاجرت بی رویه از لرستان برای این استان بسیار خطرناكتر از مقاصد مهاجران است، افزود: مقاصد مهاجران به دلیل رشد و توسعه بیشتر قادر به مهار مشكلات و پیامدهای مهاجرت هستند ولی خروج افراد دارای توان مالی، افراد تحصیلكرده و نخبه و همچنین نیروی كار از لرستان آسیب های زیادی به استان وارد می كند.
وی با اشاره به كمبود اعتبارات و سرمایه گذاری دولتی اظهار كرد: مهاجرت افراد سرمایه گذار از استان و نبود اعتبارات كافی در لرستان مانع از رشد و توسعه این استان می شود.
وی بیان كرد: لرستان از هر 2 طرف از پیامدهای منفی مهاجرت متضرر می شود و رشد اقتصادی و سرمایه انسانی نیز افول می كند.
طهماسبی گفت: به رغم وجود مدیران توانمند لرستانی در سطح كشور در حال حاضر مدیریت قوی در استان وجود ندارد زیرا سرمایه انسانی استان به خارج از استان صادر شده است.
وی افزود: درصورت حضور نخبگان و ظرفیت های فرهنگی، تحول فرهنگی در لرستان ایجاد می شود كه متاسفانه به دلایل متعدد این افراد در خارج از استان زندگی می كنند.
معاون مدیركل امور اجتماعی استانداری لرستان با بیان اینكه اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و سیاست در امر مهاجر تاثیرگذار هستند، اظهار كرد: در امر اقتصاد دولت قادر به تامین زیرساخت ها و اعتبارت لازم نیست.
وی با اشاره به وجود موانع فراوان در امر سرمایه گذاری در لرستان افزود: راه اندازی شركت های سرمایه گذاری و توسعه محلی در استان ضروری است.
** سرمایه های محلی به كار گرفته شوند
این جامعه شناس و پژوهشگر امور اجتماعی گفت: سرمایه های اقتصادی و فكری استان باید به صورت سازمان یافته در راستای بهبود وضعیت استان استفاده شود.
وی افزود: نخبگان حكومتی و نخبگان جامعه باید از سرمایه های محلی استفاده و سیاست اقتصادی یكنواختی در سطح كشور اجرا كنند.
طهماسبی اظهار داشت: عدالت و توسعه باید در كنار هم به كار گرفته شوند كه در این راستا سیاست گذاران محلی اثرگذار هستند.
به گفته وی كشاورزی و دامپروری باید صنعتی شوند و این در حالی است كه 35 درصد روستانشین بیكار در لرستان وجود دارد.
وی با انتقاد از نبود صنایع تبدیلی به رغم وجود ظرفیت های فراوان كشاورزی گفت: در بحث گردشگری با وجود ظرفیت های میراث تاریخی و طبیعی اقدامی نشده و اشتغال پایدار ایجاد نشده است.
** توسعه فرهنگی و اجتماعی از مهاجرت ها جلوگیری می كند
این جامعه شناس و پژوهشگر امور اجتماعی گفت: روابط اجتماعی در لرستان روابط ناقصی است و همه عناصر و اجزا به دلایل مختلف به نقطه تعاملی نرسیده اند كه سیاستگذاران و رسانه ها در این موضوع مسئول هستند.
وی افزود: توسعه فرهنگی نیازمند باور، نگرش و كنش است و در این راستا باید مطالعه و تلاش شود و كار باید به مردم و سمن ها سپرده شود.
طهماسبی ادامه داد: روندی كه توسط مدیریت و فعالیت های سیاسی در لرستان در حال طی شدن است در نهایت موجب مهاجرت می شود و این اقدامات آمار مهاجرت را افزایش داده اند.
** شغل های با كیفیت در سطح روستاها وجود ندارد
معاون اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی لرستان نیز در این میزگرد خبری گفت: انفجار جمعیتی دهه 60 در لرستان منجر به كشاورزی خرده مالكی شده و در حال حاضر كشاورزی تنها معیشتی است.
عظیم رحمان سالاری افزود: هم اكنون نه تنها قطب دامپروری بودن لرستان با توجه به استانداردهای زیست محیطی و قانون های سخت منابع طبیعی به صرفه نیست بلكه بحث تعاون در روستاها وجود ندارد.
وی اضافه كرد: این اقدامات باید در محیط های كارآفرین پرور و صنعت پرور انجام شود و در لرستان به لحاظ جغرافیایی امكان توسعه قطب دامپروری و كشاورزی ایجاد نشده است.
به گفته وی امكان سرمایه گذاری به دلیل كم آبی در سطح استان لرستان وجود ندارد و شغل های مناسب و متناسب با تحصیلات افراد وجود ندارد.
رحمان سالاری افزود: در روستاها زمینه اشتغال جوانان تحصیل كرده وجود ندارد از طرفی دولت نیز هیچگونه زیر ساختی در این مناطق ایجاد نكرده است.
** استقبالی از تسهیلات ارزان قیمت روستایی در لرستان نشده است
معاون اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی لرستان گفت: در حال حاضر در بحث اشتغال روستای 190 میلیارد ریال تسهیلات ارزان قیمت برای خدمات فناوری اطلاعات و تولید محتوا در استان وجود دارد.
وی با بیان اینكه پس از سه ماه پیگیری و اعلام این اعتبار تاكنون حتی یك نفر متقاضی مراجعه نكرده است، افزود: نبود زیرساخت ها و امكانات و توان تهیه ضامن مورد نظر بانك ها برای افراد ساكن در روستاها مانع از استفاده از این تسهیلات شده است.
رحمان سالاری ادامه داد: افراد تحصیلكرده به لحاظ معیشتی امكان زندگی در روستاها را ندارند و مجبور به مهاجرت به شهرها می شوند.
وی اظهار كرد: این افراد بیشتر به دنبال اشتغال و زندگی با كیفیت تر هستند و از طرفی سرمایه گذاری انجام شده در استان متناسب با ظرفیت استان نبوده است.
رحمان سالاری افزود: اعتبارات نیز با اقدامات غیركارشناسی و رانت های سیاسی به صورت غیرمتوازن در استان هزینه شده است.
** سیستم آموزشی بیشتر افراد پشت میزنشین پرورش داده است
معاون اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی لرستان بیان كرد: افراد تحصیلكرده به دلیل پایین بودن كیفیت آموزشی در مباحث فنی توانمند نیستند و به دلیل عدم حمایت لازم نظام مالی از این افراد حتی در روستاها مجبور به مهاجرت شده اند.
وی افزود: متاسفانه تسهیلات اختصاصی صندوق توسعه بیشتر توسط افراد دارای نفوذ سیاسی و ساكن در شهرها از طریق رانت سیاسی اخذ می شود.
به گفته وی منابع در مصارف مورد نیاز هزینه نمی شود و از طرفی بروكراسی اداری برای صدور مجوزها سردرگم كننده است و بیشتر افراد از پیگیری مجوزها منصرف می شوند.
رحمان سالاری افزود: اقتصاد روستاها به لحاظ جاذبه های لازم برای ماندگاری روستاییان ایجاد نشده است و گاهی روستاها خالی از سكنه هستند.
وی اظهار كرد: نیروی انسانی ارزان قیمت و بیكاری در لرستان باعث رشد اقتصادی استان های همجوار و افزایش اشتغال خدماتی در استان شده است.
** 50 درصد مشاغل لرستان خدماتی هستند
معاون اشتغال اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی لرستان گفت: با توجه به كمبود زیرساخت ها در روستاها و شهرهای حاشیه ای استان و آمار بالای بیكاری در سطح استان اغلب مشاغل ایجاد شده در سال های اخیر در این استان خدماتی هستند.
وی افزود: لرستان استانی مهاجرفرست و دارای نرخ بالای بیكاری است كه این مسائل منجر به آسیب های اجتماعی می شود و در این راستا باید اقدامات تاثیرگذاری در اولویت كاری قرار گیرد.
رحمان سالاری ادامه داد: حضور كارشناسان و جامعه شناسان استان در برنامه ریزی و كارشناسی در راستای توسعه استان ضروری است.
به گفته وی نظام اداری استان مدیر پرور نبوده و از بخش خصوصی افرادی برای مدیریت در استان انتخاب شده اند.
مجتبی تركارانی رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان نیز در این میزگرد خبری گفت: موضوع مهاجرت اكنون در استان لرستان مساله ساز شده است زیرا با اینكه مهاجرت یك تصمیم فردی بوده و هر شخصی برای انتخاب محل زندگی خود آزاد است اما وقتی میزان و سرعت خروج افراد از یك منطقه از حدی بیشتر و جوانان و نخبگان آن جامعه را بیشتر شامل شود به یك مساله اجتماعی تبدیل می شود كه باید به فكر راه حلی برای كاهش و یا كند كردن روند آن بود.
وی افزود: مهاجرت در تمام جوامع به صورت طبیعی وجود دارد اما مهاجرت زمانی مساله ساز است كه جامعه مبدا بخاطر خروج سریع نخبگان امكان جانشین پروری را نداشته باشد و یا نخبگان مهاجر امكان تبادل فرهنگی با جامعه مبدا را از دست بدهند.
تركارانی اضافه كرد: مهاجرت زمانی می تواند طبیعی باشد كه انباشت تجربه و سرمایه در جامعه مبداء به اندازه كافی صورت گرفته و جامعه مبداء بتواند این منابع انسانی یا فرهنگی و یا متخصصان را به اندازه كافی تولید نماید و خروج نخبگان سطح فرهنگی و یا انرژی و جوانی جامعه را دچار نقصان نكند.
وی گفت: در جامعه مقصد نیز شرایط پذیرش مهاجران باید به خوبی مهیا باشد كه به نظر می رسد مهاجرت ها در لرستان فاقد سطح حداقلی از این معیارها است به عبارتی در لرستان افراد متخصص و نخبگان علمی و فرهنگی بعد از اینكه به سطحی از تجربه، سرمایه و تخصص می رسند مهاجرت آغاز می شود.
وی افزود: زمانی كه نیاز است این تجربه به نسل بعد انتقال یابد و انباشت دانش و تجربه آغاز شود مهاجرت آغاز و روند انتقال دانش و فرهنگ و حتی سرمایه گسسته و بعد از مهاجرت نیز تبادل فرهنگی و اقتصادی مهاجر با جامعه مبدا قطع می شود.
** مهاجرت های نیم قرن اخیر از دلایل عقب ماندگی لرستان بوده اند
این جامعه شناس یكی از دلایل عقب ماندگی لرستان را توالی موج های مهاجرتی در طول نیم قرن اخیر دانست و اظهار كرد: لرستان چند موج مهاجرت داشته است كه موج نخست آن بعد از اصلاحات ارضی صورت گرفت و در آن میزان مهاجرت روستائیان به شهر بخصوص در دهه 40 زیاد شد.
وی افزود: موج دوم مهاجرت در لرستان مربوط به بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود كه روستائیان وارد نهادهای سیاسی و حكومتی همچون كمیته و سپاه شدند.
رئیس انجمن جامعه شناسی استان لرستان ادامه داد: موج سوم مهاجرت در استان لرستان مربوط به دوران بعد از جنگ بود كه بخاطر آرامش بعد از جنگ مهاجرت روستاییان به شهرها شدت گرفت.
وی افزود: موج چهارم كه هم اكنون در حال وقوع است ناشی از مسایل و مشكلات اقتصادی، اشتغال و بیكاری و مسائل فرهنگی و سبك زندگی است.
** جوانان جویای كار و نخبگان بیشترین مهاجرت را از لرستان داشته اند
وی با بیان اینكه مهاجرت در استان لرستان بین 2 قشر جوانان جویای كار و نخبگان بیشتر شیوع داشته و قابل بحث است، گفت: در مساله مهاجرت از طرفی جوانان در سن اشتغال و جویای كار قرار دارند و از طرف دیگر نخبگان و فرهیختگانی هستند كه فضای سازمانی، اداری و اجتماعی موجود برای آنها تنگ است و چاره را در مهاجرت می بینند.
رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان با بیان اینكه علت مهاجرت طبقات پایین، جوانان و نخبگان طبقه متوسط متفاوت است، گفت: علت مهاجرت در طبقه های پایین و جوانان بیشتر مسائل اقتصادی است كه برای دست یافتن به حداقل هایی از بقا و معیشت مهاجرت می كنند.
وی افزود: مهاجرت در طبقه متوسط اعم ازمتخصصین، مدیران و كارشناسان علل فرهنگی و اداری دارد زیرا در این ساختار به دلیل غلبه فرهنگ ایلیاتی، سنتی و انحصارطلبی سیاسی، هر كسی مدیر می شود سایر دوستان خود را فارغ از دانش و تخصص آنها بكار می گیرد و این روند ضد شایسته سالاری به فرار نخبگان دامن می زند.
این جامعه شناس اظهار داشت: افراد شایسته فكر می كنند در چنین سیستم اداری مبتنی بر باند و گروه جایگاهی ندارند و بعد از مدتی سرخوردگی به محض پیدا كردن شرایط مناسب مهاجرت می كنند.
تركارانی با بیان اینكه نباید از فضای فرهنگی جمع گرایانه و كمبود امكانات رفاهی و فرهنگی دخیل در پدیده مهاجرت غافل شد، افزود: ساختار شهری و فرهنگی مدرن هنوز در استان شكل نگرفته است.
وی گفت: مسائل فرهنگی و اجتماعی، اداری و سازمانی، مسائل سیاسی و اقتصادی مجموعه عواملی هستند كه در كنار همدیگر باعث تشویق مهاجرت می شود.
** پایین آمدن سطح نخبگی جامعه از پیامدهای مهاجرت است
رئیس انجمن جامعه شناسی استان لرستان افزود: یكی از مهمترین پیامدهای مهاجرت این است كه جامعه از افراد نخبه و فرهیخته خالی می شود و سطح نخبگی جامعه پایین می آید و درمقابل بدون اینكه جایگزینی مناسب صورت گیرد افرادی با توانایی پایین تر جای آنها را می گیرند و به مرور با خالی شدن فضا از آدم های توانمند، روند مهاجرت تسریع می شود.
وی گفت: اكنون شكلی از مهاجرت رواج یافته است كه در آن مردان خانواده برای پیدا كردن شغل و یا تحصیلات به صورت موقت دور از خانواده زندگی می كنند؛ در چنین شكلی از مهاجرت با وجود شبكه های اجتماعی امكان ابتلای فرد به آسیب های اجتماعی افزایش می یابد.
این فعال اجتماعی و پژوهشگر مسائل اجتماعی افزود: فرد مهاجر در كلانشهرها به شدت در معرض آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد و بزهكاری بوده و همسر و كودكان نیز در نبود سرپرست خانواده در معرض مشكلات اجتماعی و اخلاقی قرار می گیرند.
تركارانی اظهار كرد: در فرایند مهاجرت اگر سلسله مراتب سكونتگاهی آن به صورت طبیعی طی شود یعنی مهاجرت به ترتیب از روستا به دهستان، بخش، شهر و كلان شهر صورت گیرد مشكلات فرهنگی كمتری در پی دارد اما بیشتر مهاجرت ها در لرستان از مناطق دورافتاده به كلان شهرهایی نظیر تهران اتفاق می افتد كه دلیل بیشتر آنها مسائل و مشكلات اقتصادی است.
** توسعه ساختار اداری، اجتماعی و فرهنگی برای كاهش مهاجرت ها ضروری است
این جامعه شناس با بیان اینكه مهاجرت مستقیم از روستا به كلان شهرها مشكلات فرهنگی و اجتماعی زیادی در پی خواهد داشت، افزود: از آسیب های این نوع مهاجرت می توان به تضعیف خانواده ها، رشد بزهكاری های اجتماعی، ایجاد تصویری منفی از لرستان در جامعه مقصد و عدم سازگاری مهاجران با فرهنگ میزبان و طرد اجتماعی اشاره كرد.
وی با بیان اینكه بعضی از علل مهاجرت، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اداری است، گفت: نیاز است كه به توسعه ساختار اداری و توسعه اجتماعی و فرهنگی توجه خاصی شود تا در طی فرایند آن مهاجرت كاهش یابد.
وی افزود: در استان لرستان میانگین سطح توانایی و دانش بعضی از مدیران كه ویترین استان هستند گاهی از سطح تخصص و دانش كارمندان آن سازمان كمتر است و این موضوع باعث سرخوردگی در قشر متخصص و تحصیل كرده و گرایش به مهاجرت در بین آنها می شود.
7274/1920/3022
خرم آباد -ایرنا- مهاجرت در هر صورتی كه باشد چه از سوی نخبگان و افراد فرهیخته و چه از سوی افراد جویای كار و آنهایی كه بدنبال حداقل هایی از رفاه هستند علل و پیامدهای خاص خود را دارد و این مسله در لرستان به مساله ای جدی تبدیل شده است.
