به گزارش ايرنا پژوهش هاي كاربردي علوم مختلف در كمال ناباوري و در بيشتر موارد تنها با پيگيري يك سوال به نتيجه مي رسد و اكنون اين سوال در مورد موجود مرموز درياچه اروميه مطرح است ' آيا با ايجاد شرايط مصنوعي مي توان اين جاندار گران قيمت را در حاشيه نگين آبي آذربايجان پرورش داد؟ '
توليد سالانه 180 تن آرتميا در تنها مركز بخش خصوصي كرمان و صدور يك مجوز جديد اما محدود براي پرورش آرتميا در ورودي زرينه رود به درياچه اروميه نيز اميد به صادرات اين موجود را افزايش مي دهد؛ موجودي كه كاربردهاي آن روز به روز در حال افزايش است.
بر اساس يافته هاي جديد كه چندي پيش در همايش غذاي زنده آبزيان در دانشگاه اروميه از زبان محققان خارجي مطرح شد، استفاده از اين موجود در تحقيقات بيولوژيكي، علوم تغذيه و كشاورزي نيز به اثبات رسيده است.
بر اساس اسناد تاريخي اولين گزارش علمي دربارهٔ ميگوي آب شور يا آرتميا متعلق به درياچه اروميه بوده كه در اوايل قرن دهم ميلادي توسط ' اسطخري ' جغرافيدان ايراني در 2 كتاب 'صور الاقاليم ' و 'مسالك و ممالك' تحت عنوان سگ آبزي درج شده است اما با وجود گذشت قرن ها، بي توجهي ها به عرضه اين موجود ارزشمند همچنان ادامه دارد.
رئيس مركز تحقيقات آرتمياي كشور در گفت و گو با ايرنا با اعلام اينكه امسال بانك سيست و ژن ' آرتميا اورميانا ' براي جلوگيري از انقراض اين آبزي خاص درياچه اروميه راه اندازي مي شود، افزود: راه اندازي بانك ژن كه از تعهدات مركز تحقيقات آرتمياست در صورت تامين اعتبار طي نيمه نخست سال جاري در دستور كار قرار مي گيرد.
علي نكوئي همچنين به راه اندازي بانك سيست ' آرتميا اورميانا ' نيز اشاره كرد و افزود: هدف از راه اندازي بانك سيست و ژن آرتميا يا ميگوي آب شور حفظ ذخاير ژنتيكي و تحقيقاتي اين آبزي است و در صورت راه اندازي آنها امكان ذخيره ژنتيكي آرتمياي كشور و ديگر كشورهاي منطقه فراهم مي شود.
نكوئي با اعلام اينكه ميزان آرتمياي زنده موجود در هر ليتر از درياچه اروميه به صفر رسيده است، افزود: در آخرين پايشي كه طي اول ارديبهشت سال جاري در درياچه اروميه انجام شد، در هر ليتر از آب درياچه 28.8 عدد سيست آرتميا، 0.3 عدد جلبك /غذاي آرتميا/ و 348 گرم نمك مشاهده شد.
وي ادامه داد: آرتميا در شوري حداكثر 220 گرم در ليتر مي تواند زيست كند ولي اكنون وضعيت شوري درياچه اروميه به دليل افزايش دما و كاهش بارندگي به 348 گرم بر ليتر رسيده است و امكان حيات براي اين گونه جانوري وجود ندارد.
رئيس مركز تحقيقات آرتمياي كشور با اشاره به توليد سالانه نزديك به 100 كيلوگرم سيست آرتميا در كشور، گفت: سالانه 10 تا 30 تن سيست آرتميا براي مصرف داخلي آبزيان وارد كشور مي شود.
وي با اعلام اينكه سالانه نزديك به 200 تن آرتمياي زنده در كشور توليد مي شود، ادامه داد: سال گذشته 20 تن آرتميا از مركز تحقيقات آرتمياي كشور در آذربايجان غربي و 180 تن نيز در تنها مركز بخش خصوصي واقع در كرمان برداشت شده است.
نكوئي با اشاره به ميزان برداشت آرتميا از درياچه اروميه در دوران پرآبي آن، بيان كرد: در اوايل دهه 1380 از محل مجوزهاي صادر شده براي بهره برداري از پنج درصد درياچه اروميه، سالانه پنج هزار تن آرتمياي زنده و يكهزار تن سيست مرطوب آرتميا برداشت مي شد.
وي قيمت هر كيلوگرم آرتمياي زنده را يك ميليون و 200 هزار ريال و منجمد آن را 450 هزار ريال اعلام كرد و گفت: در صورت بسته بندي مناسب، قيمت هر كيلوگرم از آرتمياي زنده در بازار به چهار ميليون ريال مي رسد.
رئيس مركز تحقيقات آرتمياي كشور از راه اندازي مركز پرورش آرتميا در ورودي آب زرينه به درياچه اروميه توسط بخش خصوصي نيز خبر داد و گفت: مجوز احداث 10 هكتار استخر خاكي در بستر درياچه اروميه براي پرورش آرتميا صادر شده است كه در صورت تامين اعتبار يا جذب سرمايه گذار مراحل احداث آن آغاز مي شود.
رئيس پژوهشكده آرتميا و آبزي پروري دانشگاه اروميه گفت: درياچه اروميه از ظرفيت بالاي توليد آرتميا برخوردار است و پس از احياي فاز اول درياچه، سالانه مي توان حداقل يكهزار تن تخم آرتميا در آن توليد كرد.
ناصر آق با بيان اينكه حدود چهار هزار تن تخم آرتميا سالانه در دنيا استفاده مي شود، افزود: درياچه اروميه در دوران پرآبي مي توانست نياز كل دنيا را برآورد كند.
وي با اشاره به اينكه استفاده از ظرفيت آرتمياي درياچه اروميه اولين بار در سال 1376 مطرح شد، افزود: در آن دوره بهره برداري از آرتميا مورد موافقت قرار نگرفت و بهره برداري آن در سال 1380 براي مدتي كوتاه انجام شد.
وي ادامه داد: در اوايل دهه 1380 هشدارهاي لازم درباره از بين رفتن فرصت استفاده از آرتميا را مطرح كردم اما به اين هشدارها توجهي نشد.
پژوهشگر مركز رفرانس جهاني آرتميا در دانشگاه گنت/Gent/ بلژيك نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا در اروميه بيان كرد: بر اساس يافته هاي جديد آرتميا در تحقيقات بيولوژيكي/زيست شناسي/ شامل مطالعات ژنتيكي و ميكروبيولوژيكي/ميكروب شناسي/ كاربردهاي وسيعي دارد.
پروفسور ژيلبرت وان استاپن (Gilbert Van Stappen) افزود: آرتميا همچنين در كشاورزي و تحقيقات مرتبط با علم تغذيه نيز استفاده مي شود.
وي با اشاره به اينكه ايران منابع آرتمياي مختلفي دارد اما هيچ يك به اهميت و بزرگي درياچه اروميه نمي رسد، اضافه كرد: توليد آرتميا در حاشيه درياچه اروميه و در مناطق كم عمق مستعد در زمان حاضر از لحاظ علمي ممكن به نظر مي رسد اما به مطالعه دقيق تر نياز دارد.
پژوهشگر مركز آبزي پروري ايرتا از اسپانيا نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا در اروميه بيان كرد: آرتميا به عنوان ريزترين ماده غذايي براي تغذيه لاروي ماهي در صنعت آبزي پروي و كشاورزي كاربرد دارد.
پروفسور انريك گيسبرت (Enric Gisbert)ادامه داد: لاروي كالچر/Larviculture/ يا توليد و پرورش لاروي ماهي يا حلزون صدفي يك شاخه تخصصي از شيلات بوده كه كاربردهاي نوين آرتميا در اين بخش مطرح شده است.
به گزارش ايرنا آرتميا يا ميگوي آب شور موجود ظريف و كوچكي از رده سخت پوستان بوده كه به زندگي در آب هاي شور عادت كرده است اما در شرايط طبيعي به دليل بالا رفتن غلظت نمك درياچه اروميه، امكان حيات ندارد؛ موجودي كه در صورت توليد مي تواند موجب ايجاد صنايع تبديلي براي بسته و شركت هاي تجاري براي صادرات آن در منطقه شود.
3214/3072
گزارش از: شاهين سپهراد
اروميه- ايرنا- شرايط براي ادامه حيات تنها جاندار درياچه اروميه به دليل غلظت بالاي نمك ناممكن به نظر مي رسد اما ايجاد موقعيت هاي مصنوعي با هدف پرورش و صادرات آرتميا در حاشيه درياچه اي كه روزگاري غني ترين زيستگاه آن بوده، نيازمند پژوهش و سرمايه گذاري است.
