به گزارش ايرنا، آب كليدي ترين موضوع در تداوم حيات كشاورزي و اقتصاد است كه با گذشت سال ها كمبود اين نعمت خدادادي و موج خشكسالي ها به كشور، هرمزگان جزو اولين استان هايي است كه از تبعات اين خشكسالي و بي آبي ها در امان نماند و آثار خشكسالي يكي پس از ديگري زخم عميق خسارت را بر چهره اين استان به جاي گذاشت.
اين استان هر روز بخش عمده اي از منابع آبي خود را از دست داده و شمار دشت هاي بحراني و ممنوعه آن روز به روز افزايش مي يابد به قدري كه خشكسالي هاي چندين ساله اخير و تنش هاي آبي نفس كشاورزي استان هرمزگان را به شماره انداخته است؛ استاني كه سال ها كشاورزي و توليدات كشاورزي آن در شهرستان هاي حاجي آباد، رودان و ميناب از خرما گرفته تا ليموترش، باغ هاي مركبات نارنگي و پرتقال و انبه هاي سبز و زرد باغ هاي شرق استان زبانزد بود.
پديده خشكسالي و كم آبي در هرمزگان موجب خشك شدن 365 حلقه چاه آب آشاميدني، 18دهنه چشمه و قنات، 100 حلقه چاه و كاهش آب 135حلقه چاه بين30 تا 70 درصد شده و اين كه از 74 دشت موجود در هرمزگان تمامي آن ها داراي بيلان منفي هستند و 38 دشت ممنوعه بوده و مابقي دشت ها نيز شور است.
اما با توجه به ادامه خشكسالي ها، فرسايش خاك و بحران كم آبي در كشور افزايش توليدات گلخانه اي موضوعي اجتناب ناپذير است چراكه صاحبنظران علوم كشاورزي معتقدند كه براي دستيابي به موفقيت بيشتر، امروز راهي جز حركت به سمت كشاورزي درون زا، توليدمحور و اشتغالزا وجود ندارد و بخشي از اهتمام مسوولان دولتي نيز به سمت توسعه فعاليت هاي كشاورزي در قالب طرح هاي گلخانه اي است.
** تنش كم آبي هرمزگان در سال 97 جدي است
مساله تنش كم آبي امسال در هرمزگان و به ويژه بندرعباس از پايان سال 96 تاكنون از زبان مديران اين حوزه جدي تر شده و در جلسات متعدد اين موضوع را هشدار مي دهند.
مديرعامل آبفا شهري هرمزگان اخيرا در گفت و گويي به بررسي و بيان چالش هاي پيش رو و راهكارهاي گذر از تنش كم آبي در هرمزگان و به ويژه شهر بندرعباس پرداخته است.
امين قصمي در اين بررسي عنوان كرد: از نگاه مطالعاتي نياز آبي شهرهاي استان در سال 97 با لحاظ اقليم گرم و خشك، حدود 136 ميليون مترمكعب است و اين در حاليست كه با توجه به كاهش شديد بارندگي در حوزه آبريز منابع آبي استان در سال زراعي 97-96 (47 ميليمتر) و به تبع آن كاهش ذخاير آبي، ميانگين ميزان توليد فعلي آب به 103 ميليون مترمكعب كاهش يافته است و 11 شهر استان از جمله بندرعباس و بندر خمير در شرايط بحراني و 15 شهر ديگر در آستانه بحران قرار دارند.
به گفته وي، شهرهايي كه در وضعيت فعلي با تنش آبي مواجه هستند به ترتيب شهرهاي بندرعباس، خمير، تازيان پايين، بستك، جناح، مجنمع روستايي فرامرزان، سردشت، گوهران، گروك، هشت بندي، رويدر و روستاهاي تابعه هستند و 15 شهر ديگر شامل شهرهاي بيكا، زيارتعلي، فين، فارغان، بندر لنگه، كنگ، پارسيان، كوشكنار، تخت، قلعه قاضي، حاجي آباد، سيريك، درگهان، سوزا و چارك در آستانه بحران قرار دارند.
مديرعامل آبفا شهري هرمزگان ابراز كرد: در شهر بندرعباس، بندر خمير و روستاهاي حومه (كه منابع آبي مشترك با شهر بندرعباس دارند)، پروژه هايي نظير حفر و تجهيز 4 حلقه چاه در حاشيه سد شميل از سوي آب منطقه‌اي استان، بازسازي تاسيسات براي ارتقاء كيفيت در تصفيه خانه آب ميناب و بندرعباس و خريد و نصب ديزل ژنراتور اضطراري جهت تامين آب پايدار شهر بندرعباس و تلاش بي وقفه مسئولان آبفا و بخش خصوصي به منظور تسريع در تكميل فاز اول طرح آبشيرين كن بندرعباس با ظرفيت 20 هزار متر مكعب در شبانه روز به عنوان منابع جايگزين در راستاي افزايش ظرفيت منابع آبي اين شهر، تعريف شده است كه با آغاز فصل گرما وارد مدار بهره برداري مي شود.
قصمي در خصوص راهكارهاي شركت آب و فاضلاب هرمزگان اظهار كرد: در مركز استان شامل شهرهاي بندرعباس، بندر خمير و روستاهاي حومه، اجراي طرح آبشيرين كن بندرعباس با ظرفيت كامل 100 هزار مترمكعب، اجراي خط انتقال آب به طول 33 كيلومتر از آب شيرين كن بندرعباس تا مخازن داماهي اين شهر، حفر و تجهيز يك حلقه چاه دزك و كف شكني دو حلقه چاه سرخون و بازسازي تاسيسات تصفيه خانه و در مدار آوردن مولد برق جديد تصفيه خانه در دست اجراست.
اين مسوول ابراز كرد: در شرق هرمزگان شامل رويدر، سردشت و گوهران، سيريك و فارغان حفر و تجهيز يك حلقه چاه، تكميل خط انتقال كهورستان به طول 30 كيلومتر و اخذ مجوز احداث آب شيرين كن جهت تامين آب شرب كهورستان و رويدر دردست اجراست.
قصمي گفت: اجراي طرح تامين آب سردشت و بشاگرد از سد جگين، حفر و تجهيز يك حلقه چاه و خط انتقال سردشت، اجاره و تجهيز يك حلقه چاه گوهران و خريد و به كارگيري دو دستگاه تانكر آبرساني نيز از جمله اقدام هاي آبفا در شهرهاي سردشت و گوهران بوده است.
به گفته مديرعامل آب و فاضلاب استان هرمزگان، هم چنين تكميل آب شيرين كن سيريك با ظرفيت نهايي 3 هزار و 750 متر مكعب در شبانه روز، در مدار آوردن مخازن سه گانه شهري و تكميل خط انتقال آب سيريك-گروك و حفر و تجهيز يك حلقه چاه در شهر فازغان نيز در حال اجراست.
** گذر از بحران آب در شرايط فعلي نيازمند بسيج عمومي است
مدير آب و فاضلاب شهرستان حاجي آباد در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اظهار كرد: كاهش بارندگي ها، منابع آبي استان اعم از سطحي و زيرزميني را به شدت تحت تاثير قرار داده، به طوري كه تمامي شهرهاي اين استان در سال 97 با تنش آبي مواجه هستند.
امان الله كريمي افزود: كاهش آبدهي در همه رودخانه ها، چشمه ها و منابع آب زيرزميني در استان هرمزگان از جمله شهرستان حاجي آباد گزارش شده بنابراين مديريت آب و گذر از بحران در شرايط فعلي نياز به يك بسيج عمومي دارد.
وي ادامه داد: براي اينكه خسارات ناشي از خشكسالي را به حداقل برسانيم و كشاورزان ما بتوانند اين بحران و تنش هاي آبي را پشت سربگذارند همه مردو دستگاه هاي اجرايي بايد مشاركت و همكاري داشته باشند.
مدير آب و فاضلاب حاجي آباد در خصوص اهميت كشت گلخانه ها در اين شهرستان در راستاي مديريت منابع آبي، بهترين نوع كشت را گلخانه اي دانست كه تا اندازه زيادي چالش آب را برطرف مي كند.
** 100هكتار به ظرفيت گلخانه هاي حاجي آباد افزوده مي شود
مدير جهاد كشاورزي حاجي آباد نيز در اين گفت و گو با اشاره به رتبه نخست اين شهرستان در توسعه كشت گلخانه اي، از توسعه 100 هكتار گلخانه به ظرفيت هاي گلخانه هاي اين شهرستان درسال جاري خبرداد.
مهدي عباسپور اظهار داشت: شهرستان حاجي آباد با 85 هكتار سطح زير كشت محصولات گلخانه اي در مناطق حاجي آباد، شهدادي، سرچاهان، شميل، علي آباد، فارغان و گنج، رتبه نخست كشت گلخانه اي را در هرمزگان دارد.
وي توليد ساليانه محصولات گلخانه اي حاجي آباد را افزون بر 21 هزار تن اعلام كرد كه بيشترين سطح زيركشت با 41 هكتار مربوط به منطقه شهدادي است.
**80 درصد گوجه حاجي آباد صادر مي شود
مديرجهاد كشاورزي حاجي آباد در ادامه سخنان خود عمده محصولات توليدي اين گلخانه ها را شامل گوجه فرنگي، فلفل دلمه اي، خيارسبز، فلفل و حدود 2 هكتار توليد گل شاخه بريده عنوان كرد و ادامه داد: 80 درصد گوجه فرنگي اين شهرستان جنبه صادراتي دارد.
عباسپور، بازار فروش داخلي محصولات گلخانه اي حاجي آباد را استان هاي قم، تهران، يزد و هرمزگان اعلام كرد و بيان داشت: از امسال نيز محصولات صادراتي به كشورهاي قزاقستان، ارمنستان، عراق نيز ارسال مي شود كه عمده آن ها فلفل و گوجه فرنگي است.
وي هم چنين ميزان تسهيلات براي احداث گلخانه ها در سال گذشته را نزديك به 110ميليارد ريال عنوان كرد و بيان داشت: در سال جاري نيز از 39 طرح در نظر گرفته شده 4 طرح با اعتبار 81 ميليارد و 600ميليون ريال به زودي عملياتي مي شود.
وي خاطر نشان كرد: احداث گلخانه هاي كشاورزي و كشت هاي گلخانه اي به دليل سود آوربودن، توجيه اقتصادي و مصرف بهينه آب يكي از اصلي ترين راهبردهاي سازمان جهاد كشاورزي است.
** تشويق كشاورزان به كشت گلخانه اي با اصلاح ساختارها
راضيه ملكي، مسوول امور باغباني جهاد كشاورزي حاجي آباد نيز گفت: كشت گلخانه اي از شيوه هايي است كه در هر هكتار آن مي توان چندين برابر كشت در محيط آزاد، برداشت محصول سالم، مصرف بهينه آب و اشتغال افزايي مناسبي داشت.
وي افزود: تغيير الگوي كشت محصولات كشاورزي در استان و از جمله شهرستان حاجي آباد كه رتبه نخست در احداث گلخانه ها دارد، در راستاي صرفه جويي در مصرف آب بوده و جهاد كشاورزي نيز از توسعه چنين طرح هايي حمايت مي كند.
ملكي تاكيد كرد: براي رونق بخش كشاورزي با اصلاح ساختارها مي توان كشاورزان را نسبت به كشت غرقابي و توليد محصولات كشاورزي سالم در گلخانه ها سوق داد.
** گلخانه ها خانه سبز توليد محصول سالم
حسين شاه نظري يكي از فعالان كشت گلخانه در شهرستان حاجي آباد نيز عنوان كرد: به دليل خشكسالي هاي چندساله و كم آبي اقدام به راه اندازي 20هكتار محصول گلخانه اي شامل گوجه، فلفل و گل شاخه بريده در سرچاهان كرده ام.
وي افزود: در شرايط فعلي مشكلات كم آبي و هدر رفتن محصولات كشاورزي، محصول سالم خارج از گلخانه را نمي توان كشت و توليد كرد و درواقع گلخانه ها به عنوان خانه سبز و امني براي توليد محصول سالم صادراتي محسوب مي شوند.
شاه نظري، ميزان توليد امسال گوجه فرنگي در گلخانه اش را افزودن بر 200تن اعلام كرد و بيان داشت: 3 هزار متر از گلخانه به توليد گل شاخه بريده كه بازار فروش خوبي در تهران و اصفهان دارد، اختصاص يافته است.
** رونق اشتغال با توسعه گلخانه ها امكان پذير است
مدير مزرعه كشاورزي پلنگان و باوقار سرچاهان حاجي آباد نيز اظهار داشت: فار نخست احداث گلخانه را به رغم همه هزينه ها در راستاي جلوگيري از هدررفت آب با ظرفيت 2 هكتار با كشت گوجه فرنگي شروع كرديم.
اسلام باوقار، ايجاد اشتغال پايدار، وجود آب و هواي مناسب و خاك حاصلخير، جلوگيري از هدررفت آب و كمك به كشت نوين را از اهداف كشت گلخانه اي در اين منطقه سردسيري در استان هرمزگان برشمرد.
وي رونق اشتغال با توسعه گلخانه ها را امكان پذير دانست و ادامه داد: با ايجاد اين گلخانه درحال حاضر براي 22 نفر به صورت مستقيم شغل ايجاد شده است و تا سه ماه ديگر 2 هكتار ديگر به ظرفيت گلخانه در حوزه كشت گوجه فرنگي، فلفل دلمه اي و خيارسبز اضافه خواهد شد.
باوقار ابراز كرد: هزينه ايجاد گلخانه به نسبت كشت عادي هم هزينه بسيار بيشتر و هم ريسك پذيري بالاتري دارد و اگر كار براستفاده از تكنولوژي هاي نوين و بر مبناي علمي نباشد، موفق نخواهد بود.
وي بالا بودن هزينه اوليه احداث واحدهاي گلخانه اي را از مهمترين مشكلات پيش رو دانست و بيان كرد: ضعف سيستم بازاريابي محصولات كشاورزي در استان نيز از مسائل موجود است.
اين فعال در حوزه كشت گلخانه اي بيان داشت: درحال حاضر سوخت گلخانه گازوئيلي بوده اما براي توسعه كشت و بهبود وضعيت توليد محصولات باكيفيت گازكشي از نيازهاي جدي در اين منطقه سردسيري است.
** گلخانه هاي متروكه؛ اولويت هاي ستاد راهبردي گلخانه هاي هرمزگان
استاندار هرمزگان در نخستين نشست ستاد راهبردي گلخانه هاي هرمزگان سال جاري نيز از راه اندازي 143هكتار كشت گلخانه اي با هدف توسعه كشت محصولات كشاورزي با مصرف كم آب در استان خبر داد و اظهار كرد: با توافق صورت گرفته با سازمان جهاد كشاورزي استان، بايد تا شهريور ماه امسال 200 هكتار از زمين هرمزگان زير كشت گلخانه اي قرار گيرد.
فريدون همتي در اين نشست فعال سازي گلخانه هاي متروكه را يكي از اولويت هاي ستاد راهبردي گلخانه‌هاي هرمزگان دانست و تاكيد كرد: به منظور تسريع در فرآيند صدور مجوز كشت گلخانه اي بايد اين روند از طريق ستاد راهبردي گلخانه هاي استان پيگيري و در مدت يك هفته نتيجه از دستگاه هاي مربوطه گرفته و اعلام شود.
وي ابراز كرد: بايد برنامه هايي به منظور سازگاري با كم آبي و در راستاي ارتقاي بهره برداري از عوامل توليد با محوريت توسعه گلخانه اي براي مقابله با كمبود آب در بخش كشاورزي استان تدوين و انجام شود.
** وام 6 درصدي احداث گلخانه پرداخت مي شود
رييس سازمان جهاد كشاورزي هرمزگان روز چهارشنبه پنجم ارديبهشت ماه امسال در مصاحبه اختصاصي با خبرنگار حوزه كشاورزي ايرنا نيز از اعطاي وام 6 درصدي براي احداث گلخانه ها خبرداد و افزود: اين تسهيلات دراجراي آيين نامه اجرايي قانون حمايت از توسعه و ايجاد اشتغال پايدار در مناطق روستايي وعشايري ازمحل منابع صندوق توسعه ملي تامين شده است.
علي باقرزاده در اين مصاحبه با اشاره به خشكسالي هاي مستمر درهرمزگان گفت: اجراي اين برنامه كمك زيادي به صرفه جويي آب و ديگر نهاده هاي كشاورزي مي كند.
به گفته وي، در اجراي ماده چهارم اجراي قانون حمايت از توسعه و ايجاد اشتغال پايدار در مناطق روستايي و عشايري با استفاده از منابع صندوق توسعه ملي در خصوص تقسيم سهم بخش هاي هدف 45 درصد از منابع در نظر گرفته شده ( معادل ريالي يك ميليارد و 500ميليون دلار) به بخش كشاورزي و منابع طبيعي اختصاص دارد.
رييس سازمان جهاد كشاورزي هرمزگان همچنين سهم پيش بيني شده از اين منابع براي استان را حدود 3.5درصد اعلام كرده كه با توجه به ارائه طرح هاي مصوب كارگروه استاني در صورت نياز اين رقم قابل افزايش است.
وسعت گلخانه هاي استان هرمزگان 205 هكتار با توليد سالانه 50 هزار تن محصول خارج از فصل است كه اين ميزان طبق اعلام سازمان جهاد كشاورزي هرمزگان بايد در راستاي سياست هاي وزارت جهاد كشاورزي در برنامه هاي 10ساله به 5 هزارهكتار افزايش يابد.
هم اكنون 200هكتار طرح نيز در استان هرمزگان درنوبت دريافت تسهيلات بانكي ساخت سازه گلخانه اي قرار دارند.
به نظر مي رسد در شرايط فعلي گلخانه ها را مي توان به عنوان راهكاري نجات بخش منابع آب و رونق كشاورزي دانست اما براي سرعت بخشيدن به حركت روبه جلوي اقتصاد كشاورزي هم بخش سرمايه گذار و هم دولت نسبت به اهميت اين موضوع با جديت پاي كار باشند.
اما آنچه هنوز جاي سوال است بخصوص براي كشاورزان، نبود يا كمبود صنايع بسته بندي با كيفيت صادراتي به بازارهاي هدف مشكلي است كه هم چنان در مسير كشت گلخانه اي هرمزگان وجود دارد و دولتمردان چه تدبيري براي آسان تر شدن فضاي رقابت و عرضه محصولات باكيفيت به بازارهاي داخلي و خارجي در اين بخش اتخاذ كرده اند؟
9887/7408
بندرعباس - ايرنا - خشكسالي هاي چندين ساله اخير و تنش هاي آبي به قدري نفس كشاورزي استان هرمزگان را به شماره انداخته كه تعدادي از فعالان بخش كشاورزي را وادار به كشت گلخانه اي به عنوان تنها راه برون رفت از مشكلات خشكسالي و اقدامي موثر در هدر رفت آب كرده است.
