خشكسالي شترها را هم بي تاب كرد

شترها به عنوان نماد موجودات سازگار و مقاوم به كم آبي هم نتوانستند در پهنه وسيع خشكسالي هاي استان تاب بياورند و روز به روز صداي زنگوله شترها در دومين قطب پرورش شتر كشور كمتر مي شود. طوري كه به گفته رئيس شوراي چاهداشي، خشكسالي هاي 18ساله و كمبود آب امان شترهاي سرگردان در ملك چاهرويي و قله ريگ را بريده و باعث تلفات و مفقود شدن آن ها شده است. هرچند «اكبري» به اين نكته اذعان دارد كه آمار واقعي از اين تلفات ندارد اما براساس برآوردهاي انجام شده از مهاجرت حدود 500 نفر شتر به استان سيستان و بلوچستان و شهرستان هاي خوسف و طبس خبر مي دهد و مي گويد: از بيشتر اين شترها اثري نيست و به نظر مي رسد بيش از صد نفر از آن ها تلف شده اند ضمن اين كه آمار شترهاي بسياري از شترداران خرده مالك به صفر يا زير50 درصد رسيده است.

** عطش بر لب چاه
رئيس شوراي چاهداشي البته به حفر و تجهيز چاهي براي انتقال آب به ملك چاه رويي و قله ريگ كه شترها متمركز شده اند براي آب رساني به شترداران اشاره مي كند كه عضو اين شورا در تكميل اين گفته مي گويد: اين چاه سال 91 براي 40 كيلومتر لوله كشي به قله ريگ و ملك چاه رويي حفر شد اما شش سال مكاتبه براي انجام لوله كشي از آن به جايي نرسيد و اكنون اين چاه با وجود داشتن آب و نصب ترانس در حال تخريب است. «بيابانگرد» بر تحقق اين مهم با همكاري فرمانداري، نماينده مردم منطقه در مجلس، جهاد كشاورزي، مسئولان استاني و كشوري تاكيد دارد. او در ادامه به تلف شدن 10 نفر از شترهايش به دليل جوابگو نبودن آب ملك چاه رويي مي گويد: شترها به دليل نبود آب و علوفه راهي مزارع و باغ هاي پسته مي شوند و به كشاورزان خسارت مي زنند يا در بين راه در جاده ها با خودروها برخورد مي كنند و خسارت جاني و مالي به بار مي آورند.
يكي از شترداران ملك چاه رويي هم به خشك شدن چاه منطقه كه جوابگوي بيش از 500 نفر شتر بود اشاره مي كند كه هم اكنون حتي جوابگوي 10نفر شتر هم نيست. «كاظمي» با اشاره به ظرفيت 14 هزار متر مكعبي تانكر تعبيه شده در منطقه مي گويد: براي هر تانكر80 هزار تومان دريافت و در صورت مصرف پايين دو روز نياز آبي شترها تامين مي شود. به گفته وي كه 60 سال در دامداري فعال است و بيشتر از شترداري روزگار خانواده 10 نفره اش را مي گذراند وقتي سال آباد باشد شتر روزي بيشتر از صد ليتر آب نمي خورد اما زمان خشكسالي 150 ليتر آب مصرف مي كند.

** تغذيه شتر با كاه!
شتردار ديگري هم اين نكته قابل تامل را مطرح مي كند كه به دليل خشكسالي هاي اخير شترها در دامداري نگهداري مي شوند و براي تغذيه آن ها از كاه استفاده مي شود كه خواصي ندارد. «اردوني» يادآور مي شود: اگر سال پرباران باشد شتر در بيابان تغذيه مي كند و پوشش گياهي بيابان براي شتر مانند دارو بوده و شتر سالم است اما در دامداري شتر بيشتر دچار بيماري مي شود. به گفته وي آذوقه يارانه اي اعطا شده هم كفاف تغذيه يك ماه شترداران را مي دهد و براي 11 ماه ديگر شترداران بايد از جيب خود هزينه كنند كه اين نه تنها كمرشكن است بلكه در شهرستان موجود نيست و بايد از گلستان، كردستان، اصفهان و سبزوار آذوقه تامين شود. «پروين» مديرعامل اتحاديه شترداران نهبندان هم مهم ترين مشكل شترداران را تامين آذوقه مطرح و اظهار مي كند: در حالي كه سبوس در استان هاي همجوار خراسان شمالي و خراسان رضوي و سيستان و بلوچستان به ازاي هر كيلوگرم 400 تومان توزيع مي شود دامداران و شترداران استان براي هر كيلوگرم سبوس بايد هزار تا هزار و 100 تومان پرداخت كنند كه با توجه به قيمت 700 توماني هر كيلوگرم كاه شترداران براي تغديه شترها با مشكلاتي مواجه هستند. در اين بين كشاورزان هم با توجه به صرف زمان و هزينه كردهاي بالا براي باردهي محصول پسته خود از خسارت بالاي هجوم شترها و نابودي باغ هاي خود انتقاد دارند.

** آب با اعتبار مي رسد
مدير جهاد كشاورزي نهبندان هم با اين توضيح كه ميانگين بارندگي امسال شهرستان 6.11 ميلي متر بوده كه در برخي نقاط و به ويژه قطب هاي پرورش شتر به چهار ميلي متر رسيده است درباره مشكل آب رساني به شترداران منطقه مي گويد: سال 91 از محل اعتبارات خشكسالي چاهي در منطقه چاهداشي با اعتباري بالغ بر 80 ميليون تومان حفر شد اما انتقال آب با وجود پيگيري هاي متعدد از سوي سازمان جهاد كشاورزي و مسئولان شهرستاني تاكنون انجام نشده است. به گفته «مالكي» طول مسير انتقال آب حدود 40كيلومتر با اعتباري بالغ بر يك ميليارد و 200ميليون تومان است كه اگر محقق شود 50 هزار واحد دامي از انتقال آب بهره مند مي شوند. وي با تاكيد بر اقدام ويژه براي ملك چاه رويي و دهسلم به عنوان قطب هاي پرورش شتر يادآور مي شود: به دليل محدوديت اعتبارات استاني نياز است در اين زمينه اعتبارات ملي تخصيص يابد.

** مشكل تامين علوفه
مدير جهاد كشاورزي نهبندان مشكل ديگر را تامين علوفه مي داند و مي گويد: با وجود پيگيري هاي متعدد 400 تن علوفه مدت دار بين دامداران توزيع شد كه فقط كفاف يك ماه شترداران را مي دهد. وي با اشاره به كمترين بارندگي در سال 97 خواستار اختصاص سهميه بالاتري از علوفه مدت دار براي شترداران مي شود و كمبود نقدينگي براي خريد علوفه، بيمه شتران، تخصيص نيافتن اعتبار پروژه انتقال آب و كمبود اعتبارات عمراني بخش خدمات شترداري شهرستان با توجه به آمار شتر را از مشكلات شترداران شهرستان بر مي شمرد. به گفته وي نهبندان بيش از30 درصد شتر استان را به خود اختصاص داده است و اشتغال مستقيم دو هزار خانوار شهرستان در اين حرفه بوده و توليد سالانه گوشت شتر منطقه حدود 15 هزار تن است.

** نصف شدن جمعيت شترها
وي با اشاره به كاهش 50 درصدي جمعيت شتر شهرستان به دليل خشكسالي هاي پي در پي طي 15سال گذشته مي گويد: شهرستان نهبندان بيش از 24هزار نفر شتر داشت كه به علت خشكسالي هاي متوالي به 18هزار نفر در چهار قطب دهسلم_چاهداشي، حيدرآباد، علي آباد كهنو و چاهدراز رسيده است. «مالكي» در ادامه سخنانش آموزش شترداران، نصب شبرنگ در مناطق حادثه خيز، احداث آبشخور براي تمركز شتر و دور شدن از جاده و تعيين ساربان منطقه اي را از اقدام ها براي كاهش تصادفات جاده اي با شتر بيان مي كند.
مسئول امور دام نهبندان هم مي گويد: نهبندان به عنوان خاستگاه پرورش شتر استان و پرورش دهنده، صادر كننده و توليد كننده شتر در كشور به شمار مي رود و سالانه بيش از چهار هزار نفر شتر براي كشتار و نگهداري به ديگر نقاط كشور حمل مي شود و بيش از هزار و 200 تن توليد گوشت شتر و هزار و 200 تن شير شتر دارد. «نخعي» تاكيد مي كند: با توجه به سبك چراي شتر كه در شهرستان به صورت مرتعي و آزاد و خود مصرفي است، شير شتر چندان استحصال نمي شود.
7559*3028