دیوار تحریم ها علیه قطر فرو می ریزد

قطر با مقاومت در مقابل فشارهای عربستان و متحدانش، اكنون آنها را وادار به خروج از اتحاد با ریاض كرده است .
عربستان، امارات، بحرین و مصر 5 ژوئن 2017 (15 خرداد 96) با متهم كردن قطر به حمایت از تروریسم، روابط خود با این كشور را قطع كردند و سپس مرزهای زمینی، دریایی و هوایی با قطر را هم بستند.
محاصره كنندگان قطر 13 شرط برای از سرگیری روابط با این كشور تعیین كردند، اما دوحه با بیان اینكه این شروط حاكمیت ملی كشورش را هدف قرار داده ، تاكنون به هیچیك از آنها تن نداده است .
در حمایت از تحریم قطر شماری از كشورهای آفریقایی و عربی هم با فراخوانی سفرای خود و اخراج سفیر قطر، روابط با دوحه را كاهش دادند.
آمریكا و شخص 'دونالد ترامپ' هم در ابتدا جانب عربستان را گرفت و ادعای حمایت قطر از تروریسم را تایید كرد.
اعمال تحریم ها علیه قطر كشوری كه تقریبا تمامی واردات خود را از مرزهای دو كشور امارات و عربستان انجام می داد، باعث بروز مشكلات شدیدی در این كشور شد.
آمارهای بانك مركزی قطر نشان می دهد، دولت ناچار شد طی شش ماه 40 میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را برای عبور از بحران اختصاص دهد.
مردم قطر گمان می كردند مانند حمله 'صدام حسین' دیكتاتور سابق عراق به كویت ، این كشور هم مورد تهاجم عربستان قرار خواهد گرفت و به همین دلیل 10 درصد كل پول در گردش از كشور خارج و به بانك های اروپایی و آمریكایی منتقل شد.
قطر پس از چند ماه با كمك كشورهای دوست و همسایه به ویژه جمهوری اسلامی ایران، از این شرایط سخت عبور كرد .
عربستان به قطر حمله نكرد، اما طی تقریبا یك سال گذشته تلاش های زیادی برای مقابله با این كشور انجام داد. گزارش منابع قطری حاكی است كه دو كشور امارات و عربستان برای كاهش ارزش واقعی واحد پول قطر تلاش های بی شماری انجام دادند.
تحریم كنندگان كه ورود اتباع قطری را هم به كشور خود ممنوع كرده بودند، موجب دور افتادن بسیاری از خانوادهایی شدند كه دارای همسر قطری بودند. علاوه بر آن تمامی سرمایه گذاری ها در این كشور را متوقف و دارایی های خود را از بانك های آن خارج كردند.
جعل اخبار برای تحت الشعاع قراردادن میزبانی قطر در جام جهانی فوتبال 2022 بخش دیگری از فعالیت های ضد قطری بود كه هر چند كوتاه ، تنش مذكور را به صدر اخبار منطقه كشاند.
در كنار این اقدامات عملی، جنگ لفظی و تلاش برای بی ارزش تلقی كردن بحران با قطر، قطعه دیگری از پازل دولت های تحریم كننده علیه دوحه بود. ولیعهد سعودی در سفر به مصر مردم قطر را با جمعیت یكی از خیابان های این كشور تشبیه كرد و گفت كه اصلا به این موضوع اهمیت نمی دهد.
'محمد بن سلمان' ادعا كرد: پرونده قطر در دست یكی از كارمندان سطح پایین وزارت خارجه این كشور است و او وقت خود را صرف رسیدگی به این موضوع نمی كند.
اختلافات تا جایی پیش رفت كه دولت امارات حتی در نقشه ای كه در شعبه 'موزه لوور' در ابوظبی نصب شده بود، نقشه قطر را پاك كرد و در معرفی آثار باستانی شبه جزیره نامی از قطر به میان نیاورد.
كشورهای تحریم كننده حتی شرایطی را ایجاد كردند كه امیر قطر در بیست و نهمین نشست سران 'اتحادیه عرب' در 'ظهران' عربستان شركت نكرد و رفتار خارج از نزاكت سعودیها و متحدینش با نماینده این كشور در این اتحادیه، خبرساز شد.
درست زمانی كه سعودیها تصمیم خود برای حفر كانال در تنها مرز زمینی قطر و دفن زباله های هسته ای خود در آن را رسانه ای كردند، دولت ترامپ با اعزام 'مایك پمپئو' رییس سازمان جاسوسی این كشور (سیا) كه اكنون به وزارت خارجه هم راه یافته، به شاه سعودی دستور داد، اختلاف با قطر را پایان دهد.
هر چند اقدامات دولتهای مختلف آمریكا طی چهار دهه گذشته علیه جمهوری اسلامی ایران، بی اثر بوده و تنها موجبات رسوایی بیشتر كاخ سفید را فراهم كرده ، اما ترامپ گمان می كند اختلاف میان اعضای شورای همكاری خلیج فارس تلاش های این كشور برای مقابله با ایران را بی اثر كرده است .
ترامپ در نامه ای كه برای شاه سعودی فرستاد، به تعهدات مادی و انسانی آمریكا در حمایت از امنیت خلیج فارس از سال 2001 به بعد اشاره كرد و هشدار داد كه اگر كشورهای شورای همكاری خلیج فارس به طور مشترك علیه ایران موضعگیری نداشته باشند، این تعهدات ادامه نخواهد یافت.
رییس جمهوری آمریكا در این نامه از عربستان خواسته بود، به فوریت روابط دیپلماتیك با قطر را از سر بگیرد و مرزها را به روی این كشور بگشاید .
البته مرزهایی كه عربستان و متحدانش به روی قطر بسته بودند، طی ماههای گذشته با پشیمانی شماری از كشورهای آفریقایی شكسته شده و اكنون اردن به عنوان یكی از كشورهای عربی نیز تلاش دارد، از آن عبور كند.

** پایان همكاری كشورهای آفریقایی با ریاض
كشورهای آفریقایی به دلیل نفوذ دلارهای نفتی جزو اولین كشورهایی بودند كه در حمایت از عربستان به ائتلاف تحریم قطر پیوستند، اما پس از آنكه نقش دلارهای سعودی به دلیل بروز مشكلات متعدد برای ریاض رنگ باخت، كشورهای آفریقایی سر برگرادنند و جای دیگری را هدف گرفتند.
جیبوتی یكی از كشورهایی بود كه به خاطر حمایت از عربستان روابط دیپلماتیك خود با قطر را كاهش داد . قطر هم متعاقب این تصمیم اعلام كرد كه نیروهای خود را كه از سال 2010 در مرز جیبوتی با اریتره مستقر كرده بود، از این منطقه خارج می كند.
اما طی ماههای بعد قطر با به كارگیری دیپلماسی با چاشنی كمكهای مالی توانست، نظر این كشور را برگرداند به حدی كه جیبوتی 24 فوریه ( 5 اسفند96 ) قرارداد خود با شركت بنادر دبی را كه به موجب آن اداره بندر 'دورالی' به این شركت سپرده شده بود، لغو كرد .
وزارت خارجه جیبوتی پیش از این در بیاینیه ای با اشاره به تنش در روابط قطر با عربستان، بحرین ، امارات و مصر اعلام كرد: گفت وگو بهترین راه برای حل اختلافات است.
دولت فدرال سومالی یكی دیگر از همپیمانان ائتلاف سعودی هم اخیرا قرارداد همكاری با اداره بنادر امارات موسوم به 'بربره' را به هم زد و امارات را به نقض قوانین بین المللی متهم كرد.
امارات مدعی است كه این تصمیمات بر اثر فشارهای قطر به این كشورها گرفته شده است .
علاوه بر این سنگال و چاد با جدا كردن راه خود از تحریم كنندگان قطر، روابط سیاسی با دوحه را از سر گرفتند و از اردوگاه عربستان و امارات خارج شدند.
دولت چاد كه روابط خود با قطر را از شهریور ماه 96 قطع كرده بود، از تصمیم خود عقب نشینی كرد و اسفند ماه همان سال با اعزام 'شریف محمد زین' وزیر خارجه خود به دوحه، قرارداد از سرگیری روابط دو كشور را با 'محمد بن عبدالرحمن آل ثانی' همتای قطریش، به امضا رساند.
در ادامه این روند، دولت سنگال دیگر كشور آفریقایی تصمیم گرفت سفیر خود به دوحه را بازگرداند . سنگال با انتشار بیانیه ای هدف از سرگیری روابط با قطر را تشویق طرفین برای حل مسالمت آمیز اختلافات عنوان كرد.
سودان دیگر كشور آفریقایی اگر چه روابط با قطر را قطع نكرد، اما در هر ائتلافی جانب عربستان را گرفته است . این كشور كه حداقل در رفتار تابع ائتلاف ضد قطر بود، اخیرا رابطه گرم تری با دوحه برقرار كرده و قرارداد 4 میلیارد دلاری توسعه بندر 'سواكن' را با قطر به امضا رساند . قراردادی كه با نارضایتی شدید امارات و عربستان روبرو شد.
علاوه بر آن سودان اعلام كرد كه از ماه آینده میلادی (ژوئن) دیگر حاضر نیست سربازان خود را در قالب ائتلاف خود خوانده عربی، راهی یمن كند تا كشته شوند.

** اردن هم عربستان را تنها می گذارد
اردن یكی دیگراز كشورهایی بود كه بعد از محاصره قطر، روابط خود با این كشور را كاهش داد. اردن پس از تنش، صادرات كالا به قطر را متوقف كرد و نمایندگی شبكه 'الجزیره' در این كشور را هم بست.
بحران قطر با همسایگانش از نظر اقتصادی بر اردن نیز تاثیر منفی گذاشت و ورود كالاهای اردنی به قطر به دلیل موضع گیری سیاسی امان نسبت به این بحران و همچنین بسته شدن مرزهای زمینی عربستان با قطر، تقریبا متوقف شد.
در ماههای اخیر روابط عربستان و اردن به سردی گراییده و شاهد تنش های ناگهانی شده است . به ویژه نگاه دو كشور در خصوص تحولات فلسطین و آنچه 'معامله قرن' خوانده می شود، باعث بروز اختلافات شدیدی بین دو طرف شده است .
از سوی دیگر برخی منابع فاش كرده اند كه عربستان تلاش داشته در روابط اردن و آمریكا كارشكنی كند و این امر برای دولت امان به اثبات رسیده است.
كلید بهبود روابط دوحه – امان پس از آن زده شد كه در ماههای پایانی سال 2017 شمار زیادی از نمایندگان مجلس اردن خواستار بهبود روابط با قطر شدند.
نمایندگان وابسته به ائتلاف 'اصلاح' كه از سوی 'اخوان المسلمین' اردن حمایت می شوند، اوایل اسفند ماه هم در نامه ای به دولت این كشور خواستار بازگشت 'بندر بن حمد العطیه' سفیر قطر به امان شدند.
پیش از آن هم یك هیات اقتصادی اردن به ریاست 'نائل الكباریتی' رییس 'اتاق بازرگانی' به دوحه سفر كرد تا راه های تقویت روابط تجاری و اقتصادی میان دو كشور را مورد بحث و بررسی قرار دهد.
به گفته رییس اتاق بازرگانی اردن، قطر از نظر میزان سرمایه گذاری در اردن در جهان در رتبه سوم قرار دارد. میزان سرمایه گذاری قطر حدود دو میلیارد دلار تخمین زده می شود و در دو بخش مالی و املاك تمركز یافته است.
ماه مارس امسال هم شركت های هواپیمایی دو كشور توافق نامه همكاری در زمینه حقوق هوایی امضا كردند و دوشنبه هفته گذشته نیز یك هیات امنیتی قطر به امان رفت و در خصوص تبادل اطلاعات امنیتی با مقامات اردنی گفت و گو كرد .
به گزارش خبرگزاری 'پترا'، سرلشگر 'فاضل الحمود' مدیر كل امنیت عمومی اردن با سرتیپ 'احمد الكواری' مدیر كل مبارزه با مواد مخدر قطر و هیات همراه او دیدار كرد و دو كشور برای توسعه همكاری های امنیتی توافق كردند.
این توافق یك روز پس ازآن صورت گرفت كه وزیر آموزش عالی اردن 'عادل الطویسی' به دوحه سفر كرد. او در مركز مطالعات عالی دوحه جلسه ای گذاشت و با اشاره به حضور بیش از یك هزار و 400 دانشجوی قطری در اردن، به خبرنگاران گفت كه در تلاش است، شمار بیشتری از دانشجویان قطری را برای دانشگاه های اردن جذب نماید.
سفر الطویسی اولین سفر یك مقام رسمی اردن بعد از بروز تنش در روابط قطر و همسایگانش محسوب می شود.
پشیمانی كشورهای حامی عربستان كه پیشتر روابط خود با قطر را قطع كرده بودند، دلیل عدم كارایی دیپلماتیك كشورهای تحریم كننده به ویژه عربستان در ماه های گذشته بوده است.
عربستان علاوه بر ماجراجویی ولیعهد جوان این كشور كه موجب بروز اختلاف میان ریاض و بیشتر كشورهای اسلامی و عربی منطقه شده است، در دو سال اخیر با كاهش قیمت نفت درآمدهای سرشار خود را از دست داده و حربه فشار اقتصادی بر دولت ها برای پیشبرد اهداف سیاسی را به نوعی از دست داده است.
خاورم**1508**1651