امام خمینی(ره)؛ نظریه پرداز و سیاستمداری نواندیش

14 خرداد یادآور سالروز عروج بزرگمردی است كه با رهبری های هوشمندانه خویش، یكی از بزرگترین انقلاب های تاریخ را رقم زدند. فقیهی عالم و سیاستمدار نواندیشی كه به پشتوانه ملتی به پاخاسته و آزاده، تومار حكومتی دست نشانده و استبدادی را در هم پیچیدند و نظامی مردم سالار برپایه آموزه های دینی را پایه گذاری كردند تا این نظام به عنوان الگو و سرمشقی برای امت اسلامی و دیگر مردم ستم كشیده در تمام جهان باشد.

امام خمینی(ره) با نوید سعادت، عدالت، آزادی و استقلال برای مردمان این مرزوبوم، توسعه، پیشرفت و آبادانی را برای این سرزمین به ارمغان آوردند. بنیانگذار بزرگ انقلاب پس از استقرار جمهوری اسلامی در برهه های دشوار با بینش سیاسی و درك عمیق، هدایتگر این نظام شدند و دسیسه های دشمنان ایران را در به راه انداختن هشت سال جنگ تحمیلی، خنثی كردند. پیر جماران سرانجام پس از سال ها تلاش در مسیر تجلی و تحقق آرمان های اسلام در 14 خرداد 1368 خورشیدی به ندای حق لبیك گفتند و به دیدار معبود شتافتند. با رحلت امام خمینی(ره)، رسالت و مسوولیت خطیر رهبری و هدایت نظام اسلامی به آیت الله خامنه ای كه از شخصیت های مهم در شكل گیری نهضت اسلامی بودند، سپرده شد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در آستانه سالروز رحلت امام خمینی(ره) دیدگاه چند تن از صاحب نظران در ارتباط با سیره و منش بنیانگذار انقلاب اسلامی را انعكاس داده است.

**سیره شخصیتی و رفتاری امام خمینی(ره)
حجت الاسلام «سیدرضا اكرمی» مشاور عالی وزیر كشور و رییس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری با اشاره به این موضوع كه برای آشنایی با اندیشه های امام(ره) باید تمامی دوره های زندگی ایشان همچون تحصیل، تدریس، اجتهاد، مبارزه علیه رژیم و تبعید به كشورهای مختلف را بررسی كرد، یادآور شد: امام خمینی(ره) بر قرآن، اهل بیت(ع) و تاریخ اسلام اهتمام ویژه داشتند و بر این امر تاكید داشتند كه مردم باید سرنوشت خویش را با رای دادن و حضور در صحنه سیاسی كشور تعیین كنند.

حجت الاسلام «علی كمساری» معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات موسسه تنظیم و نشر آثار امام نیز معمار بزرگ انقلاب را جزو معدود افراد بزرگ در تاریخ معاصر ایران برشمرد كه توانست یك وجه جدیدی از یك انسان بزرگ تاریخ ساز را معرفی كنند و در ادامه تصریح كرد: امام(ره) با وجود آن كه فقیه به شمار می رفتند به علوم نقلی نیز احاطه كامل داشتند و در قله فقاهت به عنوان مرجع تقلید برای رجوع و استناد قرار می گرفتند. ایشان عقل گرا و نقل گرای توامان محسوب می شدند و به عنوان استاد عرفان نظری به باطن، غیب، كشف و شهود معتقد بودند.

«رحیم نیكبخت میركوهی» نویسنده و پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه، همچنین امام خمینی(ره) را مبارزی نستوه دانست و در این ارتباط گفت: شخصیت معنوی و الهی بنیانگذار انقلاب سبب شد كه وی به عنوان یك مرجع تقلید به مبارزه در راه خدا روی آورد و در تمام لحظه های نهضت اسلامی در پیمانی كه با خدای خودشان بسته بودند، پابرجا و معتقد باقی ماندند. شهید مطهری در توصیف ویژگی های شخصیتی و اخلاقی امام خمینی(ره) می گوید: «امام(ره) را در چهار آمنه(ایمان) دیدم كه نخستین آن ایمان ایشان به خدا بود(آمن بالله)، دوم به راهی كه در پیش گرفته بودند، سوم به هدف مورد نظر خودشان و چهارمی به مردم خود ایمان داشتند.» این چهار ویژگی چون حلقه های زنجیری هستند كه با هم ارتباط دارند.

**امام خمینی(ره) معمار انقلابی بزرگ
حجت الاسلام «سیدرضا اكرمی» درباره نقش امام(ره) در احیای اندیشه اسلامی، گفت: نقش امام(ره) در احیای اندیشه حكومت اسلامی بسیار تاثیرگذار بود. ایشان از همان ابتدا كه وارد صحنه مبارزه علیه رژیم پهلوی شدند در سخنرانی های پرشور خود، نخست رژیم وابسته پهلوی را كه در تمام امور از آمریكا و رژیم صهیونیستی پیروی می كند به مردم شناساندند و همچنین امام در نجف، بحث ولایت فقیه را مطرح كردند و نجات ایران را در این امر دانستند كه باید نظام ولایت فقیه به وجود بیاید تا مردم از این وابستگی و استبداد نجات یابند.

حجت الاسلام «علی كمساری» درباره روحیه انقلابی امام خمینی(ره) اظهار داشت: ایشان جزو معدود عالمان دینی به شمار می رفتند كه به وادی سیاست گام نهادند و با توجه به دارا بودن دیدگاه، گفتمان و تئوری سیاسی قابل تعریف و اجرا در تمام سطوح، پرچمدار مبارزه با ظلم و ستم شدند و با ساقط ساختن رژیم پادشاهی و استبدادی، تفكری جدید و الهام گرفته از آموزه های الهی را بنا نهادند و با قرائت جدید از نقش و توانایی مردم در اداره جامعه، نظام مردم سالاری دینی و اسلامی را به عنوان اتفاقی بدیع و جدید در تاریخ معاصر پایه گذاری كردند.

«رحیم نیكبخت میركوهی» درباره نقش امام خمینی(ره) در احیای اندیشه حكومت اسلامی عنوان كرد: در متن های فقهی و دینی ایران، علمای گذشته نیز علاوه بر امام خمینی(ره) به بحث ولایت فقیه بسیار توجه داشتند. اما هیچ كدام از این عالمان نتوانستند به صورت منسجم و كامل به موضوع ولایت فقیه با توجه به شرایط زمان و مكان بپردازند كه این توفیق نصیب امام(ره) شد و موفق شدند با بهره گیری از اصول دینی و مبانی فقهی و اتكاء به سنت، آیه ها و روایت ها اندیشه حكومت اسلامی را مدون و منسجم كنند. مهم ترین ویژگی كه می توان برای ایشان در زمینه اندیشه های سیاسی امام در نظر گرفت، این امر محسوب می شود كه بنیانگذار انقلاب خودشان را مامور به انجام تكلیف شرعی می دانستند.

**وصیت نامه امام خمینی(ره)؛ منشوری الهی و سیاسی
حجت الاسلام «سیدرضا اكرمی» وصیت نامه امام خمینی(ره) را دایره المعارفی كه بیانگر نگاه ایشان در اصل انقلاب و پس از انقلاب است، معرفی كرد و افزود: باید وصیت نامه ایشان را به عنوان یك منشور مورد توجه قرار داد زیرا امام نسبت به دین احترام بسیاری قائل بودند بنابراین در این وصیت نامه می توان موضوع هایی چون حدیث ثقلین، وحدت و اتحاد مردم و روحانیان، مساله مقاومت و استقامت در برابر دشمنی ها و رعایت اخلاق در تمام ابعاد زندگی را مشاهده كرد.

حجت الاسلام «علی كمساری» وصیت نامه سیاسی امام خمینی(ره) را منشوری الهی و سیاسی خواند و در این باره گفت: جهت حركت انقلاب اسلامی همان آرمان ها و خواسته های امام(ره) است. با رجوع مداوم به سخنان، آثار و نوشته های ایشان و توجه به راهبردهایی كه به عنوان سند بالادستی حركت در نظام ترسیم كرده اند و همچون چراغ و نقشه راه محسوب می شوند، می توان همواره دوری و نزدیكی از راه و خط بنیانگذار جمهوری اسلامی را شناسایی كرد.

«رحیم نیكبخت میركوهی» با اشاره به وصیت نامه امام خمینی(ره)، گفت: وصیت نامه الهی و سیاسی حضرت امام(ره) می تواند موضوع گفت وگوهای بسیاری باشد. هر پیشوا و رهبری پس از خود نگران این امر است؛ نهضت و حركتی كه به ثمر نشسته، دچار انحراف نشود. دل نگرانی امام خمینی(ره) در وصیت نامه ایشان این موضوع بود كه مبادا انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد. در این وصیت نامه به صورت كلی عنوان می كنند؛ چشم انداز انقلاب اسلامی كه ثمره خون هزاران شهید و مجاهدت علما در طول 14 سده گذشته است با خلل و ناكامی رو به رو نشود.

**آیت الله خامنه ای، جانشینی شایسته برای امام(ره)
حجت الاسلام «سیدرضا اكرمی» در ارتباط با چگونگی انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر نظام اسلامی یادآور شد: ایرانیان، رهبری امام خمینی(ره) را در جریان مبارزه در برابر رژیم پهلوی پذیرفتند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ایشان را به صورت قانونی، رهبر نظام جمهوری اسلامی دانستند تا آن كه پس از درگذشت امام(ره)، مجلس خبرگان رهبری به نمایندگی مردم، آیت الله خامنه ای كه به عنوان شخصیتی كارآمد عهده دار سمت هایی همچون امامت جمعه تهران و ریاست جمهوری بودند، با رای اكثریت به عنوان رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران انتخاب كردند.

حجت الاسلام «علی كمساری» رحلت جانسوز امام خمینی(ره) را اتفاقی ناگوار برای ملت ایران توصیف و بیان كرد: به طور طبیعی این ضایعه فاجعه ای اسفبار و اتفاقی نگران كننده بود كه با اشاره و هدایت امام خمینی(ره) و انتخاب خبرگان یكی از شایسته و مناسب ترین شاگردان امام(ره) برای ادامه راه و نهضت ایشان و به منظور عهده دار شدن منصب رهبری و ولایت فقیه پس از معمار بزرگ انقلاب انتخاب شدند. در طول این 29 سال همواره توجه به راه و كلام امام خمینی(ره) در سخنان مقام معظم رهبری به عنوان یك اصل خدشه ناپذیر مطرح است و در كمترین سخنرانی از ایشان می توان سراغ گرفت كه راه و وصایای معمار بزرگ انقلاب اسلامی یاد نشده باشد و تاكید بر همان 2 اصل محوری در اندیشه و گفتمان امام(ره) یعنی خدا و مردم باوری در سخنان رهبر انقلاب نیز متبلور است و در رویكردهایشان وجود دارد و امید است كه خط و اندیشه امام خمینی(ره) همچنان به دست باكفایت ایشان ادامه یابد تا آن كه این انقلاب به صاحب اصلی آن برسد.

«رحیم نیكبخت میركوهی» با اشاره به انتخاب هوشمندانه آیت الله خامنه ای به عنوان هدایتگر، نظام اسلامی افزود: پس از درگذشت امام خمینی(ره)، مجلس خبرگان رهبری، آیت الله خامنه ای را به عنوان رهبر انتخاب كردند. زیرا بنیانگذار انقلاب اسلامی در وصیت نامه خویش هیچ فردی را به عنوان رهبر مشخص نكردند. مقام معظم رهبری نیز در جریان نهضت اسلامی از 1341 خورشیدی حضوری تاثیرگذار را ایفا كردند و در دوره های مختلف جزو شخصیت های محوری انقلاب اسلامی محسوب می شدند و ارتباطی كه ایشان با گروه های مبارز و شخصیت های انقلابی داشتند؛ ویژگی خاصی را به رهبر معظم انقلاب داد، البته اداره كشور پس از جنگ امری دشوار به شمار می رفت. در واقع رهبری آیت الله خامنه ای با سختی ها و موانع بسیار شدید و جدی تری رو به رو بود اما تكیه ایشان بر سنت امام خمینی(ره) و وحدت كلمه و نگاه فراجناحی به مقوله نظام و اركان آن سبب شد تا موجودیت این نظام مقدس كمتر به خطر بیفتد و در مواقعی كه بحرانی به وجود آمده با مدیریت مقام معظم رهبری از این بحران ها كشور به سلامت عبور كرده است.

پژوهش**2059**9131