بار سنگین آلاینده ها روی آسمان مشهد

روند افزایش آلودگی به حدی بود كه كسی باور نمی كرد تا نیمه های روز سه شنبه كیفیت هوای حداقل پنج منطقه شهر مشهد وارد حالت خطرناك آلودگی و شاخص بالای 300 پی.اس. آی شود.
وضعیت به حدی رسید كه مردم نیز از حالت گرفته هوا و شدت گرد و غبار بی سابقه در این كلانشهر دچار شوك شدند و دیروز به صورت محسوس رفت و آمد مردم در مشهد كاهش یافت كه البته سوزش چشم ، گلو و سخت بودن تجربه یك نفس عمیق در این كاهش حضور مردم در خیابانها بی تاثیر نبوده است.
این بار مقصر نه خودروها، نه واحدهای صنعتی، نه نیروگاه توس مشهد و نه هیچ عامل داخلی دیگر نبودند بلكه عامل خارجی و فعالیت شدید و بی سابقه دو كانون گرد و غبار قره قوم در تركمنستان و هرات در افغانستان متهمان اصلی این آلودگی در هوای تنفسی مردم مشهد هستند.
به گفته كارشناسان شدت فعالیت كانونهای گرد و غبار خارجی بسیار بالاست به حدی كه روز دوشنبه هفته جاری شهرستان درگز به شدت درگیر گرد و غبار بود و از دوشنبه شب مشهد میزبان این میهمان ناخوانده و دردسرآفرین شد.
این در حالی است كه امسال مشهد سال نسبتا خوبی را در تجربه هوای پاك آغاز كرده بود و افزایش دو برابری شمار روزهای پاك به تعداد 16 روز موجب دلگرمی و خرسندی شهروندان و مسئولان شده بود اما آلودگی شدید و پیش بینی نشده این روزها ، این آرامش و خرسندی را دستخوش تغییرات و التهاب كرد.

* وضعیت اضطرار حالتی غریب برای هوای مشهد
كارشناس آلودگی هوای مركز پایش آلاینده های زیست محیطی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: وضعیت دیروز و امروز آلودگی هوای مشهد در این كلانشهر بی سابقه است. دو سال پیش تنها تجربه مشهد یك و نیم روز آلودگی بیش از حد و حالت اضطرار بوده است.
سینا صیادی افزود: پارسال نیز مردم مشهد گرچه روزهای آلوده را در تجربه تنفسی خود دارند اما حالت اضطرار در سال گذشته در این كلانشهر تجربه نشد.
وی ادامه داد: ریزگردها عامل اصلی آلایندگی كنونی هوای مشهد هستند. آنقدر گرد و غبار موجود در هوای تنفسی مشهد ریز است كه به این زودیها وضعیت بهبود پیدا نمی كند و انتظار می رود این كلانشهر سه تا چهار روز به صورت جدی درگیر ریزگردهای ناخوانده باشد.
كارشناس مركز پایش آلاینده های زیست محیطی مشهد گفت: از ابتدای امسال تاكنون این كلانشهر 17 روز هوای پاك، 44 روز هوای ناسالم، هشت روز هوای ناسالم برای گروههای حساس و دو روز وضعیت اضطرار را در كارنامه دارد.

*عوامل خارجی مقصر آلودگی
مدیركل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی هم به خبرنگار ایرنا گفت: وضعیت كنونی هوای مشهد طی سه سال اخیر بی سابقه است اما مدیریت و كنترل شرایط با همكاری مردم مهمترین تاثیر را در بهبود اوضاع دارد.
حمید صالحی افزود: آلودگی بی سابقه هوای مشهد از نوع ذرات معلق با قطر دو و نیم میكرون و از نوع گرد و غبار است كه از دو كانون گرد و خاك قره قوم در تركمنستان و هرات در افغانستان وارد این كلانشهر شده اند. هفتم خرداد فعالیت این دو كانون گرد و غبار در شهرستان درگز در شمال خراسان رضوی آغاز شد و سپس مشهد را در مركز این استان به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
وی ادامه داد: باید با كاهش عوامل داخلی آلایندگی هوا وضعیت موجود را كه عامل خارجی مسبب آن است مدیریت كنیم و از شدت تبعات ناشی از آن بكاهیم.

* 16 كانون بحران گرد و غبار در خراسان رضوی
معاون پایش و نظارت اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هم اكنون 16 كانون بحران گرد و غبار در این استان وجود دارند كه نیازمند مدیریت است. كانونهای بحران ریزگرد داخلی و نیز در كشورهای همسایه شمالی و شرقی از جمله عوامل موثر در بروز آلودگی هوای كلانشهر مشهد هستند.
محمد عرفانی افزود: سازمانهای متولی باید نسبت به مدیریت كانونهای گرد و غبار داخلی اقدام نموده و از گسترش آنها جلوگیری كنند زیرا در صورت عود كردن این كانونها با توجه به شدت فعالیت كانونهای خارجی، امكان كنترل و مدیریت ذرات گرد و غبار دیگر وجود ندارد و در این زمینه دچار چالش جدی خواهیم بود.
وی گفت: در كنار 16 كانون داخلی گرد و غبار، دو كانون گرد و خاك قره قوم در تركمنستان و هرات در افغانستان شهرهای مشهد و سرخس را به شدت تحت تاثیر جدی قرار می دهند. ریزگردهای خارجی مشهد را تهدید می كند و با توجه به فقدان امكان كنترل اوضاع در آن سوی مرزها باید آمادگی كامل را برای مقابله و مواجهه با چنین شرایطی داشته باشیم.
معاون اداره كل محیط زیست خراسان رضوی افزود: عوامل متعدد دیگری نیز در بروز آلودگی هوای مشهد موثر هستند كه از جمله مهمترین آنها می توان به وسایل نقلیه اشاره كرد كه سهم عمده ای در این زمینه دارند.

* آلودگی پایدار نیست
مدیركل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: مطقه قره قوم در تركمنستان و هرات در افغانستان شرایط مناسبی از لحاظ پوشش گیاهی ندارند و با ایجاد جریانات هوا، برای خراسان گرد و غبار می‌آورند. این مناطق همچنین در طول سال از بارشهای كمی برخوردارند.
وی افزود: باید طبیعت و پوشش گیاهی آسیب ‌دیده اصلاح شود و از آسیبهای گرد وغباری جلوگیری كنیم زیرا اگر این روند ادامه داشته باشد هم خود كشورهای كانون بحران و هم خراسان رضوی ما آسیب می‌ بینند. در اقلیم داخلی خراسان هم باید از چرای بی رویه دام در مناطق جلوگیری و به پوشش گیاهی مقاوم و درختكاری روی آورده شود.

* افزایش دو برابری روزهای پاك
مدیر مركز پایش آلاینده ‌های زیست محیطی شهرداری مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: وضعیت موجود با ایجاد تغییرات آب و هوایی بهبود می یابد اما میزان كنونی آلودگی و تداوم آن در مشهد بی سابقه است.
رضا اسماعیلی افزود: شهروندان مشهدی تا پیش از آلودگی اخیر سال خوبی را به لحاظ بهبود هوای تنفسی نسبت به مدت مشابه پارسال تجربه كردند. شمار روزهای هوای پاك در كلانشهر مشهد طی دو ماه ابتدای امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال 2 برابر بیشتر شده بود.
وی ادامه داد: كلانشهر مشهد در دو ماه نخست امسال 16 روز هوای پاك داشت در حالی كه در مدت مشابه پارسال شش روز هوای پاك در این شهر ثبت شده بود. بارندگیهای مناسب، جا به جایی هوا و افزایش توزیع بنزین با استاندارد یورو چهار از مهمترین عوامل بهبود هوای مشهد در سال جاری بوده اند.
مدیر مركز پایش آلاینده ‌های زیست محیطی شهرداری مشهد گفت: این كلانشهر در 62 روز نخست امسال 16 روز هوای پاك، 38 روز هوای سالم و هشت روز هوای ناسالم برای گروههای حساس داشته است. در مدت مشابه پارسال مشهدیها شش روز هوای پاك، 48 روز هوای سالم و هشت روز هوای ناسالم برای گروههای حساس را تجربه كرده بودند.

* كارگروه كاهش آلودگی و تصمیمات فوری
دبیر كارگروه اضطراری كاهش آلودگی هوای مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: امسال برای نخستین بار است كه با توجه به شرایط ویژه پیش آمده این كارگروه اقدام به برگزاری نشست كرد و تصمیمات خوبی برای مدیریت و كنترل آلودگی گرفت.
حمید صالحی افزود: تعطیلی همه فعالیتهای آموزش و پرورش و فوق برنامه در مدارس مشهد، تعطیلی امتحانات مدارس در تمام مقاطع تحصیلی به جز امتحانات نهایی و امتحانات هماهنگ در مشهد كه طبق برنامه برگزار می شود از جمله مصوبات كارگروه اضطراری كاهش آلودگی هوا هستند.
وی ادامه داد: تاخیر دو ساعته در آغاز رسمی فعالیت ادارات و تعجیل دو ساعته در تعطیلی فعالیت بانكهای خصوصی و دولتی، ممنوعیت حركت تمامی خودروهای سواری شخصی دارای پلاك زوج در روز پنجشنبه دهم خرداد، تعطیلی تمامی مهدهای كودك در روزهای نهم و دهم خرداد، ممنوعیت تمامی فعالیتهای عمرانی و واحدهای تولید شن و ماسه، سنگ ساز و سنگ كوبیها در سمت شمال و شمال شرق مشهد در این روزها از دیگر مصوبات هستند.
دبیر كارگروه اضطراری كاهش آلودگی هوای گفت: همچنین تا پایان بهبود وضعیت هوا استفاده از سوخت مایع در تمامی نیروگاههای مشهد ممنوع است. كاهش فاصله زمانی سرویسدهی خطوط قطار شهری مشهد به پنج دقیقه، استقرار آمبولانسهای اورژانس در مناطق آلوده و ممنوعیت فعالیتهای ورزشی در محیط روباز و سربسته نیز از مصوبات مهم این كمیته بوده اند.

* سهم 70 درصدی خودروها در آلودگی هوای مشهد
معاون پایش و نظارت اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: سهم خودروها در آلودگی هوای مشهد 70 درصد است. این امر نشان می دهد مهمترین سیاست و راهكار برای كاهش و كنترل آلودگی هوای مشهد باید در زمینه حمل و نقل و خودروها محقق شود.
عرفانی گفت: با توجه به عامل خارجی ایجاد آلودگی، به شدت باید نسبت به كنترل عوامل داخلی آلاینده اقدام كرد تا از شدت بیشتر آلودگی هوا جلوگیری شود.
وی ادامه داد: روزانه بیش تا یك میلیون و 200 هزار خودرو در كلانشهر مشهد تردد می كنند كه با توجه به مسافرپذیر بودن این شهر آمار مزبور در زمان اوج مسافرتها و مناسبتهای خاص بسیار بالاتر می رود. گرچه تلاش شده بنزین مصرفی در مشهد با استاندارد یورو چهار باشد اما شمار زیاد خودروها و مصرف روزانه میلیونها مترمكعب بنزین حجم زیادی از آلاینده ها را در هوا تخلیه می كند.
او گفت: باید فرهنگ استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی بین مردم جا بیفتد تا استفاده از خودرو شخصی به صورت موردی و در شرایط نیاز انجام شود.
كلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد سالانه پذیرای تا 30 میلیون زائر و مسافر از اقصی نقاط ایران و جهان است.
7496/1858