زنان بین النهرین همپای مردان در صحنه سیاست

به گزارش ایرنا، این امر باعث شده است كه خانم 'حنان الفتلاوی' نماینده پارلمان عراق، به عنوان یك زن برای نخستین بار در تاریخ معاصر این كشور اقدام به تاسیس یك گروه سیاسی به نام 'جنبش اراده' كند.
او همچنین به عنوان یك زن، برای اولین بار اقدام به تشكیل یك فهرست انتخابی منفرد كرده و اكنون به رقیب احزاب بزرگ در این دوره از انتخابات تبدیل شده در حالی كه در انتخابات گذشته او عضوی از فهرست انتخابی 'ائتلاف دولت قانون' به رهبری 'نوری المالكی' نخست وزیر وقت بود.
فهرست انتخابی 'سائرون' كه ائتلافی از جریان صدر با لیبرال – دمكرات ها و كمونیست ها است، در راس آن به عنوان انتخاب اول این فهرست انتخابی، یك زن به نام خانم 'ماجده التمیمی' نماینده فعلی پارلمان قرار دارد كه اینهم در نوع خود برای نخستین بار است كه اتفاق افتاد.
سخنگو و چهره اول فهرست انتخابی 'الوطنیه' بعد از 'ایاد علاوی' معاون رییس جمهور عراق نیز خانم 'میسیون الدملوجی' است كه جزو زنان سیاسی فعال در پارلمان این كشور است.
خانم 'صفیه السهیل' كه در چند دوره نماینده پارلمان عراق بوده و در دفاع از حقوق زنان عراق تلاش كرده و در تشكیل فراكسیون زنان در پارلمان كشورش نیز نقش داشته، اكنون سمت سفیر عراق را در كشور اردن دارد.
خانم 'عالیه النصیف' نماینده چند دوره پارلمان عراق كه در این دوره انتخابی نیز با ائتلاف دولت قانون همپیمان است، در كنار حنان الفتلاوی، جزو فعال ترین زنان در پارلمان در استیضاح وزیران بوده و دو نفری توانسته اند، از چند وزیر مرد كابینه حیدر العبادی، در پارلمان سابق سلب اعتماد كنند.
گرچه در اوائل كه سهم نسبی 25 درصد برای زنان در پارلمان در نظر گرفته شد، به دلیل وضعیت اجتماعی و فرهنگی عمومی عراق، زنان توفیق چندانی نداشتند اما دو دوره گذشته انتخابات نشان داد كه جامعه زنان عراق در حال خود باوری و اعتماد به زنان سیاست است.
در انتخابات پارلمانی 2010 زنان 82 كرسی و در انتخابات 2014 این رقم به 83 كرسی رسید كه در این دوره تعدادی از زنان حتی به طور مستقیم و بدون اتكال بر سهمیه نسبی، آرائی بالاتر از برخی از رهبران سیاسی در بعضی مناطق كسب كردند.
كمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق براساس قانون، سهم 25 درصدی را در همه فهرست های انتخاباتی برای زنان مكفول دانسته تا به این ترتیب سهم زنان در پارلمان آینده 84 كرسی باشد.
قانون انتخابات عراق سهمیه نسبی ثابت را برای برخی از طیف ها و اقلیت ها در پارلمان محفوظ نگاه داشته كه این طیف ها شامل جامعه زنان(84 كرسی)، اقلیت های قومی و دینی شامل مسیحیان(5)، صابئی ها(1)، شبك ها(1)، ایزدی ها(1) و كردهای فیلی(1 كرسی) هستند.
براساس اعلام كمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق، در این دوره یك كرسی به عنوان سهمیه ثابت (كوتا) به كردهای فیلی (كردهای شیعه) به عنوان یكی از اقلیت های قومی عراق اختصاص داده شده تا به این ترتیب تعداد كرسی ها از 328 به 329 كرسی برسد.
بنابراین براساس قانون انتخابات عراق، 320 نماینده با اخذ ارای مردمی در 18 استان تعیین خواهند شد كه از این تعداد 84 نماینده باید زن باشند و 9 كرسی نیز سهم ثابت اقلیت های دینی و قومی است.
كمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق برای تضمین سهمیه 25 درصدی زنان بر اساس نظام سهمیه نسبی (كوتا) بر همه فهرست های انتخابی فرض كرده است كه به ازاء هر 3 مرد در ترتیب نامزدها در فهرست های انتخابی، یك زن قرار گیرد، طبیعتا هرچه تعداد نامزدها در یك استان بالا رود تعداد زنان نیز بالا می رود تا به سهم حداقلی یعنی 25% برسد.
سهمیه 25 درصد یك رقم حداقلی برای حضور زنان در پارلمان است و كاندیداهای زنی كه بتوانند از طریق رای مستقیم مردمی به پارلمان راه پیدا كنند، به این سهمیه اضافه خواهند شد و به این ترتیب می تواند این رقم فراتر از 84 كرسی برود.
البته این رویه و اختصاص سهم ثابت 25% برای زنان در پارلمان عراق منتقدانی دارد.
منتقدان می گویند كه زنان باید ثابت كنند كه با توانائی های خود وارد پارلمان می شوند نه به وسیله كوتا، زیرا به وسیله كوتا ممكن است زنانی كه از لیاقت كافی برخوردار نیستند به پارلمان راه پیدا كنند.
اما موافقان این رویه معتقدند كه تجربه سهمیه 25 درصد توانسته است كه در سال های اخیر زنان شایسته ای را در صحنه سیاسی عراق مطرح كند كه در مواردی حتی جسورتر و اثرگذارتر از مردان عمل كرده اند.
امثال خانم 'آلاء طالبانی' از اتحادیه میهنی كردستان عراق یا 'سروه عبدالواحد' از جنبش تغییر كرد، زنان نماینده ای هستند كه در همین یكی دو سال اخیر در صحنه سیاسی عراق مطرح شده اند و توانستند در برابر 'مسعود بارزانی' یكی از رهبران سیاسی بزرگ شمال عراق قد علم كنند و طرح او را برای تجزیه عراق ناكام بگذارند.
كارشناسان نقش امثال این گونه زنان نماینده را در ناكام گذاشتن طرح همه پرسی و جدایی اقلیم كردستان از عراق را موثر می دانند و خانم آلاء طالبانی برای نخستین بار در یك اقدام جسورانه از اتحادیه میهنی به عنوان یك حزب قومیتگرا فاصله گرفته و در رقابت های انتخابات جاری با یكی از احزاب ملی در بغداد پایتخت عراق همپیمان شده است.
خانم سروه عبدالواحد نیز به رغم محبوبیتی كه در میان افكار عمومی از جمله اقلیم كردستان عراق پیدا كرده، ترجیح داده است در اوج شهرت سیاسی خود، از كاندیدا شدن در این دوره از انتخابات صرف نظر كند كه منتقدان معتقدند كمتر چنین رویه ای در میان مردان سیاست مشاهده كرده اند.
بر همین اساس، كارشناسان معتقدند كه سهمیه 25 درصدی توانسته است از زنان عراق، قدرتی سیاسی بسازد كه مردان دیگر بر خلاف باروهای عشایری و فرهنگی حاكم جامعه سنتی عراق، به آنها به دیده ضعف و ناتوانی نگاه نكنند.
خاورم *4*353*380*1586