به گزارش ایرنا تلاش های گذشته برای مهندسی ژنتیكی این گیاه به منظور افزایش ماده موثر 'آرتمیسیئین'تاكنون با شكست مواجه بوده است تا اینكه پروفسور 'كه شوعن تانگ' Kexuan Tang كه یكی از دانشمندان برجسته علم ژنتیك در این دانشگاه است، پس از توالی یابی كل ژنوم این گیاه و شناسایی سه ژن مهم كه در چرخه تولید 'ارتمیسینین' نقش اساسی را ایفا می كنند توانست با افزایش بیان این ژنها از طریق تكنیك های ژنتیكی، میزان تولید این ماده را در برگهای این گیاه از یك درصد در وزن خشك گیاه به 3.2 درصد افزایش دهد.
دكتر 'دانیال حسنی' فوق تخصص ژنتیك و فارغ التحصیل این دانشگاه كه به عنوان محقق و استادیار پژوهشی در این پروژه فعالیت می كند در این ارتباط به ایرنا گفت: مالاریا سالانه حدود 440 هزار نفر را در سراسر دنیا به كام مرگ می كشاند و دانشمندان امیدوارند بتوانند با افزایش تولید آرتیمیسینین در این گیاه نیاز جهانی به این ماده را برطرف كنند.
او افزود: در حال حاضر بذرهای دست ورزی شده این گیاه به منظور كاشت و مصرف به ماداگاسكار كه دارای بیشترین سطح زیر كشت این گیاه در آفریقا است، فرستاده شده است. این ماده كه در سال 1972 توسط شبمیدان چینی بنام 'یویوتو' در طی آزمایشات وی روی داروهای چینی كشف شده بود، توانسته است تا كنون جان میلیون ها نفر را در سراسر دنیا نجات دهد.
این دانشمند در سال 2015 موفق به كسب جایزه نوبل دارو سازی شده بود.
در حال حاضر كمپانی های داروسازی با استفاده از تكنولوژی دست ورزی ژنتیكی در مخمر توانستند این ماده را به صورت نیمه مصنوعی تولید كنند ولی آرتیمیسینین استخراج شده از گیاه نه تنها كارایی بالاتری دارد بلكه هزینه بسیار پایینی نیز دارد.
دكتر حسنی در ادامه از تولید قرص هایی به شكل آبنبات كه حاوی آرتیمیسینین و اسانس نعناع هستند خبر داد كه می تواند به راحتی و با قیمتی بسیار پایین در اختیار مصرف كنندگان قرار بگیرد.
او در تشریح روش دستیابی به این ماده دارویی توضیح داد: گیاهان دارای مكانیزم های مختلفی برای انجام واكنش های حیاتی از جمله رشد و نمو و نیز مقابله با عوامل محیطی و نیز تنش های مختلف هستد این فرایندها باعث تولید دو دسته تركیبات مختلف در گیاهان می شود از جمله متابولیت های اولیه و متابولیت های ثانویه، طی سالیان زیاد انسان ها از طریق استخراج و مصرف این مواد از آنها به عنوان دارو استفاده می كرده است.
این متخصص ژنتیك ادامه داد: در سالهای اخیر با توجه به اهمیت داروهای گیاهی و كم ضرر بودن آنها، محققان توجه بسیاری به این مواد به ویژه متابولیت های ثانویه كرده اند این مواد از طریق چرخه های بیولوژیك كه با كمك آنزیم های گیاهی مدیریت می شوند كنترل می گردند این آنزیم ها نیز از طریق بیان ژن های مخصوص آنها در 'دی ان ای' گیاه تولید و مورد استفاده قرار می گیرند.
به گفته وی این ژنها به 2 دسته ساختاری و تنظیم كننده تقسیم می شوند در پروسه تولید آرتمیسینین در این گیاه، شناسایی و بیان ژن های تنظیم كننده از اهمیت بیشتری بر خوردار است چرا كه با افزایش بیان آنها می توان ژن های ساختاری را كنترل و تولید را افزایش داد.
حسنی افزود: خانواده ژنهای كنترل كننده بسیار بزرگ و دارای پروتئین های بسیار زیادی هستند كه به صورت تنها و یا با تشكیل كمپلكس كار خود را انجام می دهند.
او كه در این پروژه مسئولیت شناسایی، كلون كردن و نیز برسی رابطه بین این پروتئین ها و ژنهای ساختاری را بر عهده داشت تصریح كرد: به دلیل وسعت و پیچیدگی ژنوم این گیاه و تعدد پروتئین های كنترل كننده، همكاران بنده نیز هر كدام به نوبه خود بخشی از این ژنها را شناسایی و بررسی كردند.
این محقق دانشگاه جیاوتونگ شانگهای اظهار كرد: در نهایت با افزایش بیان این ژنها و به كار گیری تكنیك های ملكولی، گروه ما موفق به تولید گیاهی شد كه میزان تولید آرتمیسینین در آن 3 برابر معمول است.
به گفته وی هدف اصلی از تولید این گیاه تراریخته بر طرف كردن نیاز كشورهای درگیر مالاریا به این دارو و عصاره گیاهی است.
او گفت: تیم ما امیدوار است در صورت انجام آزمایشات تكمیلی و كسب مجوزهای لازم بتواند این گیاه تراریخته را به تمام دنیا ارسال كند و مسلما در نواحی جنوبی و شمالی كشور عزیزمان ایران نیز كه گرم و مرطوب است می توان این گیاه را كشت كرد.
**آساق**1904**1663**
پكن - ایرنا - محققان علم ژنتیك دانشگاه 'جیاوتونگ' شانگهای با همكاری یك متخصص ایرانی موفق شدند با دست ورزی ژنتیكی گیاه 'آرتمیسیا' تولید ماده موثر'آرتمیسینین' به عنوان موثرترین داروی مبارزه با مالاریا را تا سه برابر افزایش دهند.
