به گزارش ایرنا، بازتاب رسانه ای حادثه غیراخلاقی دبیرستان پسرانه تهران تلنگری برای همه خانواده ها بود. این واقعه تلخ باعث شد تا حساسیت اجتماعی نسبت به مقوله آموزش تربیت جنسی كودكان بیشتر شود.
این حادثه احساسات مردم و مسئولان را سخت جریحه دار كرد به طوری كه مقام معظم رهبری آن را «جنایت» خواندند و در دستوری به قوه قضاییه، فرمودند «پس از محاكمه سریعاً حدود الهی را در رابطه با محكومین اجرا نمایید».
مقامات قضایی با جدیت تمام در حال رسیدگی به پرونده هستند و چون این پرونده عواطف جمعی را جریحه دار كرده است، فورا رسیدگی می شود اما این اقدامات شرم آور ابعاد گسترده روانشناختی، جامعه شناختی و حقوقی دارد .
فاطمه آذرتاش، روانشناس و درمانگر جنسی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا از بعد روانشناختی به واكاوی موضوع آزار جنسی كودكان پرداخته است.
این روانشناس به نقش والدین و نظام آموزشی در پیشگیری از وقوع كودك آزاری تاكید كرد و گفت: متاسفانه به دلایل مختلف از جمله مسائل فرهنگی، والدین با وجود همه زحمت هایی كه برای تربیت فرزندانشان می كشند، در مورد تربیت جنسی آنها برنامه ای ندارند.
از نظر این درمانگر جنسی ایجاد فضای امن در خانواده و برقراری ارتباط دوستانه با فرزندان می تواند در جلوگیری از وقوع این حوادث بسیار موثر باشد و چه بسا اگر كودكان این موضوعات را بیان كنند از وقوع حوادث مشابه برای دیگران ممانعت می شود. از سوی دیگر از شدت آسیب دیدگی كودك كم می شود چون تكرار این مساله و دفعات آن در درمان و بهبود آسیب های ناشی از كودك آزاری موثر است.
او به خانواده ها هشدار می دهد كه افراد متجاوز «در ارتباط مستقیم با كودك» قرار دارند. فرد متجاوز مشخصه ظاهری برای شناسایی ندارد بنابراین غفلت والدین می تواند موجب بروز تجربه تلخی برای كودك و همه اعضای خانواده باشد.
این متخصص مشاوره خانواده به اقدامات والدین برای پیشگیری از وقوع كودك آزاری، سن شروع تربیت جنسی و نحوه آموزش، علائم هشدار دهنده به والدین كه می توانند با توجه به آنها پی به آزار و اذیت كودكان خود ببرند همچنین وظایفی كه پس از وقوع كودك آزاری دارند، اشاره كرد.
آذرتاش درباره آسیب های روانی به كودك قربانی آزار جنسی اظهار داشت: زمانی كه قربانی آزار جنسی این مساله را در ذهن خود مرور می كند با خود می گوید چرا من از خودم دفاع نكردم و احساس ناتوانی و بی عرضه بودن می كند و دچار عذاب وجدان می شود.
وی به مقوله كاهش عزت نفس در قربانیان آزار جنسی اشاره كرد و افزود: بسیاری از قربانیان از خودبیزار، دچار اختلالاتی چون وسواس فكری و عملی، اضطراب و افسردگی می شوند.
این مشاور خانواده خاطرنشان كرد: آزارهای كودكی می تواند مقدمه ای برای آلوده شدن افراد به مواد مخدر، الكل، قماربازی، بزهكاری، انحرافات اجتماعی و بروز رفتارهای پرخطر در جامعه شود. كسانی كه مورد سوء استفاده جنسی قرار می گیرند بیشتر در معرض این هستند كه با هدف انتقام در فكر آسیب رساندن به دیگران بر آیند و در واقع چرخه سوء استفاده های جنسی در جامعه باز تولید می شود و ادامه می یابد.
* شروع تربیت جنسی از 3 سالگی
آذرتاش به نقش آموزش در پیشگیری از وقوع كودك آزاری جنسی تاكید كرد و افزود: سن شروع تربیت جنسی كودكان سه سالگی است. از سه تا پنج سالگی والدین باید نام اعضای بدن كودك را به او آموزش دهند همچنین درباره اعضای خصوصی بدن، اینكه كسی حق ندارد به آن نقاط دست بزند و در خصوص رازداری نیز به او اطلاعات بدهند.
وی یادآور شد: وقتی كودك سوال می پرسد باید سوال او را حتما با گشاده رویی پاسخ داد و بهتر است كه ابتدا سوال كودك با سوال جواب داده شود تا در واقع میزان اطلاعات او یا منظورش از طرح سوال مشخص شود؛ به عنوان نمونه گفته شود كه خودت درباره این مساله چه فكر می كنی.
این درمانگر جنسی با تاكید بر آگاهی والدین نسبت به مراحل رشد روانی جنسی كودك گفت: والدین باید در دوران بلوغ در مورد بهداشت این دوران و احكام شرعی طهارت توضیحات لازم را به فرزندان خود ارائه بدهند كه البته برای دختران و پسران متفاوت است تا از این طریق جوابگوی دغدغه های آنان باشند.
آذرتاش اضافه كرد: اگر به كودكان اطلاعات صحیح داده نشود آنان به دلیل كنجكاوی اطلاعات لازم را از منابع نادرست كسب می كنند چون معمولا با گروه همسالان دغدغه ها و پرسش های خود را در میان می گذارند كه دانسته های آنها ناكافی و ناقص است و موجب شكل گیری باورهای غلط در كودك می شود.
وی تصریح كرد: اگر كودك اشتباهی را مرتكب می شود یا شاهد انجام اشتباهی از سوی افراد دیگر است باید ضمن ارائه اطلاعات صحیح، ارزش های خانوادگی، آداب و رسوم و عرف به او آموزش داده شود تا باورها و عقاید نادرست در او نهادینه نشود.
* ایجاد فضای امن برای كودك در خانواده
این روانشناس به ایجاد فضای امن برای فرزندان توسط والدین تاكید كرد و افزود: اگر كودك بتواند سوالات خود را از پدر یا مادر بپرسد از بسیاری مشكلات پیشگیری می شود یا حتی اگر برای كودك اتفاقی رخ دهد در مراحل اولیه می توان از آسیب های جدی تر جلوگیری كرد.
آذرتاش با اشاره به حادثه غیراخلاقی دبیرستان پسرانه در غرب تهران یادآور شد: اگر از ابتدای وقوع این حادثه یكی از قربانیان موضوع را با والدین خود در میان می گذاشت چه بسا تعداد قربانیان بیشتر نمی شد و از سوی دیگر چون شدت آسیب دیدگی قربانی به طول زمان و تكرار آن مربوط است، روند درمان سریعتر انجام می گرفت.
وی گفت: متاسفانه بسیاری از والدین مقوله تربیت جنسی را به كودكان خود آموزش نمی دهند چون چگونگی بیان این مساله را نمی دانند یا خجالت می كشند اما تحقیقات نشان داده است كه افرادی كه دارای آگاهی هستند رفتارهای پرخطر كمتری دارند، كمتر هم در معرض سوء استفاده و آسیب قرار می گیرند.
* متجاوزان در ارتباط نزدیك با فرد قربانی قرار دارند
این روانشناس خانواده درباره راه هایی كه والدین می توانند به مساله آزار كودكان خود پی ببرند، گفت: متجاوزان در ارتباط نزدیك با فرد قربانی قرار دارند و با ترفندها و روش های مختلف به كودك نزدیك می شوند.
وی اظهار داشت: فرد متجاوز با دادن هدیه، پول، ابراز علاقه و رفتارهای محبت آمیز سعی در جلب اعتماد اولیه كودك می كند و در واقع یكباره كودك را مورد تعرض قرار نمی دهد.
آذرتاش اضافه كرد: بعد از آن ممكن است رفتارهای مشكوك و پرخطر رخ دهد. در این مرحله كودك معمولا از والدین سوالاتی در مورد رازداری و اینكه آیا هر كس هر چیز بگوید باید انجام دهم یا اینكه آیا ممكن است افراد نزدیك (فامیل، دوست، مربی و ...) دچار اشتباه شوند و از این قبیل سوالات را مطرح می كند. والدین باید هوشیار باشند كه سوالات كودكان بی دلیل نیست.
وی خاطرنشان كرد: مرحله وقوع رفتارهای پرخطر، با پرخاشگری كودك، تغییر خلق و خو و مقاومت در مورد رفتن به خانه یا محلی كه فرد متجاوز قرار دارد، همراه می شود مثلا می گوید من خانه فلانی را دوست ندارم، ورزش نمی روم، سرویس مدرسه را دوست ندارم، مدرسه را دوست ندارم.
آذرتاش ادامه داد: كبودی برخی از قسمت های بدن بچه، دیدن كابوس، مشكلات خواب كودك، شب اداری و جویدن ناخن علائمی است كه به والدین كمك می كند تا پی ببرند اتفاقی در حال وقوع است كه آنها بی اطلاع هستند و باید به دنبال علت این رفتارها برآیند.
این مدرس دانشگاه افزود: متاسفانه امروز والدین گوش شنوا ندارند و با فرزندان خود ارتباط مناسب برقرار نمی كنند این در حالی است كه برقراری ارتباط صحیح با كودكان و كمك به اجتماعی شدن فرزند كمك شایانی در كاهش این وقایع دارد زیرا متجاوزان در بیشتر مواقع در كمین كودكان ترسو و منزوی هستند.
*وظایف والدین در مرحله درمان
آذرتاش اظهار داشت: ارتباط دوستانه باعث می شود كه اگر كودك مورد آزار قرار گرفت، در مراحل اولیه موضوع را ابراز كند. مساله مهم این است كه پس از طرح آن والدین نباید عكس العمل شدیدی نشان دهند یا كودك را مقصر بدانند.
وی یادآور شد: برخی والدین به كودك می گویند حتما گفتار، رفتار یا لباس نامناسب خودت باعث وقوع این مساله شده است و او را سرزنش می كنند در حالی كه حمایت از فرزند در میزان آسیبی كه به او می رسد موثر است.
این درمانگر جنسی تاكید كرد: والدین باید رفتارهای محبت آمیز داشته باشند، فرزند خود را در آغوش بگیرند، او را مقصر ندانند و بیان كنند كه از او حمایت می كنند و در مورد فرد متجاوز هم بگویند كه او خاطی و بیمار است و مجازات خواهد شد تا به كودكان بیشتری آزار نرساند.
این مشاور خانواده گفت: والدین حتما برای دریافت خدمات مشاوره روانشناختی كودك خود باید به سرعت اقدام كنند تا میزان آسیب ها و هیجانات را كاهش دهند.
آذرتاش تصریح كرد: در این میان، والدین هم نیاز به مشاوره دارند زیرا آنها خود را مقصر می دانند كه نتوانسته اند حقوق كودك خود را به درستی ادا و از او مراقبت كنند، بنابراین خانواده قربانی هم باید خشم های خود را در اتاق درمان تخلیه كند تا تبعات آن در چرخه بازتولید خشونت در جامعه بروز نكند.
اجتمام 3229* 3063
تهران- ایرنا- والدین نسبت به آموزش فرزندان خود حساس هستند و وقت و هزینه بسیاری برای كسب موفقیت آنان صرف می كنند اما چطور در مقابل تربیت جنسی كودكان سكوت می كنند؛ سكوتی كه ممكن است عواقب تلخی از جمله آزار جنسی كودكان را در پی داشته باشد.
