به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ والدین به عنوان الگوهای رفتاری به شمار می روند كه در روند رشد كودكان و نوجوانان و تربیت روانی و فكری آنان نقش مهمی دارند و در بسیاری از موارد این مهم را جهت دهی می كنند.
تاثیرپذیری فرهنگی، توسعه كتاب، مطالعه و ترویج آن از نخستین و مهمترین عوامل موثر در الگوپذیری كودكان و نوجوانان از والدین خود محسوب می شوند. هنگامی كه پدر و مادر عادت به مطالعه داشته باشند و بخشی از فعالیت های روزانه خویش را به خواندن كتاب اختصاص دهند، كودك و نوجوان، این مقوله را به خوبی می پذیرند، با آن انس و الفت می یابند و می آموزند كه مطالعه را در زندگی در زمره امورهای ضروری قرار دهند.
همواره باید به این موضوع توجه كرد كه روند یادگیری، نهادینه سازی فرهنگ و اندیشه سازی كودكان و نوجوانان از راه مطالعه و كتاب خوانی میسر می شود. اگر چه به جز خانواده، گروه هایی همچون همسالان، معلمان، مراكز فرهنگی- هنری، كتابخانه ها و دستگاه های متولی فرهنگ بستر علاقه مندی، تشویق و ترغیب كودكان و نوجوانان به مطالعه را ایجاد می كنند اما نمی توان از این واقعیت غیرقابل انكار چشم پوشی كرد كه پرچمدار این هویت بخشی فرهنگی، خانواده به شمار می رود و در صدر همه آنها قرار دارد.
برگزاری سالیانه نمایشگاه بین المللی كتاب تهران می تواند بهانه ای باشد تا خانواده ها به همراه فرزندان خود با حضور در این رویداد فرهنگی آنان را با كتاب و فرهنگ كتابخوانی آشنا كنند تا اینگونه در آینده به كسب مهارت های فردی و اجتماعی، حل مشكلات فكری و اخلاقی، افزایش و ارتقای سطح آگاهی های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و كسب تجریه های گوناگون در زمینه های تربیتی، ارزشی و دینی بپردازند.
«روح الله مهرجو» پژوهشگر حوزه اجتماعی، كارشناس و مدرس علوم ارتباطات معتقد است كه فرهنگ كتابخوانی نخست باید از خانواده شروع شود زیرا والدین به عنوان اثرگذارترین عنصر در رشد و شكل گیری باورها، رفتار و عقاید افراد هستند. در ادامه گفت وگوی وی را با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا می خوانیم.
** جایگاه كتاب در میان سبد فرهنگی خانواده ها
كتاب به عنوان یك ضرورت باید در سبد فرهنگی خانه و خانواده از جایگاه و منزلت بسیار بالایی برخوردار باشد. همانطور كه خانواده ها برای تقویت اقتصاد خویش تلاش می كنند باید به همان نسبت به خرید كتاب، مجله، نشریه و ... اهمیت دهند زیرا با مطالعه می توانند به حل مشكلات رفتاری، اجتماعی و فرهنگی خود كمك كنند. والدین آگاه می توانند با ارایه راهكارهایی برای تشویق فرزندان به مطالعه در امر آگاهی بخشی آنان اثرگذار باشند. آنها با بازخوانی شیوه های جذاب برای كودكان خود خواهند توانست فرزندان را به خواندن ترغیب كنند و لذت درك آن را از مسیر تصاویر ذهنی از راه بیان و خواندن انتقال دهند.
** توسعه كشور در گرو اهمیت دادن به كتاب
افزایش نرخ سرانه كتابخوانی از جمله عواملی به شمار می رود كه می تواند توسعه فرهنگی كشور را رقم بزند. با توجه به گسترش فناوری های نوین ارتباطی، كتاب هنوز هم جایگاه مهمی در سبد فرهنگی خانواده ها و جوامع ایفا می كند. كشورهای پیشرفته همانگونه كه به طرف جامعه اطلاعاتی با شتاب حركت می كنند به همان اندازه نیز نسبت به افزایش سرانه مطالعه اهمیت می دهند كه نشان از جایگاه ممتاز كتابخوانی و ویژگی رفتاری مردم این كشورها دارد.
** چرایی بی توجهی كودكان و نوجوانان به مطالعه
سرانه مطالعاتی در كشورهای در حال توسعه همچون ایران با توجه به گسترش روزافزون فناوری های نوین اطلاعاتی در میان خانواده ها به ویژه كودكان و نوجوانان روند كاهشی را سپری می كند. اینترنت و امكانات نرم افزاری جدید سبب شده است تا بسیاری از كاربران علایق خود را تغییر دهند و به طرف پراكنده خوانی و رفع نیازهای خود در این شبكه های اجتماعی سوق پیدا كنند. جاگذاری كتاب در سبد فرهنگی خانواده ها بسیار مهم است. متولیان امور فرهنگی و فرهنگ دوستان باید بكوشند تا راه های جدیدی را برای ترغیب نسل آینده به مطاله به وجود آورند. در سال های اخیر پژوهش های گسترده ای برای ترغیب مردم به ویژه كودكان و نوجوانان در كشور انجام شده است. در این میان معلم پویا و خلاق می تواند راهكارهای بسیاری برای هر چه مستحكم تر كردن پیوند میان دانش آموز و كتاب پیدا كند. در این میان مقایسه دانش آموزان در میزان مشاركت در مطالعه، سعی در نتیجه گیری از موضوع كتاب و استفاده ابزاری از كتاب برای پند واندرز دانش آموزان، تحمیل نظر مربی درباره كاركرد داستان و انتخاب كتاب بدون در نظر گرفتن علاقه مندی های دانش آموزان می تواند از عوامل بازدارنده در روندِ ترویج خواندن باشد.
** راهكارهای ترویج فرهنگ كتابخوانی
ترویج فرهنگ كتابخوانی باید از دوران كودكی و از راه مهمترین نهاد جامعه پذیری آغاز شود تا كودك، كتابخوانی را در فرآیند جامعه پذیری اولیه از والدین خود بیاموزد و در زندگی روزمره به كار گیرد. همچنین نهادهای جامعه پذیری مانند مدرسه، گروه همسالان و رسانه های گروهی نیز باید در جهت تقویت رفتار كتابخوانی عمل كنند تا فرهنگ كتابخوانی در فرد نهادینه شود تا این مهم به شكل عادت درآید. طرح عضویت خانوادگی در كتابخانه ها نیز اثر ماندگار و مطلوبی دارد. بهره گیری از شبكه های اجتماعی، معرفی و در اختیار گذاشتن كتاب هایی با حجم كم و دارای متن های روان و جذاب نیز می تواند كودكان و نوجوانان را به كتابخوانی سوق دهد.
فرهنگ سازی از راه برنامه های كودكان و ساخت فیلم هایی كه به طور غیرمستقیم به موضوع كتاب می پردازند، ایجاد فضاهای مطلوب و با نشاط برای مطالعه علاقه مندان به كتابخوانی در محیط های آموزشی، ارایه بُن های ویژه كودكان، ایجاد كتابخانه های سیار در پارك ها به خصوص در مناطق محروم و ... از جمله مهمترین راه هایی است كه كودكان و نوجوانان را به این مهم هدایت می كند.
** نمایشگاه كتاب و علاقه به مطالعه
نمایشگاه بین المللی كتاب تهران به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی كشور می تواند به تحریك ذائقه كتاب دوستان به ویژه كودكان و نوجوانان كمك كند تا آنها بتواند به خرید تازه های نشر بپردازند. در كنار برپایی نمایشگاه های این چنینی می توان در شهرها با اختصاص دادن فضای نمایشگاهی به عنوان شهر كتاب به جلب كتاب دوستان پرداخت، فضایی كه امكان دسترسی گسترده به منابع و آثار مكتوب در هر بازه زمانی فراهم شود. در این میان شهرداری ها و مسوولان امر می توانند با اتخاذ تدابیری مناسب از جمله ایجاد مراكز عملی و فرهنگی و اقدام هایی مانند برگزاری نشست های بررسی آثار مولفان، رونمایی از كتاب های جدید، كارگاه های تخصصی نویسندگان و تولید محتوای ادبی و علمی به ترویج فرهنگ كتابخوانی كمك كنند.
پژوهشم**9117** 2002**9131
تهران- ایرنا- مقوله كتابخوانی تاثیر بسزایی در روند جامعه پذیری و ارتقای فرهنگ دارد. به همین دلیل بایستی به این مهم از دوره كودكی و نوجوانی توجه كرد و كتاب را در سبد خانوار قرار داد تا علاقه به مطالعه در افراد درونی شود و اینگونه آینده سازان این مرز وبوم، ژرف نگر و متفكر رشد و پرورش یابند.
