به گزارش ایرنا، تهیه قاووت یا به لهجه شیرین كرمانی 'قُوَتو' یكی از رسوم تقریبا به دست فراموشی سپرده شده ماه رمضان در كرمان است.
زنان كرمانی به عنوان یك رسم دیرینه قاووت را كه قدمت آن به قرن هفتم هجری بر می گردد قبل از زمان هایی مانند عید نوروز، زایمان زنان و ماه رمضان تهیه می كردند و معتقد بودند خوردن قاووت مقاومت بدنشان را در برابر گرسنگی بیشتر می كند.
مدیر مركز كرمانشناسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینكه قوتو یكی از شیرینی های قدیمی كرمان است گفت: قدمت این شیرینی به قرن هفتم هجری بر می گردد و زنان كرمانی از قدیم، قبل از ماه رمضان و سایر مناسبت ها این پودر را تهیه و مصرف می كردند.
محمدعلی گلاب زاده افزود: حتی خانم ها معتقد بودند اگر قوتو را خیس كنند و بر پیشانی خود بمالند سرشان تقویت می شود و گاهی نیز با زرده تخم مرغ و شیر این كار را انجام می دادند تا در ماه رمضان توانشان برای روزه داری بالا برود.
وی افزود: كرمانی ها در شب های قدر نیز همراه خود قوتو می بردند و حتی گاهی آن را به صورت نذر در مساجد توزیع می كردند و معتقد بودند این پودر توان شب زنده داری آنها را افزایش می دهد.
وی با بیان اینكه تمام مواد قوتو گیاهی است و به طور طبیعی در كوهها و طبیعت كرمان وجود دارد تصریح كرد: كرمانی ها چندین نوع قوتو تهیه می كنند كه شامل مخلوط، پسته ای، نارگیلی، نخودی، چهل گیاه و غیره است اما در ماه رمضان بیشتر قوتوی چهل گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.
وی گفت: گیاهان دارویی متعددی در تهیه قوتو بكار می رود كه می توان به هل باد و هل رسمی، بذر كتان، سیاه دانه، تخم گشنیز، كنجد، خشخاش، آفتابگردان، روپاس، شاهدانه، فلفل سیاه، دارچین، روناس، تخم كاهو، جو، رازیانه، موردانه، قهوه تاج، زیره سیاه كوه، بادیان، بادام، پسته و مرزنجوش اشاره كرد.
هر چند حالا زنان كرمانی بیشتر رسوم پسندیده و مفید گذشته را فراموش كرده اند اما قوتو هنوز هم بر سر برخی سفره های افطاری و سحری و حتی در شب های احیا همراه زنان و مردان كرمانی است.
قوتو به دلیل مواد گیاهی به كار رفته در آن از نظر طب سنتی طبع گرم و خواص درمانی بسیار دارد.
كرمانی ها معتقدند مصرف قوتو به درمان سر درد، سرگیجه، دردهای مفاصل، كاهش نفخ معده، تقویت زنان باردار و جنین كمك می كند.
اكنون قاووت كرمان به عنوان یك معجون خوراكی و درمانی به كشورهای اروپایی نیز صادر می شود.
حالا از پودر قاووت در بسته بندی هایی جدید به شكل های مختلف از میهمانان كرمانی پذیرایی می شود.
مردم استان كرمان همچنین آدابی چون اصلاح، حمام و حنا بستن قبل از ماه رمضان را در برنامه خود داشتند كه اكنون كمتر به آن توجه می شود.
گلاب زاده می گوید: یكی دیگر از سنت های فراموش شده در كرمان این بود خانواده ها به كلوخ یا سنگ اندازی می رفتند یعنی اگر مراسمی داشتند قبل از فرا رسیدن ماه رمضان آن را برگزار می كردند كه مانعی برای روزه داری آنها نباشد.
وی با بیان اینكه در گذشته امكانات محدود بود و در همه ساعات روز نان وجود نداشت گفت: بنابراین خانواده ها سعی می كردند قبل از ماه رمضان نان خشكه یا نان قندی پخت كنند و آنها را در قابلمه ها و ظروف مسی می گذاشتند تا در ماه رمضان استفاده كنند.
وی اظهار داشت: مردم سعی می كردند در ماه رمضان از غذاهای سرخ كردنی كمتراستفاده كنند و بیشتر آبگوشت و غذاهای اینچنینی را در قابلمه های مسی و زیر مقداری از آتش مدفون می كردند تا بپزد.
وی گفت: قاتوق های مختلفی مانند بابونه یا چنگ مال آش شولی (اوماچو)، روغن جوشی، چغوك بریزو، حلیم بادمجان، آش آماج، آش شلغم، آش جو (كرمانی)، آش مخلوط، آش كدو، آبگوشت كرمانی، توكی، گندم شیری، كاكل كنف شادانه، قاتق تخمه، قاتق، قاتق بنه، زیر جوش، كشك گردو، كشك یونجه، سردوش، اشكنه، كشك كدو، كشك سیب و گورماست از جمله غذاهای محلی كرمان است.
وی ادامه داد: سیراب بنه، كله جوش، بز قرمه، كشك و بادمجان، نان پز، كاچی، قاتق شیر، برشتو، نان پر، نان چرب و شیرین، خرماست، خرما تخم مرغ، كپو، روغن جوشی و چنگ مال نیز در ماه رمضان استفاده می شد.
وی گفت: اطلاع رسانی زمان سحر و افطار در گذشته توسط توپ سحری انجام می شد كه معمولا پادگان های نظامی این كار را انجام می دادند.
گلاب زاده گفت: یكی دیگر از شیوه های اطلاع رسانی در كرمان پیش خوانی بود كه بیشتر در این آیین مناجات های خواجه عبدالله انصاری خوانده می شد و گاهی نیز همسایگان یكدیگر را خبر می كردند.
وی گفت: در برخی جاها روی طبل می زدند و در كوچه ها آواز سر می دادند تا مردم را از زمان سحر و افطار مطلع كنند.
وی گفت: معمولا برای افطار دم نوش بابونه، خاكشیر، مخلوط عرق نسترن بید، شله زد و شیر برنج استفاده می شد كه معده را برای خوردن غذا آماده كنند و قند خون خود را بالا ببرند.
وی گفت: كرمانی ها به افرادی كه دیر افطار می كردند می گفتند روزه این افراد جهودی شده است و سعی می كردند به موقع افطار كنند.
اهالی شهر و استان تاریخی كرمان آیین و رسوم فراوانی را در مراسم، اعیاد و آیین های ملی و مذهبی دارند كه خاص مردم این خطه و برگرفته از فرهنگ غنی آنها است.
5054/3029
كرمان - ایرنا - زنان هنرمند كرمانی در گذشته قبل از ماه مبارك رمضان با در آمیختن گیاهان دارویی فراوان و مخلوط كردن آن با شكر پودری خوراكی و تقویت كننده به نام قاووت یا قوتو تهیه می كردند كه خواص درمانی زیادی برای آن برشمرده اند.